του Θανάση Χατζηαντωνίου, από το Άρδην τ. 93, Μάιος-Ιούλιος 2013
Με αφορμή το βιβλίο του Α. Ροδίτη Κουράγιο Πηνελόπη (Αρμός, 2013)
Υ πάρχουν βιβλία που νομίζεις πως γράφτηκαν για να πείσουν τον αναγνώστη ότι τελικά η Ιστορία δεν έχει κανένα νόημα. Βιβλία που βυθίζουν τον κόσμο στο μηδέν, αφού ο αντικειμενικός αναγνώστης εξάγει το πικρό συμπέρασμα πως, ακόμη και το μεγαλύτερο έγκλημα ή η μεγαλύτερη ανοησία θα βρίσκουν πάντα απολογητές, αφού το πάθος και οι άδηλες ψυχικές ορμές ορίζουν τα ανθρώπινα. Όταν ακόμη και ένα μέγιστο ιστορικό έγκλημα, αυτό της ματαίωσης των εθνικών πόθων του κυπριακού Ελληνισμού, αποδίδεται όχι στους άθλιους αυτουργούς του και στους μικρόνοες συνεργάτες τους, αλλά στον πιο συνεπή αγωνιστή της Ελληνικής Ιδέας, τον ηγέτη του κυπριακού Ελληνισμού, αρχιεπίσκοπο Μακάριο, πώς μπορεί κάποιος να έχει πλέον εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη λογική; Και πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι κανείς όταν διαπιστώνει πως ο πατριωτισμός γίνεται στις ημέρες μας και πάλι το έσχατο καταφύγιο της μικρόνοιας;
Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις είναι ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Συγγραφέας ο Α. Ροδίτης, τίτλος του Κουράγιο Πηνελόπη. Η κεντρική θέση του Ροδίτη, επί του οποίου εδράζεται όλη η επιχειρηματολογία του κατά του Μακαρίου, είναι ότι η Κύπρος… προσφέρθηκε άνευ όρων (!) από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, το 1964, και μόνο η αντίδραση του αρχιεπισκόπου ματαίωσε την Ένωση. Πρόκειται για θέση πρωτόγονα αφελή, που αγνοεί τα γεγονότα και γενικότερα την αμερικανική πολιτική, αν δεν είναι σκόπιμη απόπειρα για την αμνήστευση των αυτουργών της προδοσίας και της παράδοσης της μεγαλονήσου στους Τούρκους. Η επιβολή του έωλου πλην όμως ευρέως διαδεδομένου μύθου περί «ανθέλληνα» και «ματαιόδοξου» Μακαρίου ήταν και είναι η βάση του χουντικού εγκλήματος του 1974, αλλά και των διαφόρων απολογητών του καραμανλισμού. Πάντα βόλευε αυτός ο μύθος για να μην φωτιστούν οι αιτίες της εθνικής αποτυχίας, που βρίσκονται σταθερά στο ελεεινό και ψευδώνυμο «Εθνικό Κέντρο» και στις ψοφοδεείς ηγεσίες του, που ουδέποτε ήταν διατεθειμένες να πολεμήσουν για την Κύπρο. Διότι όλοι οι σοβαροί άνθρωποι ξέρουν πως, μετά την υπογραφή των συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου, που απέκλειαν ρητά την Ένωση, το δίκαιο όνειρο γενεών Ελλήνων μόνο με σύγκρουση με την Τουρκία θα γινόταν πραγματικότητα.
