ΣΥΡΙΖΑ και αυτοδιοικητικές εκλογές

923

Το διάγραμμα είναι από σχετική μετεκλογική έρευνα της public issue

Τα κενά και οι αναξιοποίητες, λόγω αγκυλώσεων, ευκαιρίες

Του Γιάννη Ξένου από τη Ρήξη φ. 105

Οι ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, με τα μηνύματα που έστειλαν (αλλά και αυτά που δεν έστειλαν), κυριάρχησαν στην επικαιρότητα, όμως είχαμε και αυτοδιοικητικές εκλογές. Και αν στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτο κόμμα, με σχεδόν τέσσερις μονάδες από τη ΝΔ, η εικόνα στις αυτοδιοικητικές είναι άλλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε νικητής μόνο σε δύο περιφέρειες από τις δεκατρείς και σε 21 από τους 325 καλλικρατικούς δήμους! Αν δεν συνέπιπταν χρονικά ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές, τα μηνύματα που θα λάμβανε ο ΣΥΡΙΖΑ από τις αυτοδιοικητικές θα ήταν πολύ ανησυχητικά και θα επαλήθευαν πλήρως την πρόβλεψη του Σταύρου Λυγερού, ότι τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στις αυτοδιοικητικές θα είναι ποσοστά μεσαίου κόμματος.
Ιστορικά, η τοπική αυτοδιοίκηση ήταν παραδοσιακά το πεδίο που η αριστερά είχε μεγαλύτερη δύναμη σε σχέση με τις εθνικές εκλογές και ήλεγχε σημαντικό αριθμό δήμων. Το 1951 έσπασε την απομόνωση που είχε βρεθεί μετά τον εμφύλιο, μέσω των δημοτικών εκλογών. Ο Δημοκρατικός Συναγερμός, το σχήμα που είχε τότε η αριστερά στις δημοτικές εκλογές, κατόρθωσε να συγκεντρώσει, μόλις δύο χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου, ποσοστά αισθητά πάνω από 20% σε όλους τους μεγάλους δήμους της χώρας. Οι δημοτικές εκλογές του 1954 ήταν ένας θρίαμβος για την αριστερά της εποχής και προετοίμασαν το μεγάλο ποσοστό που έλαβε η ΕΔΑ το 1958. Σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά εκλέχτηκαν οι υποψήφιοι που στήριξε η αριστερά, όπως και στις πέντε από τις οχτώ πόλεις που είχαν πληθυσμό άνω των 40.000 κατοίκων. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των υποψηφίων που εκλέχτηκαν ήταν ότι επρόκειτο για προσωπικότητες με αναγνωρισμένο κοινωνικό έργο και με ευρύτερη απήχηση και αποδοχή από το στενοκέφαλο ΚΚΕ της μετεμφυλιακής εποχής1.
Επομένως, η παράδοση για τις δημοτικές εκλογές είναι υπέρ της αριστεράς, επίσης και η συνταγή της επιτυχίας είναι γνωστή, τουλάχιστον εδώ και εξήντα χρόνια, επιλέγονται προσωπικότητες ευρείας αποδοχής, με κάποια συνεισφορά στην κοινωνία και, αν και η συγκυρία είναι ευνοϊκή, κερδίζεις την πλειονότητα των δήμων (όπως το ΚΚΕ στην Πάτρα). Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως έκανε τα εντελώς αντίθετα και το πλήρωσε. Στην πλειονότητα των δήμων και περιφερειών έδωσε το χρίσμα σε υποψήφιους προερχόμενους από τον κομματικό σωλήνα, άτομα αρεστά από τις διάφορες τάσεις, αλλά αδιάφορα ή ακόμα και αντιπαθή για την υπόλοιπη κοινωνία. Σε περιοχές όπου αρχικώς έχρισε προσωπικότητες με ευρύτερη αποδοχή από την τοπική κοινωνία, όπως ο Καρυπίδης στη Δυτική Μακεδονία, αλλά μη αρεστούς στα κομματικά στελέχη, πλήρωσε ακριβά την υπαναχώρησή του, γιατί ο Καρυπίδης, ως ανεξάρτητος, θριάμβευσε στη Δυτική Μακεδονία με ποσοστό 59% στον δεύτερο γύρο (29,13% στον α’ γύρο, όταν ο υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ, Θ. Μουμουλίδης, περιορίστηκε στο 11,05%). Σε άλλες περιοχές που κατέβασε προσωπικότητες της αρεσκείας του Τσίπρα, αλλά που δεν έχαιραν της εκτίμησης των τοπικών κοινωνιών, όπως στην Πελοπόννησο τον Οδ. Βουδούρη, το αποτέλεσμα ήταν κακό. Ο Βουδούρης πέρασε με το ζόρι στον β’ γύρο, με μόλις 15,72% στον α’ γύρο και στον β’ γύρο έχασε με 20 μονάδες διαφορά.
Έτσι όπως χειρίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ήταν λογικό να εκλέξει μόλις 21 δημάρχους. Μάλιστα, στους 20 μεγαλύτερους, πληθυσμιακά, δήμους της χώρας, κατόρθωσε να εκλέξει δήμαρχο μόλις σε δύο, στη Λάρισα και στην Κέρκυρα, ενώ υποψήφιοί του πέρασαν στον β΄ γύρο σε άλλους τρεις δήμους (Αθήνας, Βόλου και Καλαμαριάς). Στην Αττική, υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ επικράτησαν σε 10 δήμους από τους 66 της περιφέρειας. Συγκεκριμένα στους δήμους Ν. Ιωνίας, Καισαριανής, Βύρωνα, Χαλανδρίου, Αγίας Παρασκευής, Αιγάλεω, Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, Ζωγράφου, Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος. Εκτός από τη Λάρισα και την Κέρκυρα, υποψήφιοί του επικράτησαν σε Λευκάδα, Λιβαδειά, Ναύπακτο, Τύρναβο, στην Κοζάνη (νίκησε ο υποψήφιος που προερχόταν από τους Οικολόγους και στηρίχτηκε και από τον ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και σε Ανώγεια, Δίστομο, Σκύρο και Ψαχνά. Αν δεν τα πήγαινε απροσδόκητα καλά ο Γ. Σακελλαρίδης στην Αθήνα, οι δημοτικές εκλογές θα ήταν ένα μικρό Βατερλό για τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού σε καμιά από τις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Πειραιά) δεν πέρασε υποψήφιός του στον δεύτερο γύρο.

