Του Παναγιώτη Κόρπα
Είναι δυο χρόνια τώρα που παρακολουθώ από κοντά τα σπιτάκια ανταποδοτικής ανακύκλωσης και πώς λειτουργεί στην πράξη το σύστημα. Χάρηκα όταν έβλεπα τις γυαλιστερές διαφημίσεις στο μετρό για την οικονομική ωφέλεια του ανακυκλωτή και την ωφέλεια από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας που θα προέκυπτε από τη μη παραγωγή των υλικών λόγω επαναχρησιμοποίησης των πρώτων υλών που μαζεύουμε στα σπιτάκια ανταποδοτικής ανακύκλωσης. Eνα ευρώ για 33 συσκευασίες φαίνεται να είναι ένα κίνητρο για κάποιον που θέλει ένα συμπληρωματικό εισόδημα, ή είναι άνεργος. Ας δούμε τα πράγματα πώς λειτουργούν. Σε αυτά τα σπιτάκια πρέπει να ρίχνεις μία μία τις συσκευασίες ατσαλάκωτες, καθαρές και χωρίς ετικέτες. Στα μπουκαλάκια του νερού πρέπει να βγουν οι πλαστικές ετικέτες που είναι εύκολο, αλλά καθόλου εύκολο να βγάλεις τις ετικέτες από τα μπουκάλια. Ο λόγος είναι πως στο σπιτάκι μέσα υπάρχει μηχανισμός που συνθλίβει τις συσκευασίες και, αν δεν τηρούν τις προδιαγραφές, σου τις γυρίζει πίσω.
Ξεκίνησα κι εγώ από ευαισθησία για το εγχείρημα να πηγαίνω τις συσκευασίες μου, αλλά τι είδα; Τη μια φορά ουρά από πολλούς ανθρώπους με καρότσια του σούπερ μάρκετ ή της λαϊκής γεμάτα να περιμένουν και βέβαια το μηχάνημα κάποια στιγμή γέμιζε. Τι θα έκανε τις σακούλες με τις συσκευασίες κάποιος που ήρθε από άλλη συνοικία με το μετρό και έπρεπε να γυρίσει πίσω άπρακτος; Συνέπεια αυτού, τσακωμοί, αντεγκλήσεις, χτυπήματα στο μηχάνημα για να χωρέσουν κι άλλα.
Το καλοκαίρι γέροι μένανε στην πλατεία για να έχουν σειρά την άλλη μέρα το πρωί που θα έρθουν οι υπάλληλοι να το αδειάσουν. Γυναίκα 80 χρόνων μου έλεγε «κράτα μου τη σειρά» και πήγαινε στη Δάφνη να φέρει την πραμάτεια της. Αν μπορούσε να βάλει κι άλλα άδειαζε όλους τους κάδους της πλατείας για να βρει συσκευασίες να ρίξει. Όλα αυτά αν κατάφερνε να φτάσει η σειρά της, γιατί όπως έλεγε περίμενε τέσσερις ώρες το πρωί και τέσσερις το βράδυ για να το πετύχει άδειο. Όσοι γνώρισα μου είπαν πονεμένες ιστορίες που δεν χρειάζονται λεπτομέρειες. Πήγα και σε άλλα σπιτάκια, στου Φιξ, στου Βαριώτη και εκεί τα ίδια: άνθρωποι που τρέχουν όλη μέρα για 10€. Να διευκρινίσουμε όμως πως είναι 10€ αγορές από τον Βασιλόπουλο, που πας εκεί και στο ταμείο μετράνε ένα ένα τα κουπόνια από τα σπιτάκια. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόση είναι η ταλαιπωρία για 10€, όταν τα έχεις ανάγκη. Με αυτό τον τρόπο στην ουσία δημιουργήθηκε μια νέα γενιά ρακοσυλλεκτών, ενώ τα σπιτάκια υποτίθεται πως απευθύνονται σε όλα τα νοικοκυριά, που από ευαισθησία θέλουν να βοηθήσουν στην ανακύκλωση. Τα νοικοκυριά εκτοπίστηκαν από αυτήν τη δράση λόγω της επείγουσας ανάγκης κάποιων ανθρώπων για ένα εισόδημα. Βλέπουμε λοιπόν πως ο εθελοντισμός οδηγεί στο ξεπέρασμα της μισθωτής εργασίας και φτιάχνει σκλάβους.Επειδή μας ενδιαφέρει η ανακύκλωση, πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα για να ξεμπλοκάρει το σύστημα. Ο Βασιλόπουλος, που συμμετέχει στο πρόγραμμα και έχει πολλά σπιτάκια έξω από τα καταστήματά του θα μπορούσε να δώσει λύση. Όσοι θέλουν να ανακυκλώνουν συστηματικά να μπουν σε ένα μητρώο που θα έχουν διευκολύνσεις στο πώς και πού θα παραδίδουν τις συσκευασίες, απεγκλωβίζοντας τα σπιτάκια ανακύκλωσης. Ή θα πρέπει να οριστούν ώρες ή σπιτάκια μόνο για αυτούς. Αν θεωρούνται συνεργάτες και κατά συνέπεια κρατάνε τις προδιαγραφές καθαριότητας ετικετών κ.λπ. θα μπορούσαν να παραδίδουν τις συσκευασίες χωρίς καν να περνάνε από τα σπιτάκια. Με αυτό τον τρόπο οι συνεργάτες αυτοί θα μπορούσαν να βρίσκουν συσκευασίες στην πηγή και να μην ψάχνουν στα σκουπίδια. Ήδη κάποιοι, σε συνεννόηση με μαγαζιά, περνούν το βράδυ και παραλαμβάνουν υλικό από εκεί. Με αυτό τον τρόπο ο όγκος των συσκευασιών θα δεκαπλασιαστεί, αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν διευκολύνσεις και, το επίσης πιο σπουδαίο, όλα τα νοικοκυριά θα έχουν άνεση να χρησιμοποιούν τα σπιτάκια, για να μην ευημερεί μόνο η βιτρίνα και η διαφήμιση στα μέσα μεταφοράς, αλλά να ευημερούν και τα νούμερα της ανακύκλωσης στην Ελλάδα, που είναι απελπιστικά χαμηλά και μας πνίγουν οι χωματερές.
