του Σ. Μαστραππά, από το Άρδην τ. 44, Νοέμβριος 2003
ΚΥΠΡΟΣ, πρώτα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι πρόσφυγες εφησυχάζουν, ο πενταδάκτυλος ξεχνιέται. Ένα αόριστο σύνθημα: « όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους υπό συνθήκες ασφαλείας» θολώνει εντέχνως τα νερά. Οι περισσότεροι λένε: «ότι άρπαξαν μέχρι τώρα οι Τούρκοι δεν το αφήσανε ποτέ», υπερεκτιμούν τις δυνατότητες του τουρκικού κράτους. Όλοι είναι απογοητευμένοι με χαμηλό ηθικό, κανένας επίσημος φορέας, κανένα κόμμα δεν μιλάει για επιστροφή. Όσοι, ελάχιστοι μιλάνε για αγώνα δυναμικής επιστροφής αποκαλούνται «κινδυνολόγοι», στιγματίζονται αυτομάτως: «πάλι όπλα… αυτά τους κατέστρεψαν».
Οι μνήμες των χαμένων τους τόπων, μας τριγυρίζουν, νιώθουμε όμως τύψεις, ίσως ο «υπερβολικός τους ζήλος τους οδηγήσει σε μια νέα καταστροφή». Προσπαθούμε να καταπνίξουμε τον πόθο μας… δεν τολμάμε ούτε να συζητήσουμε ανοικτά, μόνο κάποιοι εξαθλιωμένοι παππούδες στους προσφυγικούς συνοικισμούς το κάνουν… αλλά ποιος τους ακούει… «υπάρχει υπεύθυνη πολιτική ηγεσία που χειρίζεται το πρόβλημα άλλωστε»… «Ευτυχώς που υπάρχει και ο Μακάριος», ξαφνικά ένα ηχηρό ράπισμα: «Συμφωνία Μακαρίου – Ντενκτάς», αποδοχή απο την πλευρά τους της διζωνικής ομοσπονδίας, αυτό σημαίνει με απλά λόγια την αποδοχή των τετελεσμένων της κατοχής…
Τα αριστερά κόμματα, βασικοί στυλοβάτες της Μακαρικής γραμμής. Μιλάνε για διεθνείς διασκέψεις προσαρμόζοντας την πολιτική τους στην διεθνή πολιτική «της μεγάλης προστάτιδας των αγωνιζομένων λαών»… Καλλιεργούν την πόλωση, απο τη μια οι «πατριωτικές δυνάμεις» απο την άλλη οι «προδότες-φασίστες-δολοφόνοι». Στην κυρίως Ελλάδα τα αριστερά κόμματα έχουν υποβιβάσει το Κυπριακό σε διεθνιστικό καθήκον, «είναι απλά αλληλέγγυοι». Οι αριστεροί κύπριοι διανοούμενοι είναι υπάλληλοι του κράτους, η αριστερή νεολαία είναι στις ντίσκο και κυνηγάει τουρίστριες εξ εσπερίας… Οι αριστεροί ηγέτες μετατρέπονται σε χειροκροτητές. Ένας ολοκληρωτισμός έχει επιβληθεί στην κυπριακή καθημερινότητα… όλοι οι «αριστεροί» είναι μαντρωμένοι στα δικά τους σωματεία, στα δικά τους καφενεία, υποστηρίζουν τις δικές τους ποδοσφαιρικές ομάδες, ψωνίζουν απο τα δικά τους super market, πίνουν τη δικιά τους μπύρα… «αν δεν συμμετέχεις σε αυτά τι αριστερός είσαι… τέλος πάντων;» Η μεγάλη προδοσία της χούντας των Αθηνών εις βάρος του κυπριακού ελληνισμού ευνόησε *ην καλλιέργεια ενός κλίματος εξορισμού ο,τιδήποτε ελληνικού. Η πικρία των Κυπρίων έκανε να βρίσκουν έδαφος φωνές που διαλαλούσαν «ότι για τα πάντα έφταιγε η Ελλάδα», «οτι η εμμονή στην ελληνική ταυτότητα τους κατέστρεψε και ότι θα έπρεπε να καλλιεργηθεί κυπριακή συνείδηση», «όλα ήταν αποτέλεσμα όχι του τουρκικού επεκτατισμού αλλά του δικού τους εθνικισμού και σωβινισμού» και δεν έφταναν όλα αυτά ήρθαν και τα καραμανλικά αποφθέγματα που μετατράπηκαν σε δόγματα, « Η Κύπρος είναι μακριά» και« Η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται», να επιτύχουν το κλίμα και να συμβάλουν στην εγκατάλειψη και τη μοναξιά μας. Υπό αυτές τις συνθήκες το ξεπούλημα προχωρούσε καλύτερα.. Ένιωθα διαφορετικός σ’ ένα περιβάλλον ξένο. Την επιστροφή στους τόπους που γεννηθήκαμε δεν μπορούσαμε να την προβάλουμε ως δικαίωμα, ήταν κάτι που είχε ενταφιασθεί απο επίσημα χείλη, μόνο να θρηνήσουμε «επιτρεπόταν» τους νεκρούς και τους τόπους μας.