Περιφερειακές εκλογές και το φαινόμενο Δούρου

Η εικόνα, σε μια πρώτη ανάγνωση, δεν αλλάζει στις περιφερειακές εκλογές. Σε σύνολο 13 περιφερειών, ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις 2 (Αττική και Ιονίων Νήσων), η ΝΔ τις 7 (και αν προσθέσουμε και τον Τζιτζικώστα, που προέρχεται από τη ΝΔ, γίνονται 8), το ΠΑΣΟΚ 2 (Κρήτης και Δυτικής Ελλάδας) και εκλέχτηκε και ένας ανεξάρτητος (Καρυπίδης). Αντιθέτως, στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε πρώτο κόμμα σε 7 περιφέρειες και η ΝΔ στις υπόλοιπες 6. Το πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ ότι σε όλες τις περιφέρειες το ποσοστό που πήρε στις περιφερειακές εκλογές είναι κατά πολύ χαμηλότερο από αυτό που συγκέντρωσε στις ευρωεκλογές. Η διαφορά ξεκινά από τις 4 μονάδες (Αττική: 28,7 ευρωεκλογές –23,8% η Δούρου στον α΄ γύρο ή Βόρειο Αιγαίο: 24,13% ευρωεκλογές –19,37% περιφερειακές) και σταδιακά ανεβαίνει στις 5,39 μονάδες στην Ανατ. Μακεδονία, 6 μονάδες στην Ήπειρο, 7,38 στο Νότιο Αιγαίο, 8,5 στην Πελοπόννησο, σχεδόν 10 στη Στερεά, σχεδόν 11 στην Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Μακεδονία, σχεδόν 13 στη Θεσσαλία και κάτι πάνω από 13 μονάδες στην Κρήτη, τα Ιόνια και τη Δυτική Ελλάδα. Το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ στις περιφερειακές εκλογές είναι 7 με 8 μονάδες κάτω από αυτό που πήρε στις ευρωεκλογές και, αν προσθέσουμε στην εξίσωση και τις επιδόσεις του στις δημοτικές, συμπεραίνουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέγεται ακόμα από τους ψηφοφόρους για να διώξει τους άλλους ή να τους τιμωρήσει, και όχι γιατί τους πείθει ότι μπορεί φέρει μια πραγματική αλλαγή.
Η νίκη της Ρ. Δούρου στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας ήταν βάλσαμο για τον ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να μετριάσει κάπως τις εντυπώσεις για τις άσχημες επιδόσεις στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η Δούρου στον β΄ γύρο είχε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, αφού συγκέντρωσε 794.231 ψήφους, κατά 50% περισσότερους από όσες πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στην ευρωεκλογές στην περιφέρεια Αττικής (515.772). Το εντυπωσιακό είναι ότι πήρε την περιφέρεια από τον Σγουρό, νικώντας τον στις περιοχές εκείνες (Πειραιάς και Δυτικό Τομέα Αθηνών) που αυτός στις εκλογές του 2010 είχε πάρει τα μεγαλύτερα ποσοστά του. Στον Πειραιά, ο Σγουρός το 2010 έλαβε στον β΄ γύρο 55,37% και στις φετινές εκλογές στον Πειραιά στον β΄ γύρο η Δούρου σάρωσε με 56,18%. Τα ίδια και στον Δυτικό Τομέα Αθηνών, το 2010 ο Σγουρός πήρε 56,19% και φέτος η Δούρου ήταν αυτή που πήρε 58,07%. Έχει άδικο μετά ο Σγουρός να λέει ότι έχασε επειδή σύντροφοί του στο ΠΑΣΟΚ, σε Πειραιά και Αθήνα, δεν τον στήριξαν και πήγαν με τη Δούρου; Ακόμα είναι φανερό ότι το δείπνο Μαρινάκη-Δούρου στον Πειραιά απέδωσε, αφού στον β΄ γύρο ο Μώραλης εκλέχτηκε άνετα στον Πειραιά, ενώ η Δούρου πήρε στον Πειραιά όσες ψήφους χρειάζονταν για να ξεπεράσει στο νήμα τον Σγουρό.
Εν κατακλείδι και οι αυτοδιοικητικές εκλογές έδειξαν τις αδυναμίες και τις αγκυλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και κάτι πιο ανησυχητικό, στην περιφέρεια Αττικής, μια τάση συναλλαγής με τα ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα, που εισέρχονται δυναμικά στην πολιτική ζωή της χώρας.

Σημειώσεις:
1. Μιχάλης Λυμπεράτος, «Η αριστερά και οι δημοτικές εκλογές μετά τον Εμφύλιο», εφ. Δρόμος της Αριστεράς