του Αναστάση Μπαλτατζή
Βερολίνο, 24 Φλεβάρη 2025. Οι χθεσινές γερμανικές εκλογές κύλησαν χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις και η κάλπη ήρθε να επιβεβαιώσει σε μεγάλο βαθμό τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων των τελευταίων εβδομάδων. Η μόνη μάχη που δόθηκε ήταν αυτή για την είσοδο στο επόμενο κοινοβούλιο και εν τέλει και τα δύο κόμματα που μάχονταν για αυτή έμειναν εκτός.
Νικήτρια των εκλογών είναι η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU/CSU) με 28.5% καταγράφοντας άνοδο 4.3 μονάδων σε σχέση με τις εκλογές του 2021, ποσοστό που της δίνει 208 από τις 630 έδρες. Την δεύτερη θέση καταλαμβάνει η Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) με 20.8% και 152 έδρες, καταγράφοντας διπλασιασμό των ποσοστών της. Οι Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Όλαφ Σολτς έρχονται τρίτοι με 16.4% (πτώση 9.3%) και 120 έδρες και οι Πράσινοι τέταρτοι με 11.6% (πτώση 3.1%) και 85 έδρες. Την έκπληξη των εκλογών πραγματοποίησε «Η Αριστερά» συγκεντρώνοντας 8.8% και 64 έδρες. Εκτός της επόμενης βουλής έμεινε για 14 χιλιάδες ψήφους το κόμμα της Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) με 4.97% αλλά και οι Φιλελεύθεροι του -μέχρι τον Νοέμβριο υπουργού Οικονομικών και υπαίτιου των εκλογών- Κρίστιαν Λίντνερ με 4.3%. Μία έδρα κατέλαβε και το κόμμα την δανέζικης μειονότητας SSW.
Τα αποτελέσματα κάτω από το μικροσκόπιο
Μπορεί το CDU/CSU να κέρδισε την πρωτιά και με τέτοιο ποσοστό που του δίνει την δυνατότητα σχηματισμού δικομματικής κυβέρνησης με το SPD και η νίκη αυτή να πανηγυρίστηκε, η αλήθεια είναι όμως ότι βασικοί στόχοι που είχε θέσει το κόμμα δεν επιτεύχθηκαν. Έτσι αυτό έμεινε κάτω από το στόχο του 30% (το οποίο ήταν και το ποσοστό του στις ευρωεκλογές του Ιουνίου) και αρκετά κάτω από το 33-34% που το έδειχναν οι δημοσκοπήσεις πριν πέσει η τρικομματική συγκυβέρνηση και ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την προκήρυξη εκλογών. Βασικό ήταν όμως ότι δεν κατάφερε ο Φρίντριχ Μερτς να περιορίσει όσο ήθελε το AfD.
Το «γαλάζιο κόμμα» είναι αν μη τι άλλο ο μεγάλος νικητής των εκλογών. Αναδεικνύεται αδιαφιλονίκητη πλέον δύναμη στην ανατολική Γερμανία με 34.5% και εδραιώνει και την παρουσία του στην δυτική με 17.9%, όπου για πρώτη φορά κέρδισε σε δύο περιφέρειες. Είναι το πρώτο κόμμα στους εργάτες με 38% και σε όσους είναι σε δυσμενή οικονομική κατάσταση με 39%. Παράλληλα αναδείχθηκε και δεύτερη δύναμη στους νέους (18-24 ετών) με 21%, ενώ στις προηγούμενες εκλογές είχε λάβει μόλις 7%. Το τι σημαίνουν όμως όλα αυτά στην πράξη έδειξε ότι κατανοεί πλήρως η πρόεδρος του κόμματος Άλις Βάιντελ στις δηλώσεις της μετά το αποτέλεσμα: «Υποσχόμαστε ότι θα κυνηγήσουμε τους άλλους (τα υπόλοιπα κόμματα) ώστε να ασκήσουν υπεύθυνη πολιτική για την χώρα μας». Κι έτσι πράγματι, ο επόμενος κυβερνητικός συνασπισμός θα έχει το μαχαίρι, το AfD όμως θα συμμετέχει πλέον στην επιλογή του καρπουζιού.
Ο δεύτερος νικητής των εκλογών είναι το κόμμα της «Αριστεράς». Από την αποχώρηση της ομάδας της Ζάρα Βάγκενκνεχτ, το 2.7% των ευρωεκλογών και το 3% των δημοσκοπήσεων μέχρι πριν δύο μήνες, με τρομερό ντεμαράζ κατάφερε να «καταπιεί» το BSW και να αγγίξει το 9%, το ποσοστό δηλαδή που κινούταν στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Πέραν από τα προπύργια της στην ανατολική Γερμανία, το Βερολίνο και το Αμβούργο, αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στους νέους (18-24 ετών) με 25%.
