Ευρωαμερικανικές σχέσεις και η αλληλοδιείσδυση των κεφαλαίων

από το Άρδην τ. 43, Ιούλιος 2003

Η υ­πο­τα­γή των Ευ­ρω­παί­ων η­γε­τών ­–προ­ε­δρεύ­ο­ντος του κ. Ση­μί­τη– στους Α­με­ρι­κα­νούς σφρά­γι­σε την Ευ­ρω­α­με­ρι­κα­νι­κή συ­νά­ντη­ση της Ουά­σιν­γκτον και δεν έ­λει­ψαν τα σχό­λια γι’ αυ­τή τη στάση. «Η Ευ­ρώπη πο­λι­τι­κός νά­νος», «η Φι­λιπ­πι­νέ­ζα του Μπους» κ.ο.κ. Ω­στό­σο, αν με­λε­τή­σου­με την αλ­λη­λο­διείσ­δυ­ση της α­με­ρι­κα­νι­κής και της ευ­ρω­πα­ϊ­κής οι­κο­νο­μί­ας μάλ­λον το α­ντί­θε­το θα μας φαι­νό­ταν πα­ρά­δο­ξο: το πώς δη­λα­δή εί­ναι δυ­να­τό να εμ­φα­νι­στούν α­ντι­θέ­σεις με­τα­ξύ Ευ­ρω­παί­ων και Α­με­ρι­κα­νών, ό­πως συ­νέ­βη κα­τά τη διάρ­κεια του πο­λέ­μου στο Ι­ράκ! Πράγ­μα­τι, ε­νώ το ε­μπό­ριο με­τα­ξύ Η­.Π.Α. και Ε.Ε. α­ντι­προ­σω­πεύ­ει πε­ρί­που το 20% του συ­νο­λι­κού ό­γκου του ε­μπο­ρί­ου των δύ­ο πε­ριο­χών, οι οι­κο­νο­μί­ες εμ­φα­νί­ζουν μια πο­λύ βα­θύ­τε­ρη αλ­λη­λο­διείσ­δυ­ση. Το 2000, ο κύ­κλος ερ­γα­σιών των α­με­ρι­κα­νι­κών πο­λυε­θνι­κών στην Ευ­ρώ­πη ή­ταν δι­πλά­σιος α­πό τις α­με­ρι­κα­νι­κές ε­ξα­γω­γές, ενώ των ευ­ρω­πα­ϊ­κών στην Α­με­ρι­κή μιά­μι­ση φο­ρά με­γα­λύ­τε­ρος α­πό τις ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­ξα­γω­γές. Και μά­λι­στα, τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια, αυ­τές οι σχέ­σεις γί­νο­νται α­κό­μα πιο στε­νές, με πρω­το­βου­λί­α του ευ­ρω­πα­ϊ­κού κε­φα­λαί­ου το ο­ποί­ο ε­πεν­δύ­ει ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρο στην Α­με­ρι­κή. Το 1975, οι αμε­ρι­κανι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις κα­τεί­χαν 2,7 πε­ρισ­σό­τε­ρα κε­φά­λαια στην Ευ­ρώ­πη απ’ ό­,τι οι Ευ­ρω­παί­οι στις Η­ΠΑ, ε­νώ στη δε­κα­ε­τί­α του 1990 οι τά­σεις α­ντι­στρά­φη­καν και σή­με­ρα οι ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­πι­χει­ρή­σεις κα­τέ­χουν 38% πε­ρισ­σό­τε­ρα κε­φά­λαια στις Η­ΠΑ απ’ ό­,τι οι Η­ΠΑ στη Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση. η δια­φο­ρά συ­νε­χί­ζει να αυ­ξά­νε­ται δε­δο­μέ­νου ό­τι οι Η­ΠΑ, εξ αι­τί­ας του ελ­λείμ­μα­τός τους, ει­σά­γουν ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρα κε­φά­λαια. Το 2000 οι ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­πεν­δύ­σεις στις Η­ΠΑ έ­φτα­σαν τα 186 δι­σ. ευ­ρώ έ­να­ντι 82 δισ. των Η­ΠΑ στην Ε.Ε. Αυ­τή η τε­ρά­στια αύ­ξη­ση των ευ­ρω­πα­ϊ­κών ε­πεν­δύ­σε­ων ή­ταν συ­νέ­πεια κυ­ρί­ως του τε­ρά­στιου κύ­μα­τος δια­ταλα­ντι­κών συγ­χω­νεύ­σε­ων στη δε­κα­ε­τί­α 1990-2000: Νταίμ­λερ-Κρά­ισλερ, Ντώ­υ­τσε μπαν­κ-Μπάν­κερ­ς Τρα­στ, B.P.-Amoco, Βι­βε­ντί-Γιου­νι­βέρ­σαλ. Αυ­τή η α­ντι­στρο­φή των ε­πεν­δυ­τι­κών ρευ­μά­των ί­σως ε­ξη­γεί α­πό μί­α άλ­λη πλευ­ρά την α­νά­πτυ­ξη της α­ντί­θε­σης της Ε.Ε. με τις Η­ΠΑ. Το ευ­ρω­πα­ϊ­κό κε­φά­λαιο νιώ­θει αρ­κε­τά ι­σχυ­ρό για να μην α­πο­δέ­χε­ται α­διαμ­φι­σβή­τη­τα μια α­με­ρι­κα­νι­κή μο­νο­κρα­το­ρί­α. Πα­ράλ­λη­λα, ό­μως, υ­πο­γραμ­μί­ζει τη βα­θύ­τα­τη δια­πλο­κή των οι­κο­νο­μιών της Δύ­σης, και τη σχε­τι­κή κοι­νό­τη­τα των συμ­φε­ρό­ντων της α­πέ­να­ντι στον υ­πό­λοι­πο κό­σμο.