Κίνα: Tι θέλει ο Σι Ζινπίνγκ;

1,1K

Μία νέα γενιά στό  τιμόνι της Κίνας

Του Ζαν-Λουί Ροκκά* από το Άρδην τ. 110
Le Monde Diplomatique, Οκτ. 2017
Μετάφραση: Δημ. Παπαμιχαήλ

Το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, στο οποίο συμμετέχουν 2.270 αντιπρόσωποι από όλη τη χώρα, άνοιξε στις 18 Οκτωβρίου στο Πεκίνο και ολοκληρώθηκε στις 25 Οκτωβρίου. Οι παρατηρητές αναδεικνύουν συχνά την αυταρχική επιρροή του προέδρου Σι Ζινπίνγκ, σε σημείο που κάποιοι τον αποκαλούν «νέο Μάο Τσετούνγκ». Ωστόσο, είναι μία νέα γενιά που κινεί τα νήματα της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας… μακριά από στερεότυπα.

Μεταξύ όλων των μεθόδων που θα μπορούσαν να επιτρέψουν να κατανοήσουμε καλύτερα τη λειτουργία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ), υπάρχει μία που πολύ συχνά αγνοείται: η ανάλυση με όρους γενεών (1). Όπως ακριβώς η κοινωνικοποίηση στην καρδιά μίας γενιάς σχηματίζει την προσωπικότητα ενός ατόμου – από τον τρόπο που περπατάει μέχρι την πολιτική του συμπεριφορά (2), το γεγονός ότι ανήκει σε μία γενιά που έχει βιώσει κοινές εμπειρίες συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός τύπου ανθρώπου. Το παράδειγμα των κινεζικών ελίτ είναι χαρακτηριστικό. Σε όλους τους τομείς – οικονομικούς, καλλιτεχνικούς, ακαδημαϊκούς και φυσικά πολιτικούς – μία πολύ ιδιαίτερη γενιά ασκεί σήμερα την εξουσία. Αυτό διακρίνεται ξεκάθαρα στην πορεία του Προέδρου της Δημοκρατίας Σι Ζινπίνγκ.
Γεννημένος σε μία οικογένεια υψηλόβαθμων αξιωματούχων το 1953, υπήρξε προνομιούχος από τα παιδικά του χρόνια, όπως όλοι οι όμοιοί του, ακόμη και αν ο πατέρας του γνώρισε κάποια πολιτικά προβλήματα στην αρχή της δεκαετίας του 1960. Στα δεκαέξι του χρόνια συμμετέχει στην Πολιτιστική Επανάσταση (1966-1971) και αποστέλλεται στην ύπαιθρο, όπου βιώνει δύσκολα χρόνια. Με την επιστροφή του, παρακολουθεί ανώτατες σπουδές. Πτυχιούχος στο πανεπιστήμιο του Τσινγκχουά, όπου φοιτά από το 1975 έως το 1979, ξεκινάει την καριέρα του στο κόμμα και οδηγείται στα ανώτερα αξιώματα. Οι πλειοψηφία των εξηντάχρονων μελών της ελίτ γνώρισαν αυτήν τη σειρά γεγονότων που αποτυπώθηκαν στο σώμα και στο πνεύμα τους. Αυτό δημιουργεί ένα συλλογικό habitus (3), μία «δεύτερη φύση», ειδικά στη δεύτερη γενιά των γόνων επαναστατών, όσων δηλαδή γεννήθηκαν «κόκκινοι» και από το γεγονός αυτό αντλούν τη βεβαιότητα της ικανότητάς τους να διοικούν τη χώρα.
Γι’ αυτούς, η σταθερότητα εμφανίζεται σαν μία αξία κεντρική. Αυτό εξηγείται τουλάχιστον μερικώς από την παιδεία τους. Αλλά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι σε αυτήν τη χώρα ολοκληρωτικών κατευθύνσεων, τα δεινά της Πολιτιστικής Επανάστασης και οι αναταραχές των δεκαετιών του 1970 και του 1980 (4) διαμόρφωσαν μία γενιά με μη ανοχή στην πολιτική αταξία. Για αυτούς τους ανθρώπους ο εκσυγχρονισμός της Κίνας απαιτεί μία ελίτ σύγχρονη, ορθολογική και αυταρχική (5). Εντούτοις, η συγκεκριμένη άποψη δεν είναι καινούργια: από την αρχή του εικοστού αιώνα, οι περισσότεροι πολιτικοί και στοχαστές κατέληγαν στο ίδιο συμπέρασμα (6).

