Τουρκία: Ισλαμοφασισμός εν όψει

Οθωμανικές Εστίες – Οι μελανοχίτωνες του καθεστώτος Ερντογάν

Tου Γιώργου Ρακκά από τη Ρήξη φ. 123 που κυκλοφορεί 

Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά συνταρακτικών γεγονότων και εξελίξεων –εξέγερση στο πάρκο Γκεζί, εμπλοκή της Τουρκίας στον συριακό εμφύλιο πόλεμο μέσω της υποστήριξης του Ισλαμικού Χαλιφάτου και άλλων αντίστοιχων οργανώσεων, κλιμάκωση του κουρδικού κινήματος στη Βόρεια Συρία και τη Νοτιοανατολική Συρία–έχουν προκαλέσει τη μετακίνηση του καθεστώτος Ερντογάν, από μια φιλελεύθερη εκδοχή ήπιου ισλάμ, σε μια σκληρή εκδοχή ισλαμικού ολοκληρωτισμού.
Τα δείγματα γραφής του νέου καθεστώτος είναι πολλά: Ο ολοκληρωτικός πόλεμος των δυνάμεων ασφαλείας στο Βόρειο Κουρδιστάν (Νοτιοανατολική Τουρκία), ο οποίος εσχάτως συνδυάζεται με κινήσεις προκειμένου να διωχθούν οι βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών της Τουρκίας (HDP)· οι αλλεπάλληλες διώξεις εναντίον ακαδημαϊκών και πανεπιστημιακών· οι εισβολές της αστυνομίας στα γραφεία αντιπολιτευόμενων εφημερίδων και περιοδικών, καθώς και ο ασφυκτικός έλεγχος και η παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι παρά ελάχιστα κρούσματα αυτού του πρωτοφανούς κύματος φασιστικοποίησης που έχει κατακλύσει τη γειτονική χώρα.
Το πιο ανησυχητικό, όμως, δείγμα της ισλαμοφασιστικής στροφής είναι ότι το ίδιο το καθεστώς προχώρησε, μετά την εξέγερση της πλατείας Ταξίμ, στη συγκρότηση ταγμάτων εφόδου, που αναλαμβάνουν ανοιχτή δράση στους δρόμους εναντίον κάθε αντικαθεστωτικής φωνής — ιδίως εναντίον της νέας κοινωνικής συμμαχίας Κούρδων, ριζοσπαστικών μερίδων του αλεβιδισμού και οργανώσεων της άκρας αριστεράς, που προέκυψαν από αυτήν την ίδια την εξέγερση.
Η κυριότερη από αυτές τις οργανώσεις είναι οι Οθωμανικές Εστίες (Osmanlι Ocaklarι). Ιδρύθηκαν το 2009, στα πρότυπα των ταγμάτων εφόδου που είχαν οργανώσει κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι Γκρίζοι Λύκοι εναντίον της τουρκικής άκρας αριστεράς και πλέον αριθμούν 2.000.000 μέλη σε όλη την Τουρκία. Οι Οθωμανικές Εστίες δεν κρύβουν την τυφλή τους προσήλωση στον Ερντογάν και το κόμμα του.
Σε ανύποπτο χρόνο, τον Απρίλιο του 2015, ο επικεφαλής της οργάνωσης, Καντίρ Κανπολάτ, θα δηλώσει: «Είμαστε στρατιώτες του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Θέλω να ευχαριστήσω τον Ταγίπ Ερντογάν. Του οφείλουμε τις Οθωμανικές Εστίες. Δεν θα υπήρχαμε αν δεν υπήρχε αυτός». H προϊστορία του Κανπολάτ είναι ιδιαίτερα σημαντική για να κατανοήσουμε τις καταβολές της οργάνωσης: Υπήρξε επικεφαλής των Εστιών Αλπερέν, των ταγμάτων εφόδου του μικρού ισλαμικού εταίρου της τουρκικής ακροδεξιάς, του Κόμματος Μεγάλης Ενότητας (ΒΒP). Το BBP είχε διασπαστεί από το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (MHP) στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και πήρε μαζί του το μεγαλύτερο μέρος των Γκρίζων Λύκων.
Τον Αύγουστο του 2014, όταν ο πρόεδρος του BBP υποστήριξε τον κοινό υποψήφιο που στήριξαν οι κεμαλιστές και το MHP εναντίον του Ερντογάν, ο Κανπολάτ προκάλεσε τη διάσπασή του, πήρε ένα μεγάλο μέρος των Εστιών Αλπερέν και προσχώρησε στις Οθωμανικές Εστίες, εξέλιξη που πυροδότησε τη μαζικοποίηση της οργάνωσης.
Σε αυτήν συμμετέχουν πολλοί νεολαίοι του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ενώ τα μέλη του παρίστανται σε κάθε δημόσια συγκέντρωση του κόμματος, φροντίζοντας να παρουσιάζονται με διακριτές στολές προκειμένου να δηλώνουν την ταυτότητά τους.
Βεβαίως, η διαπλοκή των ισλαμικών ταγμάτων εφόδου και του καθεστώτος δεν σταματάει στις ξεκάθαρες πολιτικές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ της οργάνωσης και του κυβερνώντος κόμματος. Τον τελευταίο καιρό, πληθαίνουν τα δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο που θέλουν επιφανείς εκπροσώπους του να διατηρούν ευθείες σχέσεις με τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες.