Το SPD του Όλαφ Σολτς κατέγραψε το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στη μεταπολεμική του ιστορία. Ο ίδιος παραδέχθηκε την ήττα του, ανέλαβε τις ευθύνες του και δήλωσε ότι δεν θα έχει πλέον ενεργό ρόλο στην πολιτική και δεν θα διεκδικήσει κάποιο αξίωμα στην επόμενη κυβέρνηση. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στους Πράσινους. Το κόμμα είχε μπει με βλέψεις στην νέα δεκαετία να καλύψει το πολιτικό κενό στο κέντρο που άφησε η Μέρκελ. Οι μέρες του στην κυβέρνηση του στοίχισαν όμως, με τον Ρόμπερτ Χάμπεκ να δηλώνει ότι και αυτός δεν θα διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος στις επόμενες εσωκομματικές εκλογές.
Η επόμενη μέρα και ο γρίφος σχηματισμού κυβέρνησης
Με το που βγήκαν τα πρώτα αποτελέσματα ο Φρίντριχ Μερτς διαμήνυσε ότι θα έχει σχηματίσει κυβέρνηση ισχυρής πλειοψηφίας μέχρι και το Πάσχα. Αυτό μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης όψεως εύκολο υπάρχει όμως ένα μεγάλο ερωτηματικό που δεν έχει απαντηθεί κι αυτό είναι η συμμετοχή ή όχι των Πρασίνων.
Έχοντας για ακόμα μια φορά αποκλείσει την συγκυβέρνηση με το AfD και την Αριστερά υπάρχουν μόνο δύο πιθανοί συνδυασμοί κομμάτων που μπορούν να πετύχουν την απαραίτητη πλειοψηφία.
Η αναγέννηση του «(πρώην) μεγάλου συνασπισμού» της περιόδου Μέρκελ, η συνεργασία δηλαδή με το SPD φαίνεται να είναι και η ευκολότερη λύση. Το πρώτο βήμα έγινε μάλιστα το βράδυ των εκλογών, με τον Μερτς να έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον συμπρόεδρο και του όπως φαίνεται νέου ισχυρού άνδρα του SPD Λαρς Κλίνγκμπαιλ κάνοντας και την επαφή για τις πρώτες προκαταρκτικές συνομιλίες. Ο δεύτερος ανήκει στην πιο δεξιά, ρεαλπολιτίκ πτέρυγα των Σοσιαλδημοκρατών και θα διαδραματίσει μαζί με τον υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους πρωταρχικό ρόλο στην κατάσταση διαδοχής του Όλαφ Σολτς. Επίσημη ημερομηνία για την έναρξη των συνομιλιών δεν υπάρχει ακόμα, αλλά οι πρώτες διαρροές κάνουν λόγο για τις 6 Μαρτίου.
Το άλλο σενάριο με συμμετοχή και των Πρασίνων στην συγκυβέρνηση συγκεντρώνει προς το παρόν λιγότερες πιθανότητες. Η συμμετοχή ενός τρίτου κόμματος θα έδινε στον συνασπισμό πλειοψηφία σχεδόν δύο τρίτων σε σχέση με το 52% του προηγούμενου σεναρίου. Οι διαφορές των δύο κομμάτων όμως στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας και του μεταναστευτικού φαντάζουν προς το παρόν αγεφύρωτες. Στις αντιθέσεις αυτές έρχεται να παίξει ρόλο και όλη η πολιτική τοποθέτηση του CSU (του αδελφού κόμματος του CDU στην Βαυαρία) και του επικεφαλής του Μάρκους Ζέντερ με την έντονη «αντιπράσινη» ρητορική τους σε όλη την προεκλογική εκστρατεία. Όπως και να ‘χει όμως με οποιονδήποτε από τους δύο συνασπισμούς είναι αδύνατον στην νέα βουλή να συμπληρωθεί πλειοψηφία δύο τρίτων χωρίς το AfD ή την Αριστερά και άρα να υπάρξουν και συνταγματικές αλλαγές.
Οι βουλευτικές εκλογές του 2021 διεξήχθησαν στην Γερμανία σε ένα γενικότερο κλίμα αισιοδοξίας για την αλλαγή σελίδας και με το όραμα της χάραξης πολιτικής για τις επόμενες δεκαετίες. Τρεισήμισι χρόνια αργότερα το διακύβευμα και οι προκλήσεις της επόμενης μέρας είναι πολύ μεγαλύτερες. Ο Φρίντριχ Μερτς κατάφερε σε αυτές τις εκλογές τον στόχο του: να είναι στην πολ ποζίσιον για την θέση του καγκελάριου και να έχει τον πρώτο λόγο για την ρύθμιση των πολιτικών εξελίξεων στην χώρα. Το εκλογικό αποτέλεσμα όμως δεν του δίνει λευκή επιταγή και το σίγουρο είναι ότι μόλις ολοκληρώσει τις συνομιλίες με τα άλλα κόμματα και ορκιστεί η νέα κυβέρνηση θα έχει συνεχώς το βλέμμα του στα δεξιά.
https://www.zeit.de/politik/deutschland/2025-02/bundestagswahl-2025-wahlergebnisse-wahlkreise-live
https://www.tagesschau.de/wahl/archiv/2025-02-23-BT-DE/umfrage-werwas.shtml
https://www.tagesschau.de/wahl/archiv/2025-02-23-BT-DE/umfrage-afd.shtml
