Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου
Αλαμπουρνέζικα; Κάθε άλλο! Πλήρης χειραφέτηση από την τυραννία της ορθογραφίας και του φύλου, λένε ότι είναι! Πληθαίνουν τον τελευταίο καιρό και πάλι, οι άλλοτε σποραδικές εμφανίσεις του «ουδέτερου» ή απροσδιόριστου τρόπου γραφής για το φύλο. Το οποίο είναι απεριόριστο και αδιευκρίνιστο σύμφωνα με τη θεωρία του κοινωνικού φύλου. Το σύμβολο @ στις καταλήξεις των λέξεων κατά την γραφή αποτελεί τρόπο βιοπολιτικής ορθότητας για τη συμπερίληψη ατόμων που δεν προσδιορίζονται από το δίπολο αρσενικό – θηλυκό. Στην προφορική γλώσσα χρησιμοποιούνται τα ουδέτερα άρθρα και οι κλίσεις.
Οι πολιτισμικές θεωρίες, στηριζόμενες σε μια ακραία εφαρμογή της σημειολογίας, των γλωσσικών παιγνίων και της κυβερνητικής θεωρίας του κοινωνικού κονστραξιονισμού (κατασκευής), υποστηρίζουν την απελευθέρωση του ατόμου από κάθε προσδιορισμό και ιδιότητα. Το φύλο είναι ένα από αυτά, όπως και η εθνική καταγωγή, η τάξη, ο τόπος κατοικίας, το επάγγελμα, η ιστορία, η φυσική συγγένεια, ακόμα και η ανθρώπινη σχέση σε λίγο, κ.α. Τα οποία μπορεί να αρχίζουν να απονευρώνονται αν τα πούμε και τα γράψουμε αλλιώς, σε μια ανανεωμένη εφαρμογή ενός ακραίου νομιναλισμού.
Η νέα γλώσσα κατασκευής του ανθρώπου μέσω της …γλώσσας στην ουσία αποτελεί τη νέα ανθρωπολογία του πολιτισμού που γεννιέται στην εποχή μας. Καθόλου ανεξάρτητης από τη νεοφιλελεύθερη φάση της εξέλιξης του καπιταλισμού (είτε από τον δεξιό, είτε από τον αριστερό πόλο του συστήματος), τις εξελίξεις της μεταδιαφωτιστικής τεχνολογίας και μιας νέας ψηφιακής βιολογίας (Ας μην ξεχνάμε ότι το σύμβολο @ αποτελεί κορυφαίο λειτουργικό σύμβολο της διαδικτυακής «σχέσης» και «επικοινωνίας»).
Πριν συνδεθεί, όμως, αυτή η νέα γλώσσα με τις εξελίξεις της πληροφορίας, ανατράφηκε από την αναζήτηση και τη χειραφέτηση του Υποκειμένου, η οποία αποτελεί διαχρονικό ζήτημα του ανθρώπου και η οποία μπήκε σε μια άλλη τροχιά από τη δεκαετία του ’60.
Επηρεασμένη από τις θεωρίες ή τις ακραίες ερμηνείες του Σαρτρ, του Φουκώ, του Ντελέζ, του Ντεριντά, κ.ά., η θεωρία του ουδέτερου ταυτίστηκε με την αποδόμηση όλων των ταυτοτήτων του ανθρώπου, ιδιαίτερα από τη μεταμοντέρνα αριστερά των δικαιωμάτων και τη νεοφιλελεύθερη δεξιά του οικονομικού κοσμοπολιτισμού. Εκεί που ήταν ένα «παραδοσιακό» συγκροτημένο Είναι, έπρεπε ένα Μηδέν να θρονιαστεί. Το Μηδέν ταυτίστηκε με την απεριόριστη ελευθερία να οριστεί όπως ήθελε το κάθε ξεχωριστό άτομο. Επειδή το ουδέτερο @ είναι στην ουσία το Μηδέν, που μπορεί να γίνει τα πάντα ή, «όλα μέσα στο τίποτα», όπως μας θυμίζει ο Θεόδωρος Ζιάκας.
