Του Δημήτρη Μπουσμπουρα από την Ρήξη φ. 131
Ο Νέστος ρέει σήμερα εγκιβωτισμένος στο Δέλτα του έως την θάλασσα. Εκατέρωθεν στην ακτή βρίσκονται λιμνοθάλασσες που έχουν δημιουργηθεί με την δράση των φερτών υλών του. Στο υπόλοιπο τμήμα, πίσω από τις λιμνοθάλασσες, σε τμήματα που έχουν αποξηρανθεί, εκτείνονται αρδευόμενες καλλιέργειες.
Το αρδευτικό δίκτυο είναι παλιό και υπέργειο. Στην πλευρά της Ξάνθης σχεδιάζεται η μετατροπή του σε κλειστό. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να αναπτυχθούν συστήματα άρδευσης ακριβείας που οδηγούν σε εξοικονόμηση νερού και μικρότερη χρήση λιπασμάτων και γεωργικών φαρμάκων. Αυτό είναι μονόδρομος, ιδιαίτερα καθώς η διακρατική συμφωνία με την Βουλγαρία προβλέπει να φτάνουν στην Ελλάδα το 29% των υδάτων . Αν η Βουλγαρία προχωρήσει σε δέσμευση των υδάτων στην προβλεπόμενη συμφωνία, το Δέλτα θα καταστραφεί και η γεωργική παραγωγή θα απειληθεί σοβαρά, ιδιαίτερα αν βασίζεται σε σπάταλα συστήματα άρδευσης.
Στην πλευρά της Καβάλας σχεδιάστηκε βελτίωση του έργου το 1985 και άρχισε να υλοποιείται τριάντα χρόνια αργότερα. Το πρόβλημα είναι ότι άρχισαν να κατασκευάζονται τεράστιες ορθογώνιες διώρυγες με ύψος από το έδαφος 0,6 έως 2,8 μέτρα. Όποιος περνάει δίπλα δεν έχει θέα πουθενά και αυτό σε μια περιοχή που προβάλλεται τουριστικά. Για τα άγρια ζώα (π.χ. θηλαστικά, όπως τα τσακάλι και η βίδρα) είναι ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο και θα οδηγήσει στην εξαφάνισή τους από την περιοχή. Για τα κοπάδια των κτηνοτρόφων επίσης αποτελεί εμπόδιο. Απαιτούνται συνεπώς διαβάσεις για ζώα, ανθρώπους και μηχανήματα, ενώ είναι σίγουρο ότι το τσιμέντο αυτό θα διαβρωθεί γρήγορα, μειώνοντας την στεγανότητά του. Το χειρότερο είναι το παράλογο στην χρήση των υδάτων, καθώς αυτό το έργο προσφέρεται μόνο για επιφανειακές μεθόδους άρδευσης, με κατάκλιση και αυλάκια που σπαταλούν μεγάλες ποσότητες νερού, όταν παντού πλέον τα δίκτυα γίνονται υπόγεια για να συνδυάζονται με μεθόδους άρδευσης με σταγόνες για την εξοικονόμηση νερού και για την καλύτερη απόδοση των καλλιεργειών, ιδιαίτερα των νέων και δυναμικών (δενδρώδη, κηπευτικά κ.λπ.). Τέτοιου τύπου δίκτυο άλλωστε προβλέπει το περιφερειακό χωροταξικό σχέδιο.
Στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατατέθηκε στις υπηρεσίες και στον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, που έχει υπό την εποπτεία του την περιοχή, το έργο παρουσιάστηκε ως βελτίωση του υπάρχοντος δικτύου. Μόνο όταν άρχισε η κατασκευή του έγινε αντιληπτό τι προβλέπονταν, οδηγώντας σε σφοδρές αντιδράσεις από υπηρεσίες και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Είναι σαφές ότι όλα έγιναν εν κρυπτώ για να δουλέψουν κάποιοι εργολάβοι με τους τόνους τσιμέντο που χρησιμοποιείται. Οι υπηρεσίες, το ΓΕΩΤΕΕ και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου ζήτησαν επανασχεδιασμό, αλλά το έργο προχωρούσε μέχρι που πρόσφατα, φτάνοντας στο 80% της κατασκευής του, και μόνο τότε, με την παρέμβαση της Ε.Ε., το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του Υπουργείου Περιβάλλοντος ζήτησε από την Περιφέρεια να σταματήσει το έργο και να ανασχεδιαστεί.
Αυτό συνάντησε την άρνηση της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και ο αντιπεριφεριάρχης Καβάλας προσπάθησε να ξεσηκώσει τους αγρότες και οδήγησε σε στοχοποίηση του πρόεδρου του Φορέα Διαχείρισης , Μάνου Κουτράκη, ερευνητή του Ινστιτούτου Αλιευτικών Ερευνών Καβάλας (ΙΝΑΛΕ). Οι πιέσεις ήταν τόσο σοβαρές και σε πολλά επίπεδα, ώστε η Ένωση Ερευνητών Εθνικού του Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας εξέδωσε ανακοίνωση στήριξης.
Είναι να απορεί κανείς πώς, με τόσες διαδικασίες που υπάρχουν για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, ακόμα επιβιώνουν πρακτικές που ίσχυαν 30 χρόνια πριν. Τα πράγματα έχουν φτάσει σε αδιέξοδο. Η μόνη ορθολογική και βιώσιμη λύση που υπάρχει, όμως, είναι να ξηλωθούν οι διώρυγες και να κατασκευαστεί υπόγειο κλειστό αρδευτικό δίκτυο. Όσο για όλο αυτό το τσιμέντο, η καλύτερη πρόταση που ακούστηκε είναι να κοπεί σε κομμάτια των 5-10 μέτρων να ριχθεί στον κόλπο της Καβάλας σχεδιασμένα, για να δημιουργηθεί ένας τεράστιος τεχνητός ύφαλος που θα αποτελέσει αλιευτικό καταφύγιο!
