Του Δρ. Κωνσταντίνου Αποστόλου-Κατσαρού
Σε προηγούμενο άρθρο αναλύθηκε το πώς η Τουρκία μας ζύγισε και αποφάσισε να αναβαθμίσει το επίπεδο των προκλήσεων, κυρίως λόγω της εφαρμογής πολιτικών κατευνασμού από τις αθηναϊκές ελίτ. Ελίτ που δηλώνουν ότι: «δεν είναι καθόλου κακό πράγμα η συνεκμετάλλευση με την Τουρκία», ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα στο Αιγαίο» ή ότι «μπορεί να χάσουμε την ΑΟΖ του Καστελόριζου, μπορεί να χάσουμε κάποια μικρά νησιά και βραχονησίδες, αλλά θα σώσουμε τα μεγάλα».
Οι άμεσα εμπλεκόμενοι (αρχηγοί ΓΕΕΘΑ), όμως, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Στηλιτεύουν τις πρακτικές ενδοτισμού, οι οποίες έχουν οδηγήσει την χώρα προ το πυλών μιας σύρραξης, η οποία αποτελεί ταμπού για το πολιτικό σύστημα, που έχει ανάγει ως αυτοσκοπό την υποτιθέμενη “διατήρηση της ειρήνης”, προκρίνοντας εμμέσως την τμηματική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας.
Σ’ αυτό αντιτίθεται, όμως, στο 56% των Ελλήνων που επιθυμεί στρατιωτική απάντηση, σε περίπτωση που η Τουρκία παραβιάσει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Ας πιάσουμε όμως το κουβάρι από την αρχή, από όσα προηγήθηκαν του 12ου γύρου τεχνικών διαπραγματεύσεων Ελλάδας-Αιγύπτου (έληξε 19 Ιουνίου 2020) για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Ο συγκεκριμένος γύρος διαπραγματεύσεων κατέληξε σε ασυμφωνία, παρά την πρόταση της Ελλάδας για τμηματική οριοθέτηση της ΑΟΖ. Αυτή εκτός του ότι εγκαταλείπει την μείζονος σημασίας περιοχή μεταξύ Ρόδου και Κύπρου στις βλέψεις της Τουρκίας, ταυτόχρονα παραβιάζει και το Δίκαιο της Θάλασσας. Ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης ανέφερε: «Η Ελλάδα, πρόσφατα, διαφήμισε ότι η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία είναι βασισμένη στην UNCLOS που δεν είναι απολύτως σωστό και τώρα προσπαθεί να κάνει μια οριοθέτηση με την Αίγυπτο παραβιάζοντας το Δίκαιο της Θάλασσας που δεν επιτρέπει τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ». Το ίδιο επιβεβαιώνει και ο νομικός Πάνος Ιωαννίδης.
Ο βάλτος της Αιγύπτου
Μετά το νέο τέλμα της ελληνοαιγυπτιακής προσέγγισης, ορισμένοι έσπευσαν να υποστηρίξουν ότι έχουν εκλείψει οι διπλωματικές μας επιλογές. Επομένως πως πρέπει να δελεάσουμε την Τουρκία, υποχωρώντας στις διεκδικήσεις της, αποδεχόμενοι την μείωση της επήρειας του Καστελλόριζου. Οι ίδιοι θεωρούν ότι δεν πρέπει να συναφθεί συμφωνία οριοθέτησης με την Κύπρο, διότι θα «εκλαμβανόταν ως “μαξιμαλιστική” εφαρμογή του γράμματος της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας».
Μάλλον αποκρύπτουν ότι η πλήρης επήρεια των νήσων αποτελεί απλή ανάγνωση του Δικαίου της Θάλασσας. Επομένως, η διαπραγμάτευση με την Τουρκία είναι στην ουσία συνθηκολόγηση. Κανένα κράτος, το οποίο διατηρεί ελάχιστη αξιοπρέπεια δεν θα συζητούσε για αξιώσεις όπως οι “Γαλάζιες Πατρίδες”, ή για τα “σύνορα της νεοοθωμανικής καρδίας” που φτάνουν πέραν της Θεσσαλονίκης!
Η οριοθέτηση με την Κύπρο
Η Άγκυρα έχει ξεκαθαρίσει ότι θα υπερασπιστεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ανεξαρτήτως από το αν η Ελλάδα συνάψει ή όχι συμφωνία με την Αίγυπτο. Επομένως επειδή δεν υπάρχει κοινό μέτωπο Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου έναντι της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πρόδηλο ότι η Ελλάδα θα επωμιστεί την ασφάλεια της εν λόγω περιοχής. Άρα η μοναδική εναπομείνασα επιλογή είναι η άμεση υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου για να κατοχυρωθεί και το έννομο δικαίωμα στην υπεράσπισή της.