Ξανακερδίζοντας μία θέση στον κόσμο

Δεύτερο χαρακτηριστικό: Αυτή η εκσυγχρονιστική εξουσία στοχεύει στη δόξα της Κίνας. Η εθνικιστική φιλοδοξία, όπως και η εικόνα του καλού δικτάτορα, δεν είναι κάτι νέο. Όλη η προσπάθεια των κινεζικών ελίτ τείνει προς αυτόν τον στόχο από τη δεκαετία του 1860, όταν η Κίνα άρχισε να ενδιαφέρεται για τις δυτικές χώρες (και να δανείζεται τις πολιτικές συνταγές τους). Σήμερα, όπως και χτες, οι περισσότεροι διανοούμενοι δεν ενδιαφέρονται παρά για την Κίνα. Οι περισσότεροι φοιτητές που φεύγουν στο εξωτερικό κάνουν έρευνες για την Κίνα και οι ερευνητές γράφουν βιβλία για την Κίνα. Ακόμη και οι θιασώτες της πλήρους εκδυτικοποίησης, δηλαδή της υιοθέτησης του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος, έως και της θρησκείας ξένων χωρών, δεν αντιλαμβάνονται αυτήν τη διαδικασία παρά σαν ένα μέσο για να τοποθετηθεί εκ νέου η χώρα τους στο επίκεντρο των διεθνών υποθέσεων. Η Κίνα δεν επιδιώκει την κυριαρχία του πλανήτη, όπως επιχειρεί να μας εξηγήσει μία κάποια φιλολογία της «κίτρινης απειλής». Θέλει κυρίως να ξανακερδίσει τη θέση της στον κόσμο. Ωστόσο, αυτός ο εθνοκεντρισμός έχει ένα τίμημα: την αβυσσαλέα άγνοια του έξω κόσμου.
Γι’ αυτήν τη γενιά, οι φιλίες, τα δίκτυα, η συλλογικότητα, αποτελούν σημαντικές αξίες. Σε έναν κόσμο ασταθή και επικίνδυνο, τα στιβαρά στηρίγματα γίνονται απαραίτητα. Και εδώ ο Σι Ζινπίνγκ είναι τέλειο παράδειγμα. Οι έμπιστοί του είναι στην πλειοψηφία τους πρώην συνεργάτες και υφιστάμενοι τους οποίους συναναστρεφόταν κατά τη διάρκεια των δεκαεφτά χρόνων που πέρασε στις επαρχίες του Φουτζιάν και του Τσεζιάνγκ (7).
Τέλος, οι ελίτ της Κίνας δεν αντιλαμβάνονται ότι η εξουσία μπορεί να κατανέμεται σε ξεχωριστές σφαίρες, λιγότερο ή περισσότερο αυτόνομες, καθώς αυτό στα μάτια τους συνεπάγεται την απώλεια συνοχής του συνολικού σχεδίου εκσυγχρονισμού. Όποια και αν είναι η θέση –επιχειρηματίας, διανοούμενος, δημόσιος λειτουργός ή γραμματέας του κόμματος– ο καθένας οφείλει να εκπληρώνει τις ίδιες υποχρεώσεις και να υιοθετεί την ίδια συμπεριφορά. Αλλά αυτός που κατέχει την εξουσία παραμένει ευάλωτος και δύναται σε μία στιγμή να χάσει ό, τι διαθέτει, εάν το αποφασίσει η ομάδα. Η καθημερινότητα είναι γεμάτη πανίσχυρους ανθρώπους που κατέρρευσαν από τη μία ημέρα στην άλλη, συνήθως κατηγορούμενοι για διαφθορά.
Αυτή η συνήθεια δεν έρχεται από έξω να ορίσει και να κατευθύνει πλήρως το άτομο. Είναι ένας «ενσωματωμένος» τρόπος αντίδρασης και αντίληψης τους κόσμου, στον οποίο ο καθένας έχει μάθει να προσαρμόζεται. Από αυτή την άποψη, η πορεία του Ντενγκ Σιαοπίνγκ (1904-1997) είναι παραδειγματική: η «δεύτερη φύση του», παρότι εθνικιστική-γραφειοκρατική, δεν τον εμπόδισε να αποσυνθέσει τη μαοϊκή επανάσταση. Αυτός ήταν που ξεκίνησε την πολιτική ανοίγματος το 1979 και παρέμεινε μέχρι το τέλος ένας άνθρωπος του αιώνα της κινεζικής αφύπνισης, ένα μέλος αυτής της αυταρχικής και εθνικιστικής μυθοποιημένης ελίτ. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε το κίνημα της πλατείας Τιενανμέν το δείχνει (8). Ο εκσυγχρονισμός της χώρας δικαιολογεί όλες τις ρήξεις, τις προδοσίες και τις βίαιες συγκρούσεις με τους «συντρόφους».
Η ανάπτυξη της ίδιας της διαφθοράς είναι μία από αυτές τις ενάρετες επινοήσεις των οποίων το ΚΚΚ κατέχει το μυστικό. Τη δεκαετία του 1980, πολλές οικονομικές μεταρρυθμίσεις παρεμποδίζονταν από στελέχη του κόμματος που φοβούνταν ότι θα χάσουν τα προνόμιά τους προς όφελος των επιχειρηματιών. Η αποκέντρωση, από τη δεκαετία του 1990, έδωσε στις τοπικές αρχές και στους υψηλά ιστάμενους μία εξουσία σχεδόν ολοκληρωτική επί της οικονομίας – αυτό τους επέτρεψε να αντλήσουν προσωπικό όφελος από την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις. Η διαφθορά έγινε ο μηχανισμός αναπαραγωγής των ελίτ και ταυτόχρονα ο μηχανισμός της ανάπτυξης της οικονομίας.

