του Θ. Τζιούμπα, από το Άρδην τ. 40-41, Ιανουάριος-Μάρτιος 2003
ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ
“…the working class hero is something to be…”
JOHN LENNON
Οι διαδηλώσεις της 15ηςΦλεβάρη ήρθαν να αποδείξουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ (ΕΦ) μπορεί, για ένα θέμα όπως ο επαπειλούμενος πόλεμος στο Ιράκ, να αποτελέσει έναν πόλο έλξης που ξεπερνάει κατά πολύ το άθροισμα των οργανωμένων δυνάμεων που έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία της συγκρότησης του, όπως και την πολιτική επιρροή που μπορούν από μόνες τους να ασκήσουν στην ελληνική κοινωνία.
Το νέο ποιοτικό, πέρα από τους αριθμούς, στοιχείο, είναι ο ηλικιακός και κοινωνικός πλουραλισμός, η εικόνα δεν είναι πια αυτή ενός κόσμου ηλικίας 40 (συν-πλην 5) χρονών. Αν το Ναύπλιο έδειξε ότι το εγχείρημα το ΕΚΦ μπορεί να είναι πολιτικά ελκυστικό για αρκετά άτομα που μετά από μια μακρόχρονη απουσία από την πολιτική δείχνουν σήμερα να επανακάμπτουν, η 15η Φλεβάρη ξεπέρασε και αυτό το όριο.
Αυτό το κίνημα συγκροτείται δια μέσου μιας θεματικής που προέρχεται από τη διεθνή συγκυρία και όχι ως εξέλιξη κάποιων “εσωτερικών” κοινωνικών αναθέσεων και πολιτικοποίησης συλλογικών ευαισθησιών επιμέρους κοινωνικών χώρων, συγκροτείται στο κεντρικό πολιτικό πεδίο. Οι απόπειρες να μετατραπεί σε “συλλογική έκφραση ζωντανών δυνάμεων των κοινωνικών χώρων” εμποδίζονται από την ίδια την αναιμική πραγματικότητα των κοινωνικών χώρων. Στην χώρα μας, στα “μολυβένια χρόνια” της παρελθούσης δεκαετίας δεν υπήρξε καμία σημαντική “φυγή στο κοινωνικό”, η διάσταση που έχει το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα έξω, ως έκφραση ενός ζωντανού δικτύου εναλλακτικών μορφών οικονομικού και κοινωνικού γίγνεσθαι, απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό.
Το ΕΚΦ συγκροτείται ως μια σύμπραξη δυνάμεων αποκλειστικά σχεδόν πολιτικών, από αυτούς που μπόρεσαν να επιβιώσουν από παρελθόντα κινήματα. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα,
Μια κίνηση ετερόφωτη, που ακόμα δανείζεται το περιεχόμενο και της μορφή της από το ευρωπαϊκό και το διεθνές κίνημα, και ταυτόχρονα ο οργανωτικός της πυρήνας αποτελείται από ομάδες και άτομα με έντονη την αναφορά στο παρελθόν (αλήθεια η θα ακούγαμε αν γινόταν μια συζήτηση για τον Σταλινισμό ή τον Τροτσκισμό στο Φόρουμ;), μια τέτοια λοιπόν κίνηση δεν μπορεί παρά να έχει τεράστιες δυσκολίες στο να συνθέσει έναν πολιτικό λόγο ικανό να αναλύει το παρόν και να δημιουργεί στρατηγικές για το επέκεινα.
