Του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Τηρώντας τον «άγραφο νόμο», που επιβάλει τις ισορροπίες ακόμη και στις επικοινωνίες με την Αθήνα και την Άγκυρα, ο νέος Αμερικανός ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν είχε χθές τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Νίκο Δένδια και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε μια στιγμή που η ένταση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις κλιμακώνεται, ενώ αντιθέτως οι ελληνοαμερικανικές σχεσεις δείχνουν να περνούν έναν όψιμο μήνα του μέλιτος.
Χθες υπήρξε μια ανευ ορίων επίθεση του Ταγίπ Ερντογάν εναντίον της κυβέρνησης Μπάιντεν με αφορμή την υπόθεση του θανάτου 13 Tούρκων αξιωματικών και αστυνομικών που κρατούνταν αιχμάλωτοι του ΠΚΚ στο όρος Γκαρά στο Βόρειο Ιράκ, κατά τη διάρκεια ευρείας κλίμακας επιχείρησης του τουρκικού Στρατού για την απελευθέρωσή τους.
Η δήλωση του εκπροσώπου του Στειτ Ντιπάρτμεντ ότι «αν οι πληροφορίες για τον θάνατο Τούρκων πολιτών στα χέρια του PKK, μίας οργάνωσης που έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική, επιβεβαιωθούν, καταδικάζουμε τις ενέργειες αυτές με τους δριμύτερους όρους», προκάλεσε την οργίλη αντίδραση του Τούρκου Προέδρου, που κατηγόρησε λίγο πολύ την Ουάσιγκτον ότι συνεργάζεται με τρομοκράτες.
Στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο κ. Μπλίνκεν με τον Μ. Τσαβούσογλου φρόντισε να εκφράσει τα συλλυπητήρια του για τον θάνατο των 13 Τούρκων και να επαναβεβαιώσει τη θέση ότι το ΠΚΚ που οι ΗΠΑ θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση φέρει την ευθύνη», χωρίς αυτό όμως να είναι αρκετό για να καλύψει το βαρύ κλίμα στις σχέσεις των δυο χωρών.
Ο κ. Μπλίνκεν ο οποίος απέφυγε να αναφερθεί στον «στρατηγικό χαρακτήρα» των σχέσεων, περιορίσθηκε σε αναφορά στη «μακροχρόνια σημασία των διμερών σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας». Οι αναφορές του όμως στην «σημασία των δημοκρατικών θεσμών και της περιεκτικής (σ.σ. χωρίς αποκλεισμούς) διακυβέρνηση και τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων» είχαν σαφές περιεχόμενο και στόχευση με δεδομένο και τα όσα είχαν προηγηθεί τις τελευταίες δυο εβδομάδες με την ανταλλαγή έντονων ανακοινώσεων για θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων και Κράτους Δικαίου.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ διαλύοντας τις όποιες ψευδαισθήσεις υπήρχαν στην Άγκυρα ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια μεσοβέζικη λύση για τους S400 ξεκαθάρισε ότι προέτρεψε την Τουρκία «να μην διατηρήσει τους ρωσικούς πυραύλους S400 στο έδαφος της», κάτι βεβαίως που φέρνει σε ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση την Άγκυρα που ήλπιζε ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια φόρμουλα διατήρησης των ρωσικών πυραύλων στο έδαφος της χωρίς να είναι ενεργοποιημένοι, ώστε να αποφύγει την επιβολή και νέων κυρώσεων.
Οι Αμερικανοί επέμειναν στην ανάγκη ειρηνικής επίλυσης της κρίσης στην Συρία και εξέφρασαν τη στήριξη τους στις διερευνητικές επαφές.
Σε πολύ θερμό κλίμα ήταν όπως δείχνει όχι μόνο η ανάρτηση του κ. Δένδια αλλά και η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Α. Μπλίνκεν με αναφορά στη στρατηγική συνεργασία των δυο χωρών.
Οι δυο υπουργοί «έδωσαν έμφαση στη δέσμευσή τους για περαιτέρω ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και μέσω του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Ελλάδας». Ιδιαίτερη έμφαση όμως δίνει η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στη συμμετοχή των ΗΠΑ στη διευρυμένη Τριμερή Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ η οποία έχει εμβαθυνθεί και διευρυνθεί ως προς το περιεχόμενο, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στις πρόσφατες επισκέψεις του Κ. Μητσοτάκη και του Ν. Αναστασιάδη στο Ισραήλ.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία και στη συνεργασία των δυο χωρών στους τομείς της Άμυνας, της ενεργειακής διαφοροποίησης και της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο κ. Μπλίνκεν χαιρέτισε τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στη διατλαντική και ευρωπαϊκή ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων και εξήρε τη «ιστορική σημασία» της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, ενώ επανέλαβε την υποστήριξή του στις διερευνητικές συνομιλίες.
Πάντως, θα ήταν πολύ πιο υποβοηθητική για την Ελλάδα μια σαφής αποδοκιμασία των παράνομων ενεργειών που προκαλούν εντάσεις και αποσταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που προφανώς για λόγους ισορροπιών απέφυγε να κάνει ο κ. Μπλίνκεν, αν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει πάρει επανειλημμένως θέση για τις τουρκικές προκλήσεις.
Το επεισόδιο στο όρος Γκαρά σηματοδότησε όμως πέραν της επίθεσης του Τ. Ερντογάν στην Ουάσιγκτον και ένα πραγματικό πογκρόμ εναντίον μελών και στελεχών του HDP του κουρδικού κόμματος, με 700 συλλήψεις σε 40 πόλεις της Τουρκίας. Ο Τούρκος ηγέτης έτσι ρίχνει τις γέφυρες με το μεγάλο εκείνο τμήμα των κούρδων που δε συνδέονται με το ΠΚΚ και στηρίζουν την πολιτική εκπροσώπησή τους μέσω του HDP.
Για το τουρκικό καθεστώς όμως το HDP είναι ένας κρίσιμος αντίπαλος, καθώς εφόσον περάσει όπως αναμένεται το πλαφόν του 10% στις επόμενες εκλογές του 2023 μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανατροπές στις ισορροπίες στην τουρκική εθνοσυνέλευση. Τις τελευταίες εβδομάδες μάλιστα είχε ξεκινήσει συζήτηση για το ενδεχόμενο συνεργασίας του HDP με κόμματα της αντιπολίτευσης που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε δυσάρεστες εκπλήξεις στις Προεδρικές Εκλογές.
Πλέον με την ενοχοποίηση του HDP και την ταύτισή του με τους «δολοφόνους» του ΠΚΚ στο όρος Γκαρά, «καίγεται» κάθε ιδέα συνεννόησης του κουρδικού κόμματος με την Αντιπολίτευση. Όμως δημιουργείται ακόμη μεγαλύτερη αποξένωση του τουρκικού πολιτικού συστήματος με το κουρδικό στοιχείο, ενώ καθίσταται πλέον επίσημη πρακτική και πολιτική, η καταστολή και η βίαιη και εκτός πλαισίου Δικαίου, αντιμετώπιση ενός μεγάλου τμήματος του κουρδικού μειονοτικού πληθυσμού.
