Του Σταύρου Λυγερού από την Καθημερινή
Η κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού – κατασκοπευτικού από τη συριακή αντιαεροπορική άμυνα έδειξε τα όρια της Άγκυρας. Ούτε το ψήφισμα αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ ούτε οι μετακινήσεις τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στη μεθόριο ούτε η προειδοποίηση του Ερντογάν αλλάζουν το γεγονός ότι η Άγκυρα ουσιαστικά «κατάπιε» τη δυναμική ενέργεια της Δαμασκού.
Το καθεστώς Άσαντ δίνει μάχη επιβίωσης και ως εκ τούτου τα παίζει όλα για όλα. Η κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους, άλλωστε, ήταν μια απάντηση. Η Άγκυρα είναι βαθιά αναμεμειγμένη στον συριακό εμφύλιο πόλεμο.
Ο αντικαθεστωτικός Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει τις βάσεις του στην τουρκική πλευρά της μεθορίου. Από εκεί προμηθεύεται, με τη βοήθεια Αμερικανών πρακτόρων, οπλισμό και χρήματα και εκεί βρίσκει καταφύγιο. Χωρίς την υποστήριξη της Τουρκίας, οι Σύροι αντικαθεστωτικοί δεν θα είχαν επιβιώσει στρατιωτικά.
Υπενθυμίζουμε ότι η Άγκυρα κατηγορεί το κουρδικό κρατίδιο του βορείου Ιράκ πως προσφέρει καταφύγιο στους αντάρτες του ΡΚΚ. Αυτό, όμως, δεν την εμπόδισε να κάνει εναντίον της Συρίας τα ίδια και πολύ περισσότερα. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που οι Τούρκοι χρησιμοποιούν δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Οι Αμερικανοί υποστήριξαν το εξεγερσιακό κύμα της «αραβικής άνοιξης», αλλά συνειδητοποιούν ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες φέρνουν στο πολιτικό προσκήνιο όχι δυτικότροπες δυνάμεις, όπως ήλπιζαν, αλλά το βαθύ Ισλάμ.
Το Ισραήλ, που έχει πολύχρονους ανοιχτούς λογαριασμούς με το καθεστώς Άσαντ, είδε στην Αίγυπτο να επιβεβαιώνονται οι φόβοι του. Γι’ αυτό και τηρεί πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στους σουνίτες αντικαθεστωτικούς.
Θεωρεί ότι, εάν επικρατήσουν, θα έχει στα βόρεια σύνορά του όχι έναν γνωστό – και αποδυναμωμένο από τις εσωτερικές αντιθέσεις του – αντίπαλο, αλλά ένα νέο ισλαμικό καθεστώς, που όταν σταθεί στα πόδια του είναι πιθανό να αυτονομηθεί από τη δυτική επιρροή.
Οι ΗΠΑ παρότρυναν την Τουρκία να αναμειχθεί ενεργά στον συριακό εμφύλιο πόλεμο για να στριμώξουν το καθεστώς Άσαντ, αλλά αυτή η ανάμειξη δεν είναι χωρίς παρενέργειες για την Άγκυρα.
● Πρώτον, προκαλεί ένταση στις σχέσεις της με τη Μόσχα και το Πεκίνο, που θεωρούν τη Συρία πολύτιμο γεωπολιτικό έρεισμά τους στη Μεσόγειο.
● Δεύτερον, τινάζει στον αέρα τη νεοοθωμανική στρατηγική των Ερντογάν – Νταβούτογλου για ανάδειξη της Τουρκίας σε ηγέτη των απανταχού μουσουλμάνων.
Μπορεί το καθεστώς Άσαντ να είναι αιματοβαμμένο, αλλά η ανάμειξη της Άγκυρας στο πλευρό των σουνιτών αντικαθεστωτικών τη μετατρέπει σε μέρος του προβλήματος κι όχι σε αφ’ υψηλού επιδιαιτητή, όπως θα ήθελε ο Ερντογάν.
Εάν, μάλιστα, η Τουρκία αντιδρούσε στην κατάρριψη με στρατιωτική επέμβαση, πέρα από τις άλλες παρενέργειες, θα εγκλωβιζόταν για τα καλά στο ναρκοπέδιο της παραδοσιακής διαμάχης σουνιτών – σιιτών.
Έτσι όπως διαμορφώνεται η γεωπολιτική εξίσωση, η καλύτερη λύση για τη Δύση θα ήταν η πρόταση Ανάν για εκεχειρία και σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής με σκοπό την ομαλή μεταπολίτευση.
Το καθεστώς Άσαντ, όμως, δεν πρόκειται να αποδεχθεί την αυτοκατάργησή του, εκτός κι αν η Μόσχα το εγκαταλείψει. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι Ρώσοι εξασφαλίσουν ότι οι στρατιωτικές βάσεις τους θα διατηρηθούν ανέπαφες.