Είναι σαφείς οι. αδυναμίες του ΕΚΦ στην σύνθεση ενός πολιτικού λόγου που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που δημιούργησε η ίδρυση του τον περασμένο μήνα. Αδυναμία να συνδέσει την έκφραση της Νέας Τάξης με τα τοπικά προβλήματα (σχέδιο Ανάν, ρόλος του Τουρκικού υποϊμπεριαλισμού, Βαλκανικά), Αδυναμία να προάγει στο εσωτερικό του τον πολιτικό διάλογο πέρα από τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή της αρχικής πολιτικής συμφωνίας καταδικάζοντας την συζήτηση σε μια περιορισμένη και περιοριστική βυζαντινολογία για, τις διατυπώσεις κειμένων και προκηρύξεων. Αδυναμία να διαφοροποιηθεί στις διαδηλώσεις, όπου ένας μη καλά ενημερωμένος παρατηρητής δυσκολεύεται να καταλάβει αν πρόκειται για το ΕΚΦ, το NAP ή το ΚΚΕ. Αδυναμία να αξιοποιήσει το δυναμικό εκείνο της ελληνικής διανόησης (ελάχιστο, είναι αλήθεια) που δεν έχει εξαγοραστεί από τα καλούδια του Πασοκικού εκσυγχρονισμού.
Σε συνθήκες σαν τα αυτές που περιγράφηκαν υπάρχουν δυο δυνατότητες: Η μια είναι το κλείσιμο στα γρήγορα των διαδικασιών και η μετατροπή του ΕΚΦ σε μια οντότητα που αποτυπώνει στο γενετικό της υλικό με ένα τρόπο που δεν επιτρέπει αλλαγές, την πολιτική και ιδεολογική σύνθεση της δημιουργίας της- Αυτό προτείνεται στο όνομα της παρεμπόδισης να “αλωθεί” το ΕΚΦ , άλωση από την οποία μόνο η ιδεολογική και οργανωτική περιχαράκωση μπορεί να μας διασφαλίσει. Αγνοείται βέβαια έτσι ένας άλλος, πολύ σοβαρότερος κίνδυνος, αυτός της καθήλωσης στο υπάρχον επίπεδο πολιτικής και οργανωτικής δυνατότητας. Η ασφάλεια της μικροομάδας, η πολιτική αγοραφοβία, η αίσθηση της ανεπάρκειας που δεν θα πρέπει να κοινοποιηθεί, όλα τα συμπτώματα της γεροντικής αρρώστιας του αριστερισμού, κινδυνεύουν να καταδικάσουν το ΕΚΦ σε έναν ιδιότυπο πολιτικό αυτισμό
Έναν αυτισμό πού θα καταδικάσει το εγχείρημα του ΕΚΦ σε ένα ανασχετικό ως προς τις διαδικασίες γέννησης του νέου κινήματος, ενός κινήματος που δεν έχει προλάβει ακόμη να δείξει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ενός κινήματος είναι “something to be” όπως θα έλεγε και ο Λενον. Και κάτι τέτοιο θα καθυστερούσε σημαντικά τη διαδικασία ανάπτυξης κινήματος στην Ελλάδα, υποχρεώνοντας τις διαθέσεις του κόσμου, διαθεσεις που το ΕΚΦ επιχειρεί να εκφράσει αλλα δε. είναι αυτό που τις δημιουργεί, να αναζητήσουν πιο ευδόκιμα πεδία πολιτικής συγκρότηση ς Το αντίθετο θα ήταν η αίσθηση του ΕΚΦ ως ένα ανοιχτ: σύστημα οργανωτικών μορφών, ως ένα χώρο όπου η πολιτική συζήτηση και οι νέες προσεγγίσεις αποτελούν προαπαιτούμενο της σύνθεσης, ως ένα χωροχρόνο όπου το καινούργιο θα μπορούσε να αναπτύξει τις “αισθήσεις και τις δυνατότητες” του. Κι ας μην ξεχνάμε ότι σε συγκυρίες όπως η παρούσα, το σχήμα που περιέγραψε ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνωφ στο “Τι να κάνουμε”, αυτό της συνείδησης που μπολιάζεται απ’ έξω στα κοινωνικά υποκείμενα, δεν μπορεί να εφαρμοστεί (ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορούσε) χωρίς να αποτελέσει την Προκρούστεια κλίνη που περιμένει κάποιον να την καταλύσει.
Με τον Λένιν λοιπόν σύντροφοι ή με τον Λένον
Θανάσης Τζιούμπας