Η ξύλινη φρασεολογία της κοινοβουλευτικής αριστεράς, το γεγονός ότι κατέβαζε μια γραμμή που εκπορευόταν χιλιάδες μίλια μακριά, από ανθρώπους που δεν ήξε:: καν που πέφτει η Κύπρος, με έκανε να εξεγείρομαι. Ήταν παρανοϊκό να υπάρχουν άνθρωποι με εγχώρια δυσμενή προβλήματα και να είναι άβουλοι δορυφόροι και εκτελεστικά όργανα της δεύτερης υπερδύναμης η οποία ήταν προφανές οτι έχει εντάξει απλά μέσα στους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς της. Ένιωθα περήφανος που ήμουνα φορέας της μακραίωνης ελληνικής παράδοσης… αλλά επισήμως ισοδυναμούσε σχεδόν με προδοσία ένας αριστερός να νιώθει έτσι. Απο την άλλη πάλι ο τρόπος αντίληψης και ο τρόπος καθημερινής πρακτικής με τ:, οποίο δρούσαν και μονοπωλούσαν τον πατριωτισμό και την «Ελλάδα» τα φασίστα ε κατάλοιπα και τα φερέφωνα της Αθηναϊκής δεξιάς και τα χαμένα στο διάστημα— χωρίς στοιχειώδες πολιτικό κριτήριο υπαξιωματικάκια της ΕΟΚΑ Β’ στην 31 ΜΟΙΡΑ καταδρομών, που υπηρετούσα τότε την στρατιωτική μου θητεία, με έθεταν μπροστά σε άτομα περιορισμένων αντιλήψεων και ιδεολογίες παρωχημένες και χωρίς προοπτική.,.
Ήταν το έτος 1980′ ήμουνα εξοδούχος στη Λεμεσό ένα απόγευμα και συνάντησα τυχαία τον παλιό μου φίλο Γιώργο Ζερβίδη (τον εκδότη του περιοδικού Ελλοπία αργότερα), του μίλησα για όλα αυτά που με κατέτρωγαν και με ρώτησε αν είχα διαβάσει αυτά που γράφει για το Κυπριακό ο Ψυρούκης;»
Δεν είχα διαβάσει. Το ίδιο απόγευμα μπήκα στο βιβλιοπωλείο ΘΕΜΕΛΙΟ που διατηρούσε τότε ο Κώστας Μακρίδης και αγόρασα το Κυπριακό Ζήτημα του Νίκου Ψυρουκη (εκδοσ. Ομάδα Εργασίας), το διάβασα θυμάμαι το ίδιο βράδυ απνευστί, ντυνοντας το εξώφυλλο, στον θάλαμο του λόχου. Στην επόμενη έξοδο αγόρασα Η διαμε .·~ Αιγαίο, Η Μικρασιατική καταστροφή,ένα συλλογικό: Τρία κείμενα για την Kur.oo και το ΑΚΕΛ είχε κάποτε ενωτική γραμμή) και το 1ο τεύχος του περιοδικού Τετρο: : Το τοπίο άρχισε να ξεκαθαρίζει, ένας Έλληνας αριστερός συνέδεε το Κυπριακc .·: τους αγώνες του ελληνικού λαού, με τα ευρύτερα προβλήματα του Έθνους, με το καθεστώς της εξάρτησης, η προβληματική και οι εθνικές του ευαισθησίες ήταν πεο: απο τον διπολισμό και τα «διεθνιστικά καθήκοντα» των φιλοσοβιετικών.
Ξεκινώντας απο τα βιβλία του Ν. Ψυρούκη, ο ίδιος αργότερα διεύρυνε τον προβληματισμό του με τις πολλές εξειδικευμένες μελέτες που ακολούθησαν τα επομενα χρόνια, ιδίως για την Κύπρο και εκδόθηκαν απο τις εκδόσεις ΑΙΓΑΙΟΝ της Λευκωσία έχοντας λοιπόν ως αφετηρία τον Ψυρούκη αναπτύχθηκε ένας αρκετά μεγάλος προβληματισμός από ανθρώπους στην Κύπρο και την Ελλάδα.
Εμάς λοιπόν τους Έλληνες αριστερούς πρόσφυγες, που ζήσαμε την εφηβεία μας μέσα στο άνυδρο πολιτικό και πολιτισμικό τοπίο της Κύπρου, μας έδωσε μια νέα προοπτική, μια ανάσα ελπίδας, μας έδωσε δυνατά ιδεολογικά όπλα, μας έδωσε αυτοπεποίθηση ότι δεν είμαστε εκτός τόπου και χρόνου, εμάς που διεκδικούμε μόνιμα την επιστροφή μας χωρίς «σχέδια» και ανταλλάγματα στους πατρογονικούς μας τόπους.
Θα σε ευχαριστούμε και θα σε τιμούμε πάντοτε κ. Ψυρούκη γι’ αυτά που μας πρόσφερες…
