του Σ. Δημόπουλου, από το Άρδην τ. 23, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2000
Ο ελληνο-τουρκικός πόλεμος του 1897 αποτελεί για τους διανοούμενους, θιασώτες της «διεθνιστικής» γραμμής, ένα προνομιακό πεδίο, όπως πιστεύουν, για την απόδειξη των επιχειρημάτων τους. Έτσι, παραμονές της επίσκεψης του Κλίντον στην Ελλάδα, στο ιστορικό ένθετο της Ελευθεροτυπίας, με θέμα τον πόλεμο του 1897, παρουσιάζονται σε κάποια κείμενα και ειδικά στο εισαγωγικό σημείωμα, θέσεις, που σκοπό έχουν να κατακεραυνώσουν την οποιαδήποτε ιστορική απόπειρα του ελληνικού έθνους για την ολοκλήρωσή του και με μια σαφή διάθεση λοιδορίας του, λόγω της παρατεταμένης οικονομικής του καχεξίας και της ξένης εξάρτησης. Τον αντικειμενικό όμως παρατηρητή η ανάλυση της εθνικής περιπέτειας του ’97 θα τον οδηγούσε σε αντίθετα ιστορικά και πολιτικά συμπεράσματα, τόσο για τα ίδια τα γεγονότα, όσο και για την σύγχρονη πραγματικότητα:
1.0 «εθνικισμός» των Ελλήνων δεν είχε σκοπό την κατάκτηση κάποιων ξένων εδαφών, αλλά την απελευθέρωση του ελληνικού πληθυσμού και παρά τις προδιαγραφές των ξένων δυνάμεων να παραμείνει η Ελλάδα ένα μικρό ελεγχόμενο και εξαρτημένο προτεκτοράτο. Οι απελευθερωμένες εθνικές εστίες, όπως έχει αποδειχτεί ιστορικά και όχι μόνο στην «ψωροκώσταινα», σαν βασικό τους σκοπό θέτουν πάντα την εθνική ολοκλήρωση.
2. Οι Τούρκοι, ακόμη μια φορά, κατέπνιγαν με βίαιο τρόπο την επανάσταση των Κρητών, που επιζητούσαν την ένωση με την Ελλάδα και η οποία πραγματοποιήθηκε, έμμεσα, με αυτόν τον πόλεμο.
3. Οι αιτίες της ήττας δεν ήταν οι λανθασμένοι σκοποί του πολέμου αλλά α) η ελάχιστη στρατιωτική προετοιμασία που θα ανταποκρίνονταν σε αυτούς τους σκοπούς και β) η πεποίθηση ότι οι ξένες δυνάμεις θα υποστήριζαν τα δίκαια ελληνικά αιτήματα. Η επιτυχία των Βαλκανικών πολέμων το αποδεικνύει.
4. Η ηγεσία του κινήματος για την Εθνική ολοκλήρωση δεν ήταν τυχάρ-παστοι ονειροπόλοι αλλά, όπως εύστοχα σημειώνει ο κ. Διαμαντής στο ίδιο αφιέρωμα, η αφρόκρεμα της ελληνικής διανόησης, ο Παλαμάς, ο Ξενόπουλος, ο Λάμπρου, ο Καρκαβίτσας και ο Δροσίνης.
και 5. στο πλάι του ελληνικού στρατού πολέμησαν με ηρωισμό οι Ιταλοί Γαριβαλδινοί, αληθινοί διεθνιστές στον αγώνα της δικαιοσύνης και της ελευθερίας.