Βέβαια, η εξέλιξη δεν οδήγησε στην απελευθέρωση του Είναι, αλλά σε ένα μηδενιστικό, ναρκισσιστικό Εγώ. Σε ένα υποκείμενο που όλα τα εξηγεί σύμφωνα με την άποψή του, τη γνώμη και το δικαίωμά του. Και, ακόμα περισσότερο, σε ένα πραγμοποιημένο Εγώ. Η πραγμοποίηση του ανθρώπου, η μετατροπή του σε μονάδα μέτρησης, εμπόρευμα και πράγμα, που τόσο φοβόταν και κατέκρινε ως αλλοτρίωση η Σχολή της Φρανκφούρτης, γίνεται η νέα οντολογία της ψευδοχειραφέτησης. Ο Ντελέζ, ο Ντεριντά και πολλοί «μεταμοντέρνοι» …Πολ Ποτ, νίκησαν τον Αριστοτέλη, τον Μάξιμο τον Ομολογητή, αλλά και τον Αντόρνο και τον Λούκατς και ο άνθρωπος γίνεται ουδέτερο πράγμα. Συμβολικά, μας παραπέμπει στο ρωμαϊκό res, αλλά παραδόξως εδώ ο άνθρωπος-δούλος ως πράγμα, θέλει να απελευθερωθεί επιθυμώντας να προσδιοριστεί ως ουδέτερο @!
Κι όμως, η «επαναστατική» αριστερά και η…εξουσιαστική «αναρχία» επιμένει πως πραγματώνει την …ουτοπία, εργαλειοποιώντας την επιθυμία και το σώμα του ανθρώπου εκμηδενίζοντάς το. Παράλληλα, εναρμονίζεται πλήρως με την αύξηση της παγκόσμιας αγοράς εμπορευμάτων-πραγμάτων για «κατανάλωση» και τη θεαματική λαγνεία της εικόνας που διογκώνεται και η οποία έχει ανάγκη μια «ουδέτερη» επαναστατική ματιά για να μπορεί να προωθεί τις αγορές και την «από-υλοποίηση» του ανθρώπου, ώστε να επιβιώνει ως κοσμοσύστημα. Η άκριτη οικονομική μεγέθυνση και οι ουδέτερες παραγωγικές σχέσεις του νέου ψηφιακού «βιομηχανισμού» θέλουν έναν ελάχιστο άνθρωπο, που αποσύρεται ως ταυτότητα, για να δώσει λύσεις στις όποιες διαφορές είχε γεννήσει ο προηγούμενος «υπανάπτυκτος» άνθρωπος.
Η απόλυτη δικαιωματική απελευθέρωση του ατόμου από κάθε τοπικό, πολιτικό, κοινωνικό, βιολογικό, πολιτισμικό, ταξικό ή ό,τι άλλο ταμπού δίνει το απαραίτητο ιδεολογικό και φαντασιακό λίπασμα για την ουδέτερη εργαλειακή αξιοποίηση του ανθρώπινου σώματος, ως πλήρη εμπειρία απόλαυσης και μακριά από ηθικούς περιορισμούς και άλλες ανθρώπινες …αφετηρίες που το υποδούλωναν.
Η νέα γλώσσα, εντέλει, δεν τσακίζει μόνο κόκαλα, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο ως οντολογία και φύση. Θέλει να ορίζει την ορθογραφία της χωρίς ιστορική συνέχεια, χωρίς συλλογικές έννοιες, χωρίς συμφωνία περί του κοινού Καλού και Αγαθού για την Πόλη. Στην ελληνική πολιτισμική διαχρονία κάτι τέτοιο δεν αποτελεί απλώς έναν νέο κώδικα επικοινωνίας ή ένα γλωσσολογικό καπρίτσιο, αλλά ιστορία παρακμής, εθνική αλλοτρίωση και πνευματική φτώχεια.
