Του Θανάση Τζιούμπα
Τον Νοέμβρη του 2020 το υπουργείο Υγείας έφερε στη Βουλή ένα νομοσχέδιο με την διαδικασία του κατεπείγοντος, το οποίο καταργούσε το εκλεγμένο Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ και τη διαδικασία ανάδειξης του νέου από τη γενική συνέλευση του οργανισμού και στη θέση του διόριζε ένα κομματικό όργανο.
Η δικαιολογία που αναφέρθηκε ήταν όσα είχαν καταγγελθεί για το ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ και τα πιθανά ποινικά αδικήματα ενός μικρού αριθμού στελεχών. Η αιτία της σπουδής (που δεν αναφέρθηκε) ήταν η αποτροπή της εκλογής ως προέδρου του Δ.Σ. ΚΕΘΕΑ μιας δικαστικού που θεωρήθηκε ΣΥΡΙΖΑ. Στη διαδικασία της συζήτησης βέβαια ο υπουργός έπλεξε το εγκώμιο του ΚΕΘΕΑ και του αυτοδιοίκητου, υποσχόμενος ότι θα το ενισχύσει, τη στιγμή που το καταργούσε με την ΠΝΠ.
Στο φόντο της συζήτησης στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής δεν έλειψε και μια παράξενη παρουσία, αυτή του εκπροσώπου μιας ΜΚΟ με τίτλο «Δίκτυο ομότιμων χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών». Αυτά που είπε δεν ήταν παρά μια περίληψη όσων σέρνει για τις θεραπευτικές κοινότητες το συνονθύλευμα των «ΜΚΟ» που υπερασπίζονται ως «κοινωνικό» το δικαίωμα στην εξάρτηση και διεκδικούν μερίδιο στη χρηματοδότηση της μείωσης βλάβης. Καθόλου τυχαία ο διακεκριμένος εκπρόσωπος του κοινωνικού νεοφιλελευθερισμού, Γρ. Βαλλιανάτος, πρωτοστάτησε στη δημόσια υπεράσπιση του πραξικοπήματος με τρόπο που προκάλεσε τη μήνυση των εργαζόμενων για συκοφαντική δυσφήμιση. Καθόλου τυχαία η διορισμένη αντιπρόεδρος του κομματικού Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ ανήκει στον ίδιο ιδεολογικό χώρο.
Η άλωση του ΚΕΘΕΑ που ξεκίνησε με την ΠΝΠ επιχειρείται σήμερα να ολοκληρωθεί με τη μετατροπή του σε ένα γραφειοκρατικό μόρφωμα που αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του, τη φιλοσοφία των θεραπευτικών κοινοτήτων, τη δημοκρατία και τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, τις εργασιακές σχέσεις.
Η θεραπευτική κοινότητα ως φιλοσοφία, ως μέθοδος και σχέση εκπίπτει σε «Ξενώνα Φιλοξενίας», η επανένταξη σε «μεταθεραπευτική φροντίδα». Η απεξάρτηση ως στόχος υποβαθμίζεται, η λειτουργία των μελών ως ενεργών συντελεστών της θεραπείας τους γίνεται παθητική αποδοχή υπηρεσιών. Μια ψυχοκοινωνική πρόταση που έφερε τον εξαρτημένο στο επίκεντρο της διαδικασίας απεξάρτησης, μια κοινωνική επένδυση που έφερε πίσω ως ενεργούς κοινωνικά πολίτες χιλιάδες σκιές από τις πιάτσες, ένας οργανισμός που φτιάχτηκε από την ενέργεια και τα όνειρα γενιών θεραπευτών και θεραπευομένων επιχειρείται να μεταμορφωθεί σε γραφειοκρατικό εκτόπλασμα. Τα ονόματα και τα σύμβολα, τόσο σημαντικά για τη θεραπεία, αλλά και για την ίδια τη δημιουργία ατομικής και συλλογικής ταυτότητας αντικαθίστανται με τεχνοκρατικούς όρους: Η Θεραπευτική Κοινότητα ΙΘΑΚΗ δεν θα είναι πια παρά το «Τμήμα Κύριας Φάσης Θεραπείας Εκτός Σωφρονιστικών Καταστημάτων, Διαμονής ή/και Εξωτερικής Παρακολούθησης», της «Υποδιεύθυνσης Κλινικής Εφαρμογής Κεντρικής Μακεδονίας».