Το φαινόμενο δεν είναι νέο. Απλώς εντάσσεται τώρα στην αναθεωρητική σχολή των ημερών μας (είτε δεξιά είτε αριστερή) που ανθεί ξανά, διότι εκμεταλλεύεται άριστα την άγνοια της Ιστορίας και της πλήρους μεταπολεμικής εξάρτησης της Ελλάδας από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Εν προκειμένω δε, την άγνοια της αλήθειας για τα περίφημα σχέδια Άτσεσον που προσέφεραν μεν την Ένωση, αλλά με ανταλλάγματα που την καθιστούσαν κατ’ ουσίαν διχοτόμηση. Διότι οι Τούρκοι ουδέποτε θα αποδέχονταν την καθαρή Ένωση, ενώ οι ΗΠΑ ουδέποτε θα επέβαλλαν λύση στην οποία θα αντιδρούσαν οι Τούρκοι. Η περίφημη προσφορά λοιπόν του 1964 τελούσε υπό την αίρεση των όρων της Άγκυρας που δεν δεχόταν το αντάλλαγμα μιας βάσης επί ενοικίω, ακόμη και αν αυτή ήταν ολόκληρη η Καρπασία (που αποτελεί σχεδόν το 10% του εδάφους της νήσου), όπως αναφέρουν τα αρχεία που ο ίδιος ο Α.Ρ. παραθέτει. Αλλά αυτό ο συγγραφέας πονηρά το παρακάμπτει, για να στηρίξει το αντιμακαριακό του πάθος.
Πολλά τα ατοπήματα του βιβλίου. Παρακάμπτεται εξίσου εύκολα και κουτοπόνηρα το γεγονός ότι οι όροι των συνθηκών Ζυρίχης−Λονδίνου (που χρεώνονται μόνο στον Μακάριο, παρότι αυτός τις υπέγραψε εκβιαζόμενος από την κυβέρνηση Καραμανλή, με πλήρη εγκατάλειψη του αγώνα, κι από τους Άγγλους, με διχοτόμηση) καθιστούσαν αδύνατη την ομαλή λειτουργία της κυπριακής πολιτείας, με τις ευρείες τουρκικές αρνησικυρίες που προβλέπονταν. Αυτό που προβάλλεται ως αρχική αιτία του κακού είναι η υποβολή από τον Μακάριο των δεκατριών σημείων−προτάσεων προς αναθεώρηση του Συντάγματος. Υιοθετείται έτσι η τουρκική προπαγάνδα πως από αυτή την κίνηση ξεκίνησε η κρίση, ενώ οι προτάσεις του Μακαρίου ήταν απλώς σημεία προς συζήτηση και δεν επιβλήθηκαν πραξικοπηματικά. Η τουρκική απάντηση είναι γνωστή: η ανταρσία του Δεκεμβρίου του 1963.
Κι όμως. Στις αρχές του 1964 ήταν ο Μακάριος που απέτρεψε τη ΝΑΤΟποίηση, που θα άνοιγε το δρόμο στη διχοτόμηση της νήσου. Χρειάζεται αβυσσαλέα ευήθεια για να μην αντιλαμβάνεται κανείς ότι ανατροπή του Μακαρίου, σε εκείνη τη φάση, και διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα οδηγούσαν σε διπλή Ένωση. Χρειάζεται αβυσσαλέο πάθος να μη βλέπει πως η επιμονή του Μακαρίου για προσφυγή στα Ηνωμένα Έθνη διασφάλισε την εδαφική ακεραιότητα (από την επικείμενη και τότε τουρκική εισβολή), αλλά και τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πως ο Μακάριος απέτρεψε την ντε φάκτο διχοτόμηση από την παρουσία δυνάμεων του ΝΑΤΟ που θα παρέμεναν στη νήσο στον αιώνα τον άπαντα. Η μεταστροφή των ΗΠΑ, λίγους μήνες αργότερα, σε θέσεις πιο κοντινές στις ελληνικές, οφείλεται ακριβώς στη δυναμική πολιτική του Μακαρίου («άθελά του» γράφει ο εμπαθής Α.Ρ.) και στους φόβους από τις πρωτοβουλίες του προς τη σοβιετική πλευρά. Πρωτοβουλίες που οι ανόητοι καταδίκαζαν (και ακόμη καταδικάζουν!) ομιλώντας για τον… κομμουνιστή και … ανθέλληνα Μακάριο. Στην αντίληψή τους, πατριώτες είναι όσοι εκτελούσαν τις υπερατλαντικές εντολές. Ακόμη και αν αυτό σήμαινε διχοτόμηση. Αλλά για τον Α.Ρ. «τα νατοϊκά συμφέροντα ήταν και της Ελλάδας συμφέροντα» (σελ. 75). Αθάνατε Πιπινέλη!
