του Μ. Μπόλαρη, άπό το Άρδην τ. 8 Μάιος-Ιούνιος 1997
Με πρόσφατη συναυλία του κ. Μίκη Θεοδωράκη στα Σκόπια δεν ήταν απλώς µια πολιπιστική εκδήλωση. Είχε σαφώς πολιτική σκοπιμότητα. Άλλωστε, την πρωτοβουλία για την διοργάγωσή τῆς είχε πολιτικό πρόσωπο. Πολιτικά, σαφώς, ήταν και τα μηνύματα που δόθηκαν µετά το πέρας της συναυλίας. Κανείς δεν σχολίασε την ποιότητα της εκδήλωσης αυτής ὡς πολιτιστικού γεγονότος. Οι πάντες στάθηκαν στο πολιτικό νόηµα της πρωτοβουλίας. Γνωστοί πολιτικοί εξ Ἑλλάδος, µε γνωστή θέση στην ελληνοσκοπιανή διένεξη, παρακολούθησαν την συναυλία, προκειµένου να υπογραμµίσουν τα αυτονόητα. Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος της 17-4-07 επισημαίνει ότι µε την συναυλία «έγινε µια εντυπωσιακή επίδειξη υπέρβασης της πολιτικής συζήτησης που έχει μπλοκάρει τις σχέσεις των δύο χωρών». Άρᾳ, κρίνοντας την συναυλία σήμερα ὡς πρωτοβουλία πολιτικής σκοπιµότητος δεν θα αδικήσουµε τον συνθέτη και διευθυντή της ορχήστρας ὡς καλλιτέχνη. Σχολιάζουµε την πολιτική πρωτοβουλία του ιδίου και των Ελλήνων διοργανωτών της.
Περιγράφοντας σε αδρές γραμμές το πλαίσιο µέσα στο οποίο εκδηλώθηκε η συγκεκριµένη πρωτοβουλία για την συναυλία στα Σκόπια πρέπει να επισημανθούν τα εξής: Είναι πλέον γνωστές σε όλους µας οι ασφυκτικές πιέσεις που ασκούνται από τον αμερικάνικο παράγοντα για το ταχύτερο δυνατόν κλείσιµο της εκκρεµότητας µε τα Σκόπια εντός του έτους. Είναι επίσης σαφές ότι οι δυτικοί απροκάλυπτα παρεμβαίνουν για συνολικό κλείσιμο καίριων ζητηµάτων, ζωτικού εθνικού ενδιαφέροντος.
Και όλα αυτά όταν η Τουρκία θεωρεί casus belli την κατά το διεθνές δίκαιο επέκταση των χωρικών µας υδάτων σε 12 ναυτικά μίλια. Όταν στις 1-3-97 ο Τούρκος Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, ξεπερνώντας την αρχική πρόκληση των γκρίζων ζωνών, δηλώνει ότι «το Αιγαίο έχει 937 βραχονησίδες. Αυτές ανήκουν στους Οθωμανούς και οι κληρονόμοι των Οθωμανών είµαστε εμείς αλλά µέχρι σήµερα. δεν προβάλαµε διεκδικήσεις». Όταν η Τουρκία ανακινεί νέο ζήτημα «μη ύπαρξης θαλασσίων συνόρων» στο Αιγαίο.
Ἡ στόχευση των διοργανωτών μοιάζει να είναι διπλή: βελτίωση του Κλίματος και προς τις δυο πλευρές ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή λύση του προβλήματος. Ἡ μουσική φέρνει κοντά τους λαούς και μπορούμε να κατανοήσουµε καλύτερα ο ένας τον άλλον. Η βελτίωση του κλίματος, µέσῳ του πολιτισμού, βοηθά στην εξεύρεση λύσεως και για τα εθνικά θέµατα. Αυτή είναι η ρητορεία των διοργανωτών. Γι΄ αυτό άλλωστε υπογραμµίστηκε από τον Αντώνη Παπαγιαννίδη του Οικονομικού, ότι µε την συναυλία επιτεύχθηκε «η εντυπωσιακή υπέρβαση της πολιτικής συζήτησης που έχει μπλοκάρει τις σχέσεις των δύο χωρών». Μέσω της πολιτιστικής εκδήλωσης επιχειρήθηκε υπερκέραση των πολιτικών δεσμεύσεων για την προώθηση της επίλυσης του προβλήματος.
