«Νταταϊσμός»: Όμηροι του τεχνοσυστήματος

1,2K

Από το 126ο φύλλο της Ρήξης

Μεταφράζουμε αυτούσια μερικά αποσπάσματα από άρθρο του ιστορικού Yuval Noah Harari, το οποίο δημοσιεύθηκε στους Financial Times στις 26/08 και περιγράφει ανάγλυφα τις νέες φιλοσοφικές και… μεταφυσικές αναζητήσεις της τεχνολογικής εξέλιξης. Άραγε, ο «νέος θαυμαστός κόσμος» τον οποίον επαγγέλλονται δεν μοιάζει με εφιάλτη;

«Για εκατομμύρια χρόνια, οι άνθρωποι πίστευαν ότι η πρόνοια προέρχεται από τους θεούς. Έπειτα, κατά την διάρκεια της μοντέρνας εποχής ο ανθρωπισμός την μετέθεσε από τις θεότητες στους ανθρώπους […] Τώρα μια νέα μεταβολή βρίσκεται σε εξέλιξη. Όπως η εξουσία των θεών νομιμοποιήθηκε από τις θρησκευτικές αρχές, και η εξουσία των ανθρώπων από τις ανθρωπιστικές ιδεολογίες, έτσι και οι χάι τεκ γκουρού και οι προφήτες της Σίλικον Βάλεϋ δημιουργούν μια νέα καθολική αφήγηση που νομιμοποιεί την εξουσία των αλγόριθμων και των Μεγαδεδομένων. Αυτή η νέα πίστη μπορεί να ονομαστεί «νταταϊσμός». Στην ακραία της μορφή, οι οπαδοί της νταταϊστικής κοσμοαντίληψης προσλαμβάνουν ολόκληρο το σύμπαν ως μια ροή δεδομένων, θεωρούν τους οργανισμούς ως βιοχημικούς αλγόριθμους και πιστεύουν ότι ο κοσμικός προορισμός της ανθρωπότητας είναι να δημιουργήσει ένα περιεκτικό σύστημα επεξεργασίας δεδομένων. Ήδη τείνουμε να καταστούμε μικροτσιπ μέσα σε ένα γιγάντιο σύστημα το οποίο κανείς δεν κατανοεί πραγματικά. Κάθε μέρα απορροφώ αμέτρητα μπιτ πληροφοριών.

Mεταδίδω ακόμα περισσότερα μπιτ μέσω περισσότερων μέηλ, τηλεφωνικών κλήσεων, και άρθρων. Δεν γνωρίζω πραγματικά ποια είναι η θέση μου σε αυτήν την μεγάλη τάξη των πραγμάτων, και πως τα μπιτ των δεδομένων μου συνδέονται με εκείνα που παράγουν εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι και υπολογιστές. Αυτή η ατελείωτη ροή δεδομένων πυροδοτεί νέες εφευρέσεις, και ρήξεις που κανείς δεν έχει σχεδιάσει, κανείς δεν ελέγχει και κανείς δεν κατανοεί.

Αλλά κανείς δεν χρειάζεται να το κάνει. […]. Όπως οι καπιταλιστές της ελεύθερης αγοράς πιστεύουν στην αόρατη χείρα της αγοράς, έτσι και οι νταταϊστές πιστεύουν στην αόρατη χείρα της ροής πληροφοριών. Η νέα προσευχή λέει: «Αν βιώσεις κάτι –κατέγραψέ το. Αν το καταγράψεις, ανέβασέ το στο δίκτυο. Αν το ανεβάσεις, μοιράσου το».