Οι μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας

855

Οι μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας και τα υπόλοιπα του Β’ Παγκοσμίου

Του Αθανάσιου Γκότοβου* από το Έθνος

Εκτός από το κόμμα των Τσάμηδων (PDIU) αλλά και την ίδια την κυβέρνηση στα Τίρανα, εκτός από περιθωριακές φωνές Ελλήνων διανοουμένων που αναπαράγουν ακόμη τις ιδεολογικές εμμονές της περιόδου του εμφυλίου, προέκυψε τώρα και ο Ευρωπαίος επίτροπος Διεύρυνσης κ. Χαν να μας υπενθυμίσει αξιωματικά, λόγω της θέσης του, ότι υπάρχει εκκρεμότητα μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας που ακούει στο όνομα «Τσάμικο».

Ο κ. Χαν δεν είναι «χαμένος στη μετάφραση», όπως πιστεύουν κάποιοι, προσπαθώντας να εξηγήσουν το υποτιθέμενο σφάλμα των συνεργατών του. Οι θέσεις του για τις μειονότητες είναι γνωστές, όπως επίσης γνωστοί είναι και οι συνομιλητές του από τον χώρο των ελληνικών ΜΚΟ, τους οποίους εμπιστεύεται και από τους οποίους αντλεί «έγκυρη» πληροφόρηση και για το «τσάμικο». Επομένως είναι προβλέψιμος στα θέματα αυτά και δεν θα άφηνε ανεκμετάλλευτη την επερώτηση της ευρωβουλευτού κυρίας Σπυράκη για τον ανερχόμενο, επίσημο πλέον αλβανικό αλυτρωτισμό.

Τι είναι ακριβώς, λοιπόν, το «Τσάμικο»; Είναι η ελληνική εκδοχή -και μάλιστα η μακράν λιγότερο αιματηρή σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες αντίστοιχες περιπτώσεις- φυγής, καταδίωξης ή εκκένωσης μειονοτήτων που έπαιξαν ενεργό ρόλο στην προώθηση της εθνικοσοσιαλιστικής πολιτικής στις κατακτημένες από τον γερμανικό στρατό χώρες, όταν ο κόκκινος στρατός άρχισε να απελευθερώνει τις κατεχόμενες περιοχές. Οι μουσουλμάνοι τσάμηδες της Θεσπρωτίας («Τούρκοι» στην ομιλουμένη ή «Τουρκαλβανοί» στη λογιότερη έκφραση της εποχής) στη συντριπτική τους πλειονότητα εντάχθηκαν οργανικά στους μηχανισμούς καταστολής των δυνάμεων του Αξονα.

Για μία τριετία επιχείρησαν, και σε ικανό βαθμό πέτυχαν, την εκκαθάριση της Θεσπρωτίας από τον χριστιανικό πληθυσμό και την ενσωμάτωσή της στην Αλβανία. Κάτι όμως πήγε στραβά -έχασε τον πόλεμο η Γερμανία- και οι κυνηγημένοι επέστρεψαν στα μέρη τους, χωρίς μεγάλη διάθεση για συμβιβασμούς και ειρηνική συνύπαρξη, ύστερα από τη φρίκη της Κατοχής. Οχι μόνο για την «κλίκα των Ντιναίων», αλλά για το σύνολο σχεδόν της μειονότητας ίσχυσε το αξίωμα της Νεμέσεως: κάτω από τις νέες συνθήκες δεν υπήρχε πλέον γι’ αυτούς μέλλον στη Θεσπρωτία. Περίπου 16.000 με 18.000 Τσάμηδες αναγκάστηκαν να περάσουν τα ελληνοαλβανικά σύνορα και να εγκατασταθούν στην Αλβανία. Μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη γειτονική χώρα οι απόγονοι άρχισαν να εγείρουν «εκκρεμή» ζητήματα, τα οποία, εν πολλοίς, υιοθετούνται από την εκάστοτε αλβανική κυβέρνηση.

Αν το «Τσάμικο» θεωρηθεί από την ΕΕ εκκρεμότητα, τότε φοβούμαι ότι η Ευρώπη τα χρόνια που έρχονται θα ασχολείται μόνο με «εκκρεμότητες» του τελευταίου Πολέμου: τις τότε γερμανικές μειονότητες (ή πλειονότητες) της Βαλτικής, της Πολωνίας, της Ουκρανίας, της Ρωσίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας, της σημερινής Σερβίας – η λίστα είναι μακρά. Υπάρχει πιθανότητα να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση σε πολιτικό επίπεδο; Λογικά, είναι αδύνατον. Αλλά η σημερινή Ευρώπη, εννοώ η ηγεσία της, έχει καταστεί πλέον απρόβλεπτη. Ενώ στις χώρες της Βαλτικής τιμούνται τα SS.

*Ο Αθανάσιος Γκότοβος, Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, μεταξύ άλλων βιβλίων έχει γράψει το Τσαμουρία, Ταυτότητες στην κατοχική Θεσπρωτία και ο ρόλος της μουσουλμανικής μειονότητας που κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.