Θα ήταν φαιδρό και να αντικρούσει κανείς ακόμη τη θέση ότι ο Μακάριος δεν ήθελε το 1964 την Ένωση, ενώ την ήθελε (και μάλιστα χωρίς παραχωρήσεις προς τους Τούρκους!) ο… Αμερικανός υφυπουργός, ο διαβόητος Τζωρτζ Μπωλ, που θεωρούσε κομμουνιστές τον Κληρίδη και τον Τάσσο Παπαδόπουλο και που, όπως ο συγγραφέας ομολογεί λίγο πιο κάτω, «σχεδίαζε να εκβιάσει τον Μακάριο για μια λύση που θα έδινε στην Τουρκία εκείνα ή περίπου εκείνα που ήθελε»! Ή, πιο αποκαλυπτικά ακόμη, σχεδίαζε επέμβαση Ελλάδας και Τουρκίας, βάσει της συνθήκης εγγυήσεως, γεγονός που θα οδηγούσε (όπως έγινε δέκα χρόνια αργότερα) στη διχοτόμηση. Αντιφάσεις; Όχι, απλώς πάθος. Τόσο που να παρακάμπτεται ότι το σχέδιο Άτσεσον το απέρριψε η Τουρκία, ενώ οι ΗΠΑ καθόλου δεν ήταν διατεθειμένες να έρθουν σε ρήξη με την Άγκυρα χάριν της… Ενώσεως. Αν ο Μακάριος, που έσωσε τότε την Κύπρο από αυτή την καταστροφή, μπορεί να κατηγορηθεί για κάτι, δεν είναι λοιπόν ότι απεμπόλησε την Ένωση. Το αντίθετο. Επέμενε στην καθαρή ένωση όλης της Κύπρου με την Ελλάδα, χωρίς ανταλλάγματα. Αυτό προκαλούσε την οργή των Αμερικανών (με τις ύβρεις των οποίων επιχαίρει ο συγγραφέας!) αλλά και των ασπόνδυλων κυβερνήσεων των Αθηνών, που για να καλυφθούν εξέθεταν και υπονόμευαν τον αρχιεπίσκοπο. Αλλά ο Μακάριος, που υβριζόταν για την αδέσμευτη ανεξαρτησία – παρ’ όλο που αυτή είχε ουσιαστικά καταστήσει την Κύπρο ελληνικό κράτος, με τους Τουρκοκύπριους περιορισμένους στον έλεγχο μερικών θυλάκων–, φαντάζεται κανείς τι αναθέματα θα άκουγε αν τολμούσε να δεχτεί τον συμβιβασμό, τότε ή αργότερα, στις διακοινοτικές, όπως τον πίεζε η χούντα του Παπαδόπουλου και προπαγανδίζουν σήμερα οι ιδεολογικοί αυτής κληρονόμοι; Διότι, τι άλλο είναι ο συγγραφέας που αποδίδει την ευθύνη ακόμη και για το πραξικόπημα του 1974 στον Μακάριο, αναφέροντας επιπρόσθετα και το γνωστό γελοίο επιχείρημα για την ομιλία του Εθνάρχη στα Ηνωμένα Έθνη, στις 19 Ιουλίου, όταν η αποβατική δύναμη των Τούρκων είχε ήδη ξεκινήσει;
Εκπλήσσει η ευκολία με την οποία οι διπλωματικοί χειρισμοί για απεγκλωβισμό από τις συνθήκες εγγυήσεως του 1959, που έδιναν στην Τουρκία δικαίωμα επέμβασης, ή οι δηλώσεις περί ανεξάρτητης Κύπρου (λες και μπορούσε να πει επίσημα η Λευκωσία ότι σκόπευε στην Ένωση, μετά τον ρητό αποκλεισμό της στη Ζυρίχη), αποδίδονται στη γνωστή εμμονή περί «ανεξαρτησιακού Μακαρίου». Όταν όμως ακόμη και η λέξη συνωμοσία κατά της Κύπρου μπαίνει στο αναφερόμενο βιβλίο εντός εισαγωγικών («συνωμοσία»), αντιλαμβανόμαστε όλοι πού οδηγεί το δαιμονικό πάθος κατά του Μακαρίου: στην αθώωση ακόμη και των σφαγέων της