Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν (Κ). Φωτογραφία: Τουρκική Προεδρία
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ από την ιστοσελίδα hellasjournal.com
Ιούνιος του 2015: Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) γράφει ιστορία εξασφαλίζοντας για πρώτη φορά την είσοδό του στην τουρκική βουλή ως… κόμμα, με ποσοστό ελαφρώς υψηλότερο του 13%, 80 έδρες (σε σύνολο 550) και ηγέτες τότε τον Σελαχατίν Ντεμιρτάς και την Φιγκέν Γιουκσεντάγ.
Οι στιγμές είναι από κάθε άποψη ιστορικές. Για πρώτη φορά στα τουρκικά χρονικά, μια παράταξη προερχόμενη από τον χώρο της «από τα κάτω» (grassroots) φιλοκουρδικής Αριστεράς αποκτά θέση στην τουρκική εθνοσυνέλευση ως πολιτικά συμπαγές μπλοκ, όχι μόνο ξεπερνώντας το εκλογικό φράγμα του 10% αλλά και ισοφαρίζοντας σε έδρες (80=80) το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) των Γκρίζων Λύκων του Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Το εκλογικό αποτέλεσμα «αποτελεί μια νίκη για τη δημοκρατία» γράφει τότε το περιοδικό TIME, με το editorial board των New York Times να ομοφρονεί μιλώντας επίσης για «νίκη της δημοκρατίας στην Τουρκία» και την Washington Post να βλέπει «μια νέα φάση στην εξέλιξη της τουρκικής Δημοκρατίας».
Το πως επρόκειτο να αντιδράσει το καθεστώς (του πρωθυπουργού τότε) Ερντογάν απέναντι σε εκείνη τη «νίκη της δημοκρατίας» θα φαινόταν άμεσα:
- -υπονομεύοντας τις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας (συνομιλίες αναγκαίες καθώς το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης AKP είχε έρθει μεν πρώτο αλλά χάνοντας για πρώτη φορά στην ιστορία του την αυτοδυναμία),
- -τερματίζοντας την ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους (μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει το 2012),
- -βομβαρδίζοντας θέσεις του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) στο Βόρειο Ιράκ,
- -κάνοντας στροφή στον εθνικισμό των Γκρίζων Λύκων του Μπαχτσελί,
- -και εργαλειοποιώντας πολιτικά το αίσθημα της ανασφάλειας που θα γιγαντωνόταν στη σκιά σειράς «ύποπτων» πολύνεκρων τρομοκρατικών χτυπημάτων με αποκορύφωμα εκείνο του Οκτωβρίου του 2015 στην Άγκυρα.
Ακριβώς πέντε χρόνια έπειτα από εκείνον τον Ιούνιο του 2015, η τουρκική «δημοκρατία» βρίσκεται πια να μετράει ήττες και απώλειες αρχών/αξιών, «ελλείμματα» και εκρήξεις αυταρχισμού (εκρήξεις που εξελίσσονται σε… κανόνα).
Μπαχτσελί και Περιντσέκ στο πλευρό Ερντογάν
Όσο για το HDP, εκείνο πια δέχεται κανονικό πόλεμο «από τα πάνω» με τις διαδοχικές επιθέσεις σε βάρος του να παραβιάζουν επί της ουσίας κάθε έννοια δημοκρατικής νομιμότητας.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας πλέον συμπήξει κοινό μέτωπο με τους ακραίους εθνικιστικές όχι μόνο του Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP) αλλά και του ευρασιανιστή Ντογού Περιντσέκ (VATAN), μοιάζει σαν να έχει βρει τη «λύση» στα πολιτικά του προβλήματα:
Παίρνει τις εκλογικές νίκες της αντιπολίτευσης και τις… ακυρώνει, όχι στις κάλπες αλλά «με το έτσι θέλω» σε μια λογική «αποφασίσωμεν και διατάσσομεν», μέσα από πολιτικά υποκινούμενες δικαστικές αποφάσεις και προεδρικά φιρμάνια που δεν γνωρίζουν προφανώς στην πράξη… ούτε ελέγχους (checks)… ούτε ισορροπίες (balances).
Από τους συνολικά 65 δήμους στους οποίους είχε έρθει πρώτο το HDP στις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου του 2019, εκείνο εξακολουθεί πια να ελέγχει μόλις… 14. Στους υπολοίπους 51 οι δημοκρατικά εκλεγμένοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών έχουν πια αντικατασταθεί από εγκάθετους της κεντρικής κυβέρνησης ημετέρους εντολοδόχους-διαχειριστές.