Από την άλλη, βέβαια, και το κυβερνών κόμμα ανταποδίδει τις αβρότητες των Οθωμανικών Εστιών: Υψηλόβαθμα στελέχη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, παρουσιάζονται με κάθε ευκαιρία στις δημόσιες εκδηλώσεις της οργάνωσης. Συνήθεις προσκεκλημένοι στα εγκαίνια ίδρυσης κατά τόπους οργανώσεων των Εστιών, σε όλη την επικράτεια της Τουρκίας, είναι μεταξύ άλλων και ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά, ο Μεχντί Εκέρ, πρώην υπουργός Γεωργίας και ο πρώην αντιπρόεδρος του AKP, Σαμπάν Ντισλί.
Επίσημος σκοπός των Εστιών είναι η διατήρηση και προώθηση της οθωμανικής κουλτούρας. Ο πραγματικός, είναι να την επιβάλουν με τη βία στους δρόμους. Αλλεπάλληλες είναι η μαρτυρίες για επιθέσεις ταγμάτων εφόδου της οργάνωσης σε γραφεία του HDP, αλλά και του κεμαλικού CHP(!), σε αντιπολιτευτικές διαδηλώσεις, ακόμα και σε γραφεία εφημερίδων, με γνωστότερο περιστατικό την έφοδο στις εγκαταστάσεις της Χουριέτ, στην Κωνσταντινούπολη, στις 6 και 8 Σεπτεμβρίου του 2015. Βεβαίως, η οργάνωση δεν κρύβει τη συμπάθειά της στο Ισλαμικό Χαλιφάτο: Τον Ιούλιο του 2015, σάλο προκάλεσαν τα σχόλια του επικεφαλής του τμήματος νεολαίας της οργάνωσης στην Κωνσταντινούπολη, Φουρκάν Γκιοκ, που εκθείασε τη δραστηριότητα του Ισλαμικού Χαλιφάτου, για την αιματηρή επίθεση που εξαπέλυσε στο συλλαλητήριο κουρδικών οργανώσεων, στο Σουρούτς του Βόρειου Κουρδιστάν.
Πολλοί αναλυτές συγκρίνουν τη δράση των Εστιών με εκείνην που είχαν αναπτύξει παλαιότερα οι Γκρίζοι Λύκοι, σε συνεργασία με την κεμαλική δικτατορία και το κατεστημένο που τη διαδέχθηκε. Στην πραγματικότητα, οι Εστίες αποτελούν το ισλαμικό τους αντίστοιχο –εξάλλου ένας από τους λόγους που το AKP πριμοδότησε την ίδρυση και την άνοδο της οργάνωσης είναι και για να απορροφήσει τα νεότερα, μαχητικά και πιο ακραία στελέχη του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης στους κόλπους του. Ούτως ή άλλως, τα τάγματα εφόδου του τελευταίου, οι Ιδεαλιστικές Εστίες, δρουν συχνά στο πλευρό των Οθωμανικών Εστιών, στο πλαίσιο των οργανωμένων πογκρόμ που εξαπολύονται εναντίον Κούρδων και άλλων αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Και ήδη, η επιρροή που ασκεί το ΑΚP στο MHP είναι κάτι παραπάνω από ισχυρή. Εξάλλου, ο τωρινός αναπληρωτής πρωθυπουργός της Τουρκίας, Γιλντιρίμ Τουγκρούλ Τουρκές, είναι γιος του διαβόητου ιδρυτή των Γκρίζων Λύκων, Αρπασλάν Τουρκές, και προσχώρησε το AKP μόλις τον Αύγουστο του 2015, όταν δέχθηκε πρόσκληση του Αχμέτ Νταβούτογλου να συμμετάσχει στην υπηρεσιακή κυβέρνηση από την πλευρά του MHP. Εκείνος αποδέχθηκε, διαγράφηκε από το κόμμα του και έκτοτε προσχώρησε στο κυβερνών κόμμα, διατηρώντας τη θέση του και στην κυβέρνηση πλειοψηφίας που προέκυψε από τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Η παρουσία του γιου του Αρπασλάν Τουρκές σε τέτοιο υψηλό κυβερνητικό πόστο έχει προφανή σημειολογία, και συμβολίζει όσο τίποτε άλλο τη μεταστροφή του AKP, από τον ισλαμοκεμαλισμό στον ισλαμοφασισμό. Η δε δράση των Οθωμανικών Εστιών στους δρόμους, στα πρότυπα των ναζιστικών SA και των Μελανοχιτώνων του Μουσολίνι, την επιβεβαιώνει.
Πολλοί εκπρόσωποι του δυτικού κατεστημένου στέκονται ενεοί μπροστά στις οβιδιακές μεταμορφώσεις εκείνου που άλλοτε εκθείαζαν ως πρότυπο του ήπιου και δημοκρατικού ισλάμ. Ο Ερντογάν, βέβαια, είχε φροντίσει να διακηρύξει από πολύ νωρίς τις προθέσεις του, με αυτόν τον τόσο χαρακτηριστικό για την τουρκική πολιτική πλάγιο λόγο. Σε ανύποπτο χρόνο, και πολύ παλιά, είχε δηλώσει: «H δημοκρατία είναι για μένα σαν ένα δρομολόγιο λεωφορείου· όταν φτάσω στον προορισμό μου, θα κατέβω»…