΄Έτσι όµως, τίθενται άµεσα τα ερωτηματικά και εγείρονται οι αντιρρήσεις: ποιόν εξυπηρετεί µια τέτοια πρωτοβουλία, όταν εκδηλώνεται στην συγκεκριμένη χρονική στιγµή: Ποιόν συμφέρει η υπέρβαση της προηγηθείσης πολιτικής συζήτησης, κάτω από τα σημερινά δεδοµένα; Ποιόν ενδέχεται (δεν ισχυρίζοµαι ότι επιδιώκει) να εκθέσει µε την πίεση που εξασκεί; Σε ποιούς δίνει άλλοθι, για να χρησιµοποιηθεί στις διαπραγματεύσεις; Πώς ερμηνεύεται το ταυτόχρονον της έντασης των αμερικανικών πιέσεων µε τη διοργάνωση τῆς συναυλίας αυτής;
Ἡ απάντηση στα ανωτέρῳ θεωρώ ότι ανακαλεί άµεσα στη μνήμη µας την αντίληψη Θεοδωράκη και των λοιπών συνδιοργανωτών, «περί ελληνοτουρχικής φιλίας» και την απονοµή σ᾿ αυτόν του βραβείου Ιπεχτσί. Πρόκειται για την εσφαλμένη αντίληψη που συγχέει την πρακτική και ιδεολογία µιας κυβέρνησης και τις επιδιώξεις αυτής, µε τις επιθυµίες και τις πραγματικές διαθέσεις του λαού της. Αναφέροµαι βέβαια στην εσφαλμένη αντίληψη του κ. Θεοδωράκη περί ελληνοτουρχικής φιλίας που επιτυγχάνει, μέσω παρομοίων πολιτιστικών εκδηλώσεων, την βελτίωση της εικόνας τῶν στρατοκρατών της Άγκυρας στα μάτια τῆς διεθνούς κοινής γνώμης. Επιτυγχάνει τον εξωραϊσμό του τουρκικού καθεστώτος.
Πολιτιστική εκδήλωση και στα Σκόπια! Από τους ίδιους πάντα διοργανωτές. Με την ίδια πάντα αφελή(!) αντίληψη περί δυνατοτήτων τῆς πολιτιστικής παρεµβάσεως. Τη στιγµή που οι Αμερικανοευρωπαίοι πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση για αποδοχή των τετελεσμένων που δημιούργησε η νομενκλατούρα τῆς πρώην Γιουγκοσλαβικής Δηµοκρατίας των Σκοπίων, ο.Θεοδωράκης και οι λοιποί διοργανωτές της συναυλίας επιχειρούν πολιτιστική παρέμβαση! Δεν προβληµατίστηκαν από το γεγονός ότι το όλο οικοδόµηµα του ιδεολογήµατος των Σκοπίων εδράζεται σε βάναυση κακοποίηση των δεδοµένων της ιστορίας και του πολιτισμού! Τους διέφυγε ότι τόσον οι δυτικοί, όσον και οι Σκοπιανοί, βάσισαν την µέχρι τώρα στρατηγική τους ψυχρά στην λογική της σκοπιµότητας καιτης προώθησης των συµφερόντων τους. Την ώρα που το καθεστώς Γκλιγκόροφ διέρχεται µία από τις μεγαλύτερες κρίσεις του, μαστιζόµενο από σκάνδαλο τύπου αλβανικών πυραμίδων, ᾱπό εθνικιστική ένταση και συγκρούσεις, ευρισκόμενο δίπλα στο εύφλεκτο Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία, την ώρα δηλαδή που το καθεστώς αυτό είναι αντικείµενο πιέσεων για υποχωρήσεις προς όφελος των εθνικών µας θεμάτων, οι διοργανωτές προωθούν αφελώς(:) πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Οι εφηµερίδες του Σαββάτου, (19-4-97) έγραψαν ότι ο κ. Μίκης Θεοδωράκης µετά το Πάσχα ξεκινά σειρά συναυλιών στην Γερμανία, µαζί µε τον γνωστό Τούρκο καλλιτέχνη Λιβανελλί, µε γενικό τίτλο «Στον αστερισμό τῆς ελληνοτουρκικής φιλίας». Οδεύουµε άραγε προς νέο βραβείο Ιπεχτσί Θα ήμασταν υπερήφανοι, φυσικά, όσον αφορά το πολιτιστικόν µέρος της υποθέσεως. Προβληματίζει όµως το πολιτικό (και βαρύνον) µέρος αυτής, ᾱφού είναι βέβαιο ότι η πρόσφατη πολιτική µας ιστορία δεν έχει καταγράψει ούτε µια πολιτικά ορθή κίνηση ή πρωτοβουλία του κ. Θεοδωράκη. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε λύσει το φαινόµενο µετη γνωστή ρήσητου «με τον Μίκη συζητώ µόνον για πολιτιστικά θέµατα».
Ο μεγάλος συνθέτης µας στην αλυσίδα των ημαρτηκότων του σχετικά µε τις πολιτικές του επιλογές και πρωτοβουλίες έχει προσθέσει ακόµη ένα κρίκο, επιχειρώντας την ανατροπή και όχι την υπέρβαση της πολιτικής. Ο ίδιος και οι διοργανωτές της συναυλίας του προσπαθούν να επιβάλουν µια άλλη άποψη για τα εθνικά θέµατα που αφού δεν πέρασε από την πόρτα, την εισάγουν από το παράθυρο, ὡς πολιτιστική άποψη, συνεπικουρούσης της ΕΤ1.
Σέρρες 20 Απριλίου 1997
Μάρκος Μπόλαρης
Δικηγόρος
Νομαρχιακός Σύμβουλος