Οι κίνδυνοι της διεθνοποίησης

Σήμερα, πολλές συμπεριφορές και πολιτικές αποφάσεις, που οι εξωτερικοί παρατηρητές δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν, οφείλονται στην αμφισβήτηση αυτών των συνηθειών από τις ανάγκες της νέας κοινωνίας που σχηματίζεται. Από το τέλος της δεκαετίας του 1990, παρατηρούμε τη διεθνοποίηση των μέσων παραγωγής και αναπαραγωγής των ελίτ, με αποτέλεσμα την απομάκρυνσή τους από το κόμμα και την Κίνα. Τα πρότυπα και οι αξίες τους έρχονται ολοένα και πιο κοντά με αυτά των ελίτ παγκοσμίως. Διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, τα παιδιά τους σπουδάζουν στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη και μέλη των οικογενειών τους κατοικούν σε χώρες του εξωτερικού, των οποίων μπορεί και να διαθέτουν την υπηκοότητα. Η κόρη του κ. Σι Ζινπίνγκ, για παράδειγμα, έκανε τις σπουδές της στο Χάρβαρντ, ενώ άλλα μέλη της οικογένειας διαβιούν στο εξωτερικό (9). Είτε είναι επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, καθηγητές και γραφειοκράτες, το δίκτυο των σχέσεών τους είναι πλέον διεθνές. Συναναστρέφονται με ξένους, συχνάζουν στα ίδια πολυτελή ξενοδοχεία, συμμετέχουν στα ίδια διεθνή συνέδρια και επιζητούν τα ίδια συμβολικά αγαθά. Πολλά αποφασίζονται πλέον εκτός Κίνας: οι νόμιμες μορφές αμφισβήτησης του καθεστώτος, από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης· τα εκπαιδευτικά πρότυπα, από τα αμερικανικά πανεπιστήμια· οι μεγάλες πολιτικές αποφάσεις, από τις διεθνείς συνδιασκέψεις, όπως αυτές που αφορούν το κλίμα. Αυτή η διεθνοποίηση δεν είναι αντίθετη με το μοντέλο του τεχνοκράτη που προωθείται από το ΚΚΚ, αρκεί αυτός ο τεχνοκράτης να παραμένει πιστός στο Κόμμα και στο έθνος.
Ακόμη και τα πιο ηλικιωμένα στελέχη είναι πλέον ευαίσθητα στις σειρήνες των διεθνών προτύπων. Τα αφομοιώνουν ανάλογα με το συμφέρον τους. Συσσωρεύουν περιουσίες τις οποίες διαχειρίζονται, όπως και οι συνάδελφοί τους στο εξωτερικό, με τρόπο λιγότερο ή περισσότερο νόμιμο. Μπορεί κανείς (και θέλει) να είναι πιστός στο κόμμα και στη χώρα, όταν διαθέτει περιουσία στο εξωτερικό, όταν έχει έναν υιό που σπουδάζει στο Χάρβαρντ, όταν συνάπτει στενούς δεσμούς με συνεργάτες που δεν είναι πάντα ομοεθνείς;
Επιπλέον, οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις, που ξεκίνησαν από το 1990, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον καινούργιο. Στο εξής, οι καριέρες εκτιμώνται σύμφωνα με την εξειδίκευση, το επίπεδο σπουδών, το «ταλέντο», τη δυνατότητα να αναπτύσσεται η οικονομία με ταυτόχρονη διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης.