- Πολλοί μάλιστα από τους νικητές των δημοτικών εκλογών του 2019 έχουν πια οδηγηθεί με συνοπτικές διαδικασίες και στις φυλακές ως «τρομοκράτες», ακολουθώντας τη μοίρα του Σελαχατίν Ντεμιρτάς και της Φιγκέν Γιουκσεντάγ, που βρίσκονται επίσης φυλακισμένοι στην Τουρκία ήδη από τα τέλη του 2016.
Ο κλοιός, ωστόσο, πλέον δείχνει να σφίγγει ασφυκτικά για την τουρκική αντιπολίτευση, με το ισλαμοεθνικιστικό καθεστώς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να βάζει στο στόχαστρο όχι μόνο δημάρχους αλλά και βουλευτές.
Τρεις αντιπολιτευόμενοι βουλευτές – δύο του HDP (Λεϊλά Γκιουβέν, Μούσα Φαρισογουλαρί) και ένας τους κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP (Ενίς Μπερμπέρογλου) – οδηγήθηκαν προ ημερών στη φυλακή με αμφιλεγόμενες κατηγορίες (συμμετοχή σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση για τους δύο του HDP, διαρροή κρατικών μυστικών για τον Μπερμπέρογλου του CHP), έχοντας προηγουμένως απολέσει τη βουλευτική τους ασυλία – αν και η περιπέτεια της εκδίκασης των υποθέσεών τους πρόκειται να έχει συνέχεια ενώπιον του συνταγματικού δικαστηρίου.
- Σφίγγει ο κλοιός συνολικά για την αντιπολίτευση
Οι κυβερνώντες Τούρκοι ισλαμιστές (AKP) εμφανίζονται όμως παράλληλα να προωθούν, σε κοινό μέτωπο με τους εθνικιστές (MHP) που ενίοτε λειτουργούν ως «λαγός» σηματοδοτώντας προς τα που οδεύουν οι εξελίξεις, και μια σειρά από νέες αλλαγές στην εκλογική διαδικασία με απώτερο στόχο να περιορίσουν τα περιθώρια συνεργασιών μεταξύ των αντιπολιτευτικών τουρκικών πολιτικών δυνάμεων.
Τα νέα κόμματα του Αχμέτ Νταβούτογλου (Κόμμα Μέλλοντος / Gelecek) και του Αλί Μπαμπατζάν (Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου / DEVA) κινδυνεύουν, εάν υιοθετηθούν κάποιες από τις υπό συζήτηση αλλαγές, να μην μπορέσουν καν να πάρουν μέρος στις επόμενες εκλογές στην Τουρκία, ειδικά εάν εκείνες πραγματοποιηθούν πρόωρα (πριν από το 2023)…
- Ανησυχητική η εθνικιστική επιρροή του εξωκοινοβουλευτικού VATAN
Παράλληλα ωστόσο, ειδικά το τελευταίο διάστημα, πληθαίνουν και οι φωνές από την πλευρά των εθνικιστών που ζητούν να μπει… κανονικό λουκέτο στο φιλοκουρδικό HDP. Μεταξύ εκείνων που φωνάζουν ζητώντας ένα τέτοιο λουκέτο ξεχωρίζει και η εφημερίδα Aydinlik η προσκείμενη στην εξωκοινοβουλευτική παράταξη VATAN του «αριστερού» εθνικιστή-ευρασιανιστή Ντογού Περιντσέκ.
Ο λόγος για μια παράταξη με την οποία διατηρούν στενούς δεσμούς και ουκ ολίγοι – πρώην και νυν – υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, άλλοτε κατηγορούμενοι ως πραξικοπηματίες (για τη συμμετοχή τους στο επονομαζόμενο σχέδιο «Βαριοπούλα»), μεταξύ αυτών και ο εμπνευστής του δόγματος της καλούμενης Γαλάζιας Πατρίδας απόστρατος ναύαρχος Τζεμ Γκιουρντενίζ που μάλιστα μέχρι πρότινος αρθρογραφούσε τακτικά στην Aydinlik…
«Η Τουρκία […] πρόκειται να απαλλαγεί από τους αρρωστημένους πολιτικούς εκπροσώπους», διεμήνυσε από την πλευρά του ο ίδιος ο Ερντογάν στις 18 Μαΐου… προετοιμάζοντας προφανώς το έδαφος για όσα… αντιδημοκρατικά πρόκειται να ακολουθήσουν.