Κύπρου. Για τον συγγραφέα δεν υπάρχει το δεδομένο της εξαρτημένης από τη Δύση και τις ΗΠΑ Ελλάδας, δεν υπάρχει ούτε Καραμανλής ούτε Αβέρωφ, δεν υπάρχει καν η χούντα και οι Τούρκοι. Για όλα φταίει ο Μακάριος. Αυτή η νευρωτική εμμονή (που φτάνει ως τη χυδαιότητα του σκίτσου «Ποιος σκότωσε την Ένωση», με την εικόνα κληρικού- δολοφόνου που παραπέμπει ευθέως στον Μακάριο), καταδικάζει το βιβλίο και το κατατάσσει στο γραμματολογικό είδος του λίβελου, χωρίς όμως τα πρωτότυπα και ευφυή χαρίσματα του είδους. Γιατί τα επιχειρήματα του Ροδίτη τα έχουμε ξανακούσει. Η χούντα του 1967 είναι ο φυσικός τους χώρος. Και το αποτέλεσμα το ξέρουμε. Χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι και η μισή Κύπρος στα χέρια των Τούρκων.
Αναρωτιέται κανείς για τα αίτια της τόσης αφέλειας. Διότι είναι τουλάχιστον αφελές να υποστηρίζει κανείς ότι μια πραξικοπηματική ένωση το 1964, όπως εισηγούνταν κάποια στιγμή, μετά την αποτυχία των συνομιλιών, οι Αμερικανοί (αλλά και οι… Τούρκοι διά του Ερίμ), θα έμενε αναπάντητη από την Τουρκία. Η επέμβασή της θα ακολουθούσε και θα είχε μάλιστα και νομικά ερείσματα, αφού ήταν εγγυήτρια δύναμη των συνθηκών που απαγόρευαν ρητά την Ένωση. Αυτό ακριβώς ήθελαν οι Τούρκοι. Ένα fait accompli από την πλευρά της Ελλάδος. Και τους δόθηκε το 1974. Για το οποίον κατά τον Α.Ρ., «αποκλειστική υπαιτιότητα» φέρει ο Μακάριος (σελ. 358)! Ε, αυτό πια ούτε οι χουντικοί δεν τολμούν να το ισχυριστούν. Το ισχυρίζονται όμως, ως σεμνές γεροντοκόρες του Καραγάτση, οι αυτουργοί της καταστροφής και της τουρκοποίησης της μισής Κύπρου. Αυτοί που δεν έχουν καν, έστω στα γεράματα, τον ανδρισμό να πουν ότι «ναι, προτιμούσαμε και προτιμούμε τη διπλή ένωση, τη διχοτόμηση από την ανεξαρτησία». Τους ενωτικούς πάντως ας μην τους παριστάνουν, διότι δεν είναι. Κι ούτε βέβαια είναι «μαγιά του Ελληνισμού» αυτοί που άνοιξαν την Κερκόπορτα στους Τούρκους, αποκαλώντας (σήμερα!) «εχθρικό στρατόπεδο» όσους δεν υπονόμευαν την κυπριακή ηγεσία. Ενωτικοί ήταν και είναι αυτοί που πολέμησαν και πολεμούν μεθοδικά και επίμονα για την ελληνική Κύπρο. Είναι μορφές όπως ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος (κι αυτόν καθυβρίζει ο μέγας «πατριώτης» Α.Ρ.), που παρέμειναν σταθερά στο πλευρό του αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Είναι οι χιλιάδες Έλληνες πατριώτες που δεν βαρύνονται με το έγκλημα του 1974 και αηδιάζουν με τις ύβρεις κατά του Εθνάρχου Μακαρίου, που ενώνουν τους ψευδενωτικούς με τους υπαρκτούς ασφαλώς ανθενωτικούς διεθνιστές, που η προδοσία των Αθηνών και όχι ο Μακάριος εγέννησαν.