Επιστροφή στην τάξη

Σε αυτό το πλαίσιο, η πίστη στο κόμμα και το έθνος γίνεται προβληματική. Πράγματι, από αυτές τις ελίτ απαιτείται να είναι από τη μία πλευρά προσκολλημένες στην Κίνα (με κινεζικού τύπου μαρξιστικές πεποιθήσεις) και από την άλλη πλευρά να είναι διεθνοποιημένες. Εξ ου και οι προτροπές να μη μελετούνται οι δυτικές αξίες στα κινεζικά πανεπιστήμια, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση ωθεί τους φοιτητές να σπουδάζουν οικονομία, δίκαιο, χρηματοπιστωτικά, διαχείριση επιχειρήσεων στις ΗΠΑ. Τα στελέχη οφείλουν να επιχειρούν… αλλά πάντα προς όφελος του κόμματος και του έθνους.
Η μάχη ενάντια στη διαφθορά μετατρέπεται στο βασικό όπλο που επιβάλλει αυτήν την επιστροφή στην τάξη. Αποτελεί εργαλείο που στοχεύει στην πλαισίωση των ελίτ. Όταν η συνήθεια ορίζει ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του δημόσιου λειτουργού, του υπεύθυνου του Κόμματος και του επιχειρηματία, η αρχή της πίστης προς το κόμμα και τη χώρα ισχύει για όλους. Οπωσδήποτε, η μάχη κατά της διαφθοράς χρησιμοποιείται και σαν μέσο κατάκτησης της εξουσίας, όπως και αλλού στον κόσμο: οι άνθρωποι του Σι Ζινπίνγκ κάνουν ό,τι μπορούν για να «καθαρίσουν» το κόμμα, ανάλογα με το συμφέρον του προέδρου.
Ωστόσο, το πεδίο της μάχης αυτής είναι ευρύτερο. Πρόκειται για μία πραγματική ανάκτηση εξουσίας. Αναδιατυπώνοντας τη σημασία των ελέγχων, των διαδικασιών, της ιεραρχίας, ο Σι Ζινπίνγκ υπενθυμίζει ότι τίποτα δεν πρέπει να τοποθετείται ψηλότερα από την αφοσίωση στο κόμμα και στο έθνος και ότι οι αποφάσεις οφείλουν να είναι το δυνατόν πιο συλλογικές. Τον περασμένο Ιούλιο, ο κ. Σου Ζενγκάι αποκαθηλώθηκε. Ο πρώην επικεφαλής της επαρχίας του Τσονγκίνγκ, που αντικατέστησε πριν πέντε χρόνια τον κ. Μπο Σιλάι – ο οποίος βρίσκεται επίσης στη φυλακή λόγω διαφθοράς – ήταν μεταξύ των είκοσι τεσσάρων μελών του Πολιτικού Γραφείου και εμφανιζόταν ως ο επικρατέστερος για μία θέση στην Μόνιμη Επιτροπή, που είναι ο πυρήνας του ΚΚΚ. Κατηγορήθηκε ότι «εγκατέλειψε τους στόχους του κόμματος και καταπάτησε την πειθαρχία και τους κανόνες του». Αυτές οι κατηγορίες είναι σημαντικές και συναντώνται σε όλες τις αποκαθηλώσεις υψηλόβαθμων στελεχών.