Είναι αυτό το σημείο, που η εξάλειψη της ταυτότητας του ΚΕΘΕΑ συναντιέται με την ίδια την εξαφάνιση στοιχείων της ελληνικής ιδιοπροσωπείας. Η Ιθάκη, ο Νόστος και όλα τα ονόματα που επιλέχθηκαν στα 38 χρόνια του ΚΕΘΕΑ, εθνικά και οικουμενικά νοήματα και συμβολισμοί υποχωρούν. Η Κοινότητα ως επίγονος του αρχαιοελληνικού Άστεως η Συνέλευση της Εκκλησίας του Δήμου, το Πρόσωπο έναντι του ατόμου, η Δημοκρατία και η συμμετοχή, όλα εξοβελίζονται πίσω από οπτικές και σχεδιασμούς της δεκαετίας του ’50: Προσωπάρχες Β’ με μανσέτες!
Ένα μοντέλο λειτουργίας που έχει αναγνωριστεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ως αποτελεσματικότερο των κομματικά ελεγχόμενων ισοπεδώνεται για να αντικατασταθεί με «αυτοκρατορικού τύπου» διαδικασίες, όπου όλα αποφασίζονται από ένα δοτό Δ.Σ. και τον πρόεδρό του, ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα σε κομματικές/ κυβερνητικές παρεμβάσεις όπως αυτές που βρίσκονται στον πυρήνα της παθογένειας του δημόσιου τομέα.
Ο κανονισμός εργασίας που προτείνεται μοιάζει με κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, όπως αρμόζει σε ένα σύστημα που διοικείται με το «αποφασίσαμε και διατάσσουμε», συμπαρασύροντας μαζί και την δεοντολογία που μεταβάλλεται σε εργαλείο τιμωρίας.
Οι εργασιακές σχέσεις επιχειρείται να ορίζονται όχι από ελεύθερες διαπραγματεύσεις και συλλογικές συμβάσεις όπως συνήθως συμβαίνει στις δημοκρατίες, αλλά με νόμο, αναδεικνύοντας τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα.
Ο υπ. Υγείας παραπλάνησε τους πάντες όταν δεσμευόταν πως δεν θα θίξει το έργο, την φιλοσοφία και τον από τα κάτω τρόπο λειτουργίας, όπως παραπλανούσε όταν μιλούσε για άμισθο και εθελοντικό ΔΣ που τώρα μεταβάλλεται σε έμμισθο. Το ίδιο όταν μιλούσε για αναβάθμιση και όχι υποβάθμιση του ΚΕΘΕΑ, για σεβασμό στη θεραπευτική του πρόταση, για σεβασμό στα μέλη και τους εργαζόμενους.
Προτείνεται ένα σχέδιο νόμου που καταργεί ό,τι έχει αναγορεύσει το ΚΕΘΕΑ στον κύριο φορέα απεξάρτησης εδώ και τέσσερις δεκαετίες στην Ελλάδα, που το έχει αναδείξει στην προεδρία Διεθνών Οργανισμών όπως η EFTC και χάρισε στην πατρίδα μας μια θέση μόνιμου αντιπροσώπου στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) του ΟΗΕ.
Στη θέση του εγκαθιδρύει ένα υδροκέφαλο τέρας, με διογκωμένες κεντρικές υπηρεσίες προσανατολισμένες στον έλεγχο κι όχι στην αποτελεσματικότητα, με συγκέντρωση της εξουσίας στην κορυφή μιας τερατώδους πυραμίδας, με αμειβόμενο ΔΣ, με συγχωνεύσεις μονάδων χωρίς σχέδιο και μελέτη. Και χωρίς λογική, αν σκεφτεί κανείς πως στην παραμεθόρια Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης, όπου λειτουργούν δομές του ΚΕΘΕΑ σε 5 πόλεις, στο νέο οργανόγραμμα υποβαθμίζεται σε απλή Μονάδα.
Δεν πρόκειται μόνο για μια παρέμβαση με στόχο ένα πιο φιλικό στην κυβέρνηση και την αντίληψή της για «επιτελικό κράτος» ΚΕΘΕΑ, ούτε μόνο για μια άλωση ενός Οργανισμού με στόχο τη δημιουργία θέσεων για τα «γαλάζια» παιδιά. Είναι μια επίθεση που πηγαίνει πιο βαθιά, στον πυρήνα της ύπαρξης και της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ, επίθεση προερχόμενη από αυτούς που ποτέ δεν είδαν στην απεξάρτηση κάτι περισσότερο από «κλινική εφαρμογή», και πια βρίσκονται εντός κι όχι προ των πυλών.
Άλλωστε, έχει ειπωθεί από παλιά: «Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;»