Να θυμίσουμε ότι κάποτε όλοι οι Κύπριοι ήταν ενωτικοί; Να θυμίσουμε το 96% του 1950; Τι έγινε από τότε, όλοι οι σοβαροί άνθρωποι το ξέρουν. Τον ξέρουμε τον αίτιο: είναι η αθλιότητα του ξενόδουλου κατεστημένου των Αθηνών. Αλλά ο συγγραφέας αυτό δεν θέλει να το δει. Γιατί πρυτανεύει το πάθος. Σε σημείο που να μη βλέπει ποιος ήταν πραγματικά ο Ονήσιλος στην Ιστορία και ποιος ο Γόργος. Γιατί, αν κάποιος ήταν ο πιστός στην Ελλάδα Ονήσιλος, αυτός ήταν ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, που επέμενε για την ελευθερία και την ελληνικότητα όλης της Κύπρου, ακόμη κι όταν σχεδίαζαν τη δολοφονία του οι φαρισαίοι, προκαλώντας την μήνιν και το μίσος Αμερικανών και Τούρκων. Άλλοι ήταν οι Γόργοι που ήρθαν σε επαφή με τους σύγχρονους Πέρσες και όχι βέβαια για την Ένωση, αλλά γιατί η εγωλατρία τους δεν ανεχόταν να μη συμμετέχουν στη διακυβέρνηση της μεγαλονήσου.
Σε άλλους καιρούς και με άλλα ήθη (αν έστω ήταν Έλληνες κατά το τραγικό ήθος), κάποιος απ’ όσους συνέβαλαν στην εθνική καταστροφή το 1974 θα είχε την ανδρεία της αυτοχειρίας. Μάταιη προσδοκία. Στην αρχή σιώπησαν. Τώρα που η παρακμή γενικεύεται, προτιμούν κάτι καλύτερο: Να παριστάνουν τους υπερπατριώτες και να διεκδικούν την πατέντα του ενωτικού αυτοί που έθαψαν την Ένωση. Κάποιοι που ως το 1974 είχαν τουλάχιστον τη δικαιολογία ότι δεν φαντάζονταν πως η Ελλάς θα εγκατέλειπε την Κύπρο στο έλεος του Αττίλα, σαν να μην υπήρξε η συμφορά του 1974, τώρα κάμνουν κάτι χειρότερο. Σε εποχή κρίσιμη για τον κυπριακό και τον καθ’ όλου Ελληνισμό, αναρριπίζουν πάθη που χρειάστηκαν δεκαετίες να καταλαγιάσουν. Λες και κάποιοι ενοχλούνται που μακαριακοί και γριβικοί δίνουν σήμερα ενωμένοι τον αγώνα της εθνικής επιβίωσης. Άξιος ο μισθός τους, μα ας ελπίσουμε μάταιος. Διότι ο κυπριακός Ελληνισμός μόνο ενωμένος θα επιβιώσει. Και θα επιβιώσει. Όσο κι αν κορυβαντιούν δαιμονικά, σπρωγμένοι από ενοχές στο περιθώριο της Ιστορίας, οι ψευδενωτικοί που παρέδωσαν τη μισή Κύπρο στον Αττίλα…