Αυτός ο αναπροσανατολισμός παρατηρείται και στα πρόσφατα μέτρα που στοχεύουν στην επιβράδυνση της καριέρας όσων κρίνονται υπερβολικά ευφυείς και πολύ νέοι, ή ότι οι δεξιότητές τους (και τα δίκτυα σχέσεων που διαθέτουν) θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν στο να παίξουν περισσότερο ατομικά. Επίσης παρατηρείται στις δυσκολίες που συνεχώς συναντούν πολύ «κόκκινοι» δισεκατομμυριούχοι εδώ και μερικά χρόνια, με χαρακτηριστικό το φαινόμενο των ξαφνικών εξαφανίσεων και επανεμφανίσεών τους. Παρατηρείται ακόμα μέσω των απολύσεων πολλών διευθυντών δημοσίων επιχειρήσεων.

Μία καλά πλαισιωμένη κοινωνική αμφισβήτηση

Ομοίως, ο τρόπος με τον οποίο το ΚΚΚ διαχειρίζεται την αμφισβήτηση της κοινωνίας, προδίδει αυτή την προσπάθεια να αποφευχθεί η «διεθνοποίηση» της Κίνας. Η διαμαρτυρία γίνεται αποδεκτή ως κανονικό φαινόμενο, αρκεί να μην αγγίζει εσωτερικά ζητήματα που μπορεί να αποσταθεροποιήσουν το καθεστώς· αυτή η διαμαρτυρία μπορεί ακόμη και να ενταχθεί στους μηχανισμούς του κράτους. Στα χωριά και τα εργοστάσια, κυρίως τα πιο ρυπογόνα εργοστάσια, έχει γίνει κοινότοπο, νόμιμο κάποιες φορές, να υπερασπίζεται κανείς «συμφέροντα», αρκεί αυτά να περιορίζονται σε συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων και να αφορούν σαφείς υλικές διεκδικήσεις: μία αύξηση μισθού, το κλείσιμο ενός εργοστασίου κ.λπ. Η εξουσία (τοπική ή κεντρική) διαπραγματεύεται, αποζημιώνει, ικανοποιεί μέρος των διεκδικήσεων, αλλά ταυτόχρονα μειώνει με κάθε τρόπο τον αντίκτυπο της σύγκρουσης.
Αντίθετα, ό,τι μοιάζει με θεσμοθέτηση της υπεράσπισης αυτών των συμφερόντων, με τη μορφή ενός συνδικάτου ή μίας συλλογικότητας με γενικότερο χαρακτήρα, με άλλα λόγια, ό,τι μπορεί να μοιάζει, έστω και λίγο, με μία «δυτικοποίηση» του χώρου της αμφισβήτησης, υφίσταται αυστηρή καταστολή. Οι αντιφρονούντες είναι μία ακραία περίπτωση. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των δυτικών κοινωνιών, οι αντιφρονούντες επιτίθενται στο θεμέλιο του καθεστώτος (το κόμμα) και στην κυριαρχία (το κινεζικό έθνος). Όπως διαθέτουν ανοικτή στήριξη από το εξωτερικό, τους αξίζει η αποβολή από το κοινωνικό σώμα. Εξ ου και η αυστηρότητα με την οποία μία φυσιογνωμία με τόσο μικρή επιρροή στην κινεζική κοινωνία, όπως ο βραβευμένος με Νόμπελ Λιού Σιαμπάο, αντιμετωπίζεται.