Ίσως τελικά οι εξωφρενικές, εάν αληθεύουν, διεκδικήσεις της Αιγύπτου για μειωμένη επήρεια ακόμη και της Κρήτης, να αντανακλούν την απροθυμία της να έρθει σε διένεξη με την Τουρκία σε δύο μέτωπα ταυτοχρόνως, στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη, όπου το καθεστώς Σίσι διεμήνυσε ότι εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο εμπλοκής.
Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες για τις μη στρατιωτικές επιλογές που διαθέτει η Ελλάδα για την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, τονίζουμε ότι οι σύμμαχοι και εταίροι μας έχουν πολλά να χάσουν εάν η Ελλάδα τους γυρίσει την πλάτη. Επ’ αυτού θέτουμε το διπλό ερώτημα:
-Πρώτον, τί ανταλλάγματα πήρε η χώρα για τις διευκολύνσεις που παρέχει διαχρονικά στο ΝΑΤΟ;
-Δεύτερον, έχει το δικαίωμα να άρει αυτές τις διευκολύνσεις σε περίπτωση που δεν της παρέχουν έμπρακτη βοήθεια σε ενδεχόμενη ελληνοτουρκική διένεξη;
Το αν αυτό αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί το αφήνουμε στην κρίση του καθενός. Δυστυχώς όμως φαίνεται να μην αποτελεί επιλογή για τις ελίτ που προκρίνουν την εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, έναντι της άσκησης πίεσης σε συμμάχους και εταίρους.
Οι επιλογές αντίδρασης
Δεν καταφερόμαστε εναντίον συμμάχων οι οποίοι έχουν ξεκαθαρίσει πλειστάκις τη θέση τους. Η θέση τους επιβεβαιώθηκε και στην τελευταία επίσκεψη του Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, όπου ο ίδιος ο Τραμπ διευκρίνισε ότι δεν προτίθεται να επέμβει σε πιθανή ελληνοτουρκική διένεξη, αφήνοντας αιχμές για τον αν η Ελλάδα θα τα βγάλει πέρα σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Παρά ταύτα, το πολιτικό μας σύστημα παραμένει εγκλωβισμένο στην λογική του “προβλέψιμου συμμάχου”. Πού ήταν οι σύμμαχοι στην Κύπρο το 1974, στα Ίμια το 1996, στο τουρκολιβυκό μνημόνιο το 2019, στον Έβρο το 2020; Προφανώς και ο λόγος κρύβεται και στο γεγονός ότι, ενώ τους παρείχαμε κάθε είδους διευκόλυνση και παραχώρηση, ουδέποτε απαιτήσαμε συγκεκριμένα ανταλλάγματα. Τελικά όμως, με το να μη διεκδικούμε τίποτα και από κανέναν, υποθηκεύουμε το μέλλον και αφήνουμε ως παρακαταθήκη περιοχές “ασαφούς κυριαρχίας“.
Το θερμό επεισόδιο και η επόμενη ημέρα
Επειδή αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι πλέον μιλάμε για το “πότε” και όχι για το “αν”, δεν θα αναλύσουμε εκ νέου τους λόγους που διαβλέπουμε ότι οδηγούν σε ένα θερμό επεισόδιο. Θα εξετάσουμε την επόμενη ημέρα. Εκτιμούμε ότι το ΝΑΤΟ, ακόμη κι αν εμμείνει στην πολιτική των “ίσων αποστάσεων”, δεν θα πάρει θέση ανοικτά υπέρ της Τουρκίας, λόγω της απροκάλυπτης επιθετικότητάς της έναντι συμμάχου χώρας.
Η Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους με την τουρκική επεκτατική πολιτική στη Μεσόγειο, ενώ και η Ρωσία αποτελεί έναν ακόμη ρυθμιστικό παράγοντα. Ένα ελληνοτουρκικό θερμό επεισόδιο, το οποίο θα αποκόψει την κυπριακή ΑΟΖ από την ελληνική, θα έβαζε σφήνα την Τουρκία στον σχεδιασμό του EastMed, αλλά και στη διαχείριση των κοιτασμάτων της περιοχής.
Λαμβάνοντας υπόψη τις εύθραυστες ισορροπίες στη ρωσοτουρκική συνεργασία στη Συρία και την εξελισσόμενη αντιπαλότητα στη Λιβύη, εκτιμάται ότι η σχετική ενεργειακή αυτονόμηση και η ενδεχόμενη κατοχύρωση τουρκικών δικαιωμάτων στον αγωγό EastMed, ο οποίος πλήττει το ρωσικό μονοπώλιο στην παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, θα έφερνε την Τουρκία σε αντίπαλα στρατόπεδα με την Ρωσία.