Η συναίνεση των ελίτ

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η συμπεριφορά του κ. Σι Ζινπίνγκ είναι πολύ διαφορετική από αυτήν που μεταφέρει ο δυτικός Τύπος. Η ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας και του ιδεολογικού ελέγχου, η επιμονή στην ηγεσία του γενικού γραμματέα του κόμματος, η καταστολή των αντιφρονούντων, όλα αυτά δεν χαρακτηρίζουν την ανάδειξη μίας προσωπικής εξουσίας, αλλά, αντίθετα, την ύπαρξη της συναίνεσης των ελίτ. Ουσιαστικά, η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα απαιτεί τη διατήρηση της αφοσίωσης προς το κόμμα. Αυτή η απαίτηση πρέπει να έχει πρόσωπο. Σήμερα είναι αυτό του Σι Ζινπίνγκ, αλλά θα μπορούσε να είναι κάποιο άλλο, αντίστοιχο. Γιατί ένα πρόσωπο είναι καλύτερο από μία συλλογικότητα; Ίσως επειδή η στιγμή είναι κρίσιμη και, καθώς η γενιά των γόνων των επαναστατών φτάνει σε ηλικία άσκησης εξουσίας, ήταν απαραίτητο να ξαναβρεθούν οι αρετές του επαναστατικού πνεύματος. Η διαδοχή του προηγούμενου γενικού γραμματέα, κ. Χου Ζιντάο, που κρίθηκε πολύ μαλθακός, έπρεπε να αποκαταστήσει τη νομιμότητα της ισχυρής εξουσίας που έχει ανάγκη η Κίνα.
Για να παραμείνει κυρίαρχος του παιχνιδιού, ο κ. Σι Ζινπίνγκ έπρεπε να διαθέτει ένα στόχο, ένα συγκεκριμένο όραμα, όπως είχαν πριν από αυτόν ο Μάο Τσεντούνγκ και ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ. Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Καμία από τις πολιτικές που ακολουθεί δεν έρχεται σε ρήξη με το παρελθόν: ούτε η μάχη κατά της διαφθοράς, ούτε ο ιδεολογικός έλεγχος, ούτε η ενίσχυση της κινεζικής στρατιωτικής δύναμης, ούτε η πάλη ενάντια στη φτώχεια και τις ανισότητες. Μόνο η έκτασή τους αλλάζει.

Στόχος η διαδοχή του 2022

Ομοίως, εάν ο Σι Ζινπίνγκ ασκούσε προσωπική εξουσία, το παίγνιο των πολιτικών ομάδων δεν θα βρισκόταν στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής της Κίνας. Ωστόσο, ενόψει του 19ου Συνεδρίου που θα ξεκινήσει στις 18 Οκτωβρίου, οι αναλυτές χάνονται στις προβλέψεις τους. Η ανανέωση της θητείας του Σι Ζινπίνγκ είναι δεδομένη, αλλά τα πάντα παραμένουν ασαφή. Από τότε που έφυγε ο Ζιάνγκ Ζεμίν το 2002, η θέση του γενικού γραμματέα του κόμματος και του πρωθυπουργού αλλάζουν ανά δύο συνέδρια (δηλαδή κάθε δέκα χρόνια). Οι κύριοι Σ Ζινπίνγκ και Λι Κεκιάνγκ οφείλουν λοιπόν να αφήσουν την εξουσία το 2022 και ο κάθε εν δυνάμει διάδοχος επιχειρεί να προχωρήσει τα πιόνια του, είναι έτοιμος για κάθε είδους προδοσία, αρκεί οι κανόνες του παιχνιδιού – η συλλογικότητα, η ενότητα, το έθνος – να διατηρηθούν. Να θυμίσουμε τις αναβολές του 18ου Συνεδρίου (2012) στο ζήτημα της ταυτότητας του «αρχηγού», που σταμάτησαν μόνο μερικές εβδομάδες πριν την έναρξή του.
Θα επιβιώσει αυτή η συνήθεια με την ανάδυση μίας νέας γενιάς στην εξουσία, της τρίτης του ΚΚΚ; Αυτό θα είναι το διακύβευμα του 20ου Συνδερίου το 2022. Θα δούμε τον Σι Ζινπίνγκ (ή κάποιον άλλον) να διατηρείται στην εξουσία, παρά τους άτυπους κανόνες που εφαρμόζονται τα τελευταία είκοσι χρόνια; Ή μήπως οι «διεθνοποιημένοι» πενηντάρηδες θα αρχίσουν να κυριαρχούν; Αυτό είναι το διακύβευμα της επόμενης θητείας του νυν προέδρου.

1. Karl Mannheim, Le problème des générations (1928), μετάφραση του Gérard Mauger, Nathan, Παρίσι 1990.
2. Pierre Bourdieu, La distinction. Critique sociale du jugement, , Editions de minuit, Παρίσι 1979.
3. Μία έννοια που χρησιμοποιούν μεταξύ άλλων ο Norbert Elias και ο Pierre Bourdieu και που μπορούμε να ορίσουμε ως το σύνολο των κανόνων συμπεριφοράς και των αξιών που ενσωματώνει μία κοινωνική ομάδα και μετατρέπει σε δεύτερη φύση.
4. Εκείνη την περίοδο η Κίνα γνώρισε ποικίλες πολιτικές αναταραχές. Κάποιοι επιχείρησαν την ανατροπή του μαοϊσμού (κίνημα της 5ης Απριλίου 1976), άλλοι ζητούσαν περισσότερη δημοκρατία (Άνοιξη του Πεκίνου το 1979 και κίνημα της πλατείας Τιενανμέν το 1989).
5. Βλέπε « Στην Κίνα η δημοκρατία θα έρθει… όταν ωριμάσει ο λαός ».
6. Βλέπε: Land without Ghosts. Chinese Impressions of America from the Mid-nineteenth Century to the Present, California UP, Μπέρκλεϋ, 1989.
7. Viola Zhou, «Trusted aide of China’s Xi Jinping tasked with rooting out corrupt officials, ensuring loyalty», South China Morning Post, Χονγκ Κονγκ, 25 Αυγούστου 2017.
8. Όταν κατέστη σαφές ότι η καθεστηκυία τάξη κινδύνευε να χάσει την εξουσία, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ αποφάσισε να καταστείλει το κίνημα.
9. Βλέπε Evan Osnos, «Born red», The New Yorker, 6 Απριλίου 2015.

* Καθηγητής στη Science Po και ερευνητής στο Κέντρο διεθνών ερευνών (CERI), είναι συγγραφέας του The Making of the Chinese Middle Class. Small Comfort and Great Expectations, Palgrave Macmillan, Νέα Υόρκη, 2017.