Ταυτόχρονα, η Τουρκία έρχεται σε αντιπαράθεση και με τη Γερμανία, η οποία με τους αγωγούς NordStream και NordStream 2 επιχειρεί να καταστεί κόμβος μετακομιδής του ρωσικού φυσικού αερίου στην καρδιά της ΕΕ. Επομένως, ακόμη κι αν η Τουρκία επιτύχει τις επιδιώξεις της με ένα θερμό επεισόδιο στην Ανατολική Μεσόγειο, η επόμενη ημέρα θα τη φέρει αντιμέτωπη με μια ιδιαίτερα δυσμενή διεθνή συγκυρία, την οποία δύσκολα θα ισορροπήσει. Ιδιαίτερα δε αν η αντίδραση της Ελλάδας είναι τέτοια, που να της επιφέρει σημαντικές απώλειες, οι οποίες θα πλήξουν το γόητρό της.
Το καλό και το κακό σενάριο
Καταλήγουμε λοιπόν στην διαπίστωση ότι η Ελλάδα οφείλει να αποκτήσει την πυγμή και βούληση για να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα, αντιδρώντας δυναμικά στις τουρκικές προκλήσεις. Το κακό σενάριο θα ήταν να δέσουν για άλλη μια φορά τα χέρια των Ενόπλων Δυνάμεων. Να τις υποχρεώσουν να παραμείνουν παρατηρητές της εθνικής τραγωδίας και εν συνεχεία να διαρρεύσουν φαιδρότητες του τύπου «ο άνεμος πήρε την σημαία» και ο «κακός καιρός» έφερε την τουρκική αρμάδα. Το καλό σενάριο θα είναι να δοθεί το πράσινο φως για εμπλοκή ώστε να κάνουν την δουλειά τους.
Ακόμη κι αν η επιχείρηση δεν στεφθεί με απόλυτη επιτυχία, οι τουρκικές απώλειες, συνεπικουρούμενες από το κλίμα της επόμενης ημέρας, θα δημιουργήσουν σοβαρούς κλυδωνισμούς στο καθεστώς Ερντογάν. Καθεστώς, που σε αυτό το ενδεχόμενο, δύσκολα θα διατηρηθεί στην εξουσία, δίνοντας στην Ελλάδα μια νέα ευκαιρία προκειμένου να ανατρέψει την εις βάρος της κατάσταση.
Πηγή: slpress.gr
1 ΣΧΟΛΙΟ
Δεν είναι ακριβές ότι “η πλήρης επήρεια των νήσων αποτελεί απλή ανάγνωση του Δικαίου της Θάλασσας” σε σχέση με το Καστελλόριζο, επειδή σύμφωνα με τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα δινόταν από το δικαστήριο πλήρης επήρεια σε Καστελλόριζο και Στρογγύλη, ώστε να ενωνεται η ελληνική με την κυπριακή ΑΟΖ. Σχετικά με τη νομολογία δείτε εδώ:
https://belisarius21.wordpress.com/2019/02/02/%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bf%ce%b6-%cf%88%ce%ac%cf%87%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%ce%bb%ce%ae%ce%b8%ce%b5%ce%b9%ce%b1/#comment-10492
Βέβαια, η Ελλάδα πρέπει να απαντήσει στην Τουρκία με το ίδιο νόμισμα και να οριοθετήσει με Κύπρο, εφόσον δεν μπορέσει με Αίγυπτο, παρά το ότι είναι μαξιμαλιστική θέση. Η οριοθέτηση Τουρκίας – Λιβύης δεν είναι καν μαξιμαλιστική, είναι εντελώς παράνομη.
Επίσης, είναι λάθος να μιλάμε για θερμό επεισόδιο. Την Ελλάδα τη συμφέρει να προετοιμαστεί και να προετοιμάσει τους Έλληνες για γενικευμένο πόλεμο με την Τουρκία. Μόνο αυτός δρα αποτρεπτικά. Αλλιώς η ήττα στο θερμό επεισόδιο απλά θα αποτελέσει το πρόσχημα για το ότι προσπαθήσαμε αλλά δεν τα καταφέραμε (όπως το 2015) και άρα πάμε να τα δώσουμε σε διαπραγματεύσεις.
Η Τουρκία έχει πολλούς εχθρούς. Ένας μεγάλης διάρκειας και αιματηρός πόλεμος Ελλάδας – Τουρκίας είναι πολύ πιθανό να δώσει την αφορμή στους εχθρούς της Τουρκίας να επέμβουν εναντίον της. Αυτό θα μπορούσε να είναι ακόμα και το τέλος της Τουρκίας όπως την ξέρουμε.
Αντίθετα, αν η Ελλάδα περιοριστεί σε ένα θερμό επεισόδιο – ήττα για δικαιολόγηση στον ελληνικό λαό του αναπόφευκτου της μεταβολής της σε νεο-οθωμανική επαρχία, κανείς δεν πρόκειται να μας βοηθήσει. Απλά θα προβούν σε αντίστοιχες οριοθετήσεις με την Τουρκία, όπως η Λιβύη.