Αναδημοσιεύουμε μεταφρασμένο το κάτωθι άρθρο της Jerusalem Post, γιατί παρουσιάζει τα πράγματα από μια ενδιαφέρουσα ισραηλινή σκοπιά –εκείνην της αντιπολίτευσης στον τρόπο που ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Νετανιάχου χειρίστηκε τον νέο κύκλο συγκρούσεων μεταξύ της Χαμάς και του Ισραηλινού κράτους και των αποτελεσμάτων που αυτή είχε για το ίδιο το Ισραήλ.
Έπεσε το Ισραήλ στην παγίδα της Χαμάς στη Γάζα;
Η Χεσμπολάχ και το Ιράν ενδυναμώθηκαν, και ξαφνικά η Χαμάς έγινε πιο δημοφιλής από ποτέ – μάλιστα, δεν καταδικάστηκε για την εκτόξευση 4.000 ρουκετών εναντίον ισραηλινών πολιτών.
Του SETH J. FRANTZMAN, The Jerusalem Post 25-5-2021 (jpost.com)
Ένα μήνα πριν από τον πόλεμο στη Γάζα, τα πράγματα πήγαιναν καλά για το Ισραήλ. Η «Συμφωνία του Αβραάμ» (Abraham Accords, μεταξύ Ισραήλ-Η.Α.Ε.-ΗΠΑ) συνεχιζόταν με επιτυχία, και η καμπάνια για τον εμβολιασμό είχε κάνει το Ισραήλ αντικείμενο ζήλιας κατά την πανδημία. Οι ειρηνευτικές συμφωνίες φαινόταν να αναγγέλλουν μια νέα εποχή στη Μ. Ανατολή, και αυτό που χρειαζόταν ήταν απλώς να εμποδιστεί το Ιράν και οι σύμμαχοί του να προσπαθήσουν την αποσταθεροποίηση της περιοχής. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν πρόθυμη να ενισχύσει το ρόλο των ΗΠΑ στον πλανήτη, και να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό θα συνεπαγόταν ότι δεν θα υπήρχαν πλέον χαοτικές πολιτικές, όπως η αλλαγή πολιτικής με την απόσυρση από τη Συρία το 2018-2019.
Στις 22 Μαΐου, μετά τον πρόσφατο πόλεμο στη Γάζα, ένας μουφτής της Παλαιστινιακής Αρχής απελάθηκε από το τέμενος αλ Άκσα (στα Ιεροσόλυμα) επειδή δεν υποστήριζε τη Χαμάς. Η Χαμάς απολάμβανε μεγάλη λαϊκή υποστήριξη ισχυριζόμενη ότι νίκησε το Ισραήλ. Διαμαρτυρίες σε πολλές χώρες είχαν στοχοποιήσει τους Εβραίους, και έντυπα άρθρα στα ΜΜΕ ανά τον κόσμο ασκούσαν σκληρή κριτική στο Ισραήλ. Η Κίνα ηγείτο προσπάθειας στα Ηνωμένα Έθνη για άσκηση κριτικής στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ, και αρκετά ακροαριστερά μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος χαρακτήριζαν το Ισραήλ ως απαρτχάιντ ζητώντας τον τερματισμό των πωλήσεων όπλων.
Η υποστήριξη προς το Ισραήλ έφθινε μεταξύ των βασικών υποστηρικτών του, όπως των Αμερικάνων Ευαγγελικών. Η Χαμάς γινόταν ξαφνικά περισσότερο δημοφιλής από ποτέ, και δεν καταδικάστηκε καν για την εκτόξευση 4.000 πυραύλων κατά ισραηλινών πολιτών, 60 εκ των οποίων έπεσαν σε πόλεις και κωμοπόλεις του Ισραήλ. Τώρα γίνεται λόγος για μια αλλαγή όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες θα προσεγγίσουν τη Χαμάς, και έχει αποκτήσει μεγαλύτερη νομιμοποίηση κατά τις εβδομάδες μετά τον πόλεμο από ό,τι στις προηγούμενες δεκαετίες.
Η Χεσμπολλάχ και το Ιράν ενδυναμώθηκαν και δεν αποθαρρύνθηκαν. Ο κορυφαίος πακιστανός διπλωμάτης ξέρναγε αντισημιτισμό στο CNN, και η Τουρκία, μαζί με το Ιράν, ηγείτο της προσπάθειας για επιβολή κυρώσεων και απομόνωση του Ισραήλ. Στη Δυτική Όχθη, οι Παλαιστίνοι γιόρταζαν για τη νίκη της Χαμάς. Οργανώσεις όπως το Παρατηρητήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες αντι-ισραηλινές ομάδες χαρακτήριζαν το Ισραήλ ως απαρτχάιντ και επιχειρηματολογούσαν για μια λύση με ένα κράτος. Οι αντιισραηλινοί ακτιβιστές ένιωθαν ότι η κατάσταση είχε αλλάξει: Το Ισραήλ μπορούσε να εξαλειφθεί ως «αποικιοκρατικό κράτος εποίκων». Το Ιράν συμφωνούσε.
Πώς φθάσαμε στο σημείο αυτό;
Το Ισραήλ είχε διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη και αποστεωμένη την Χαμάς στη Γάζα από τον πόλεμο του 2014. Αποκομμένη από πολλές παροχές από την Αίγυπτο, είχε λίγους φίλους. Είχε επιχειρήσει να επεκτείνει την φθίνουσα υποστήριξη στο εξωτερικό το 2019 και 2020 με επισκέψεις στην Τουρκία, τη Μαλαισία, το Κατάρ και το Ιράν. Ωστόσο, οι νέες σχέσεις του Ισραήλ στις χώρες του Περσικού Κόλπου έδειχναν ότι το Ισραήλ γινόταν τώρα αποδεκτό στην περιοχή, και μια νέα συμμαχία με την Ελλάδα και την Κύπρο μπορούσε να υποσχεθεί νέες ενεργειακές συμφωνίες. Η Τουρκία, ανήσυχη για την ερχόμενη προεδρία του Μπάιντεν, μιλούσε για συμφιλίωση στην περιοχή, αφότου πριν είχε ενισχυθεί από την κυβέρνηση του Τραμπ. Οι ΗΠΑ «επέστρεψαν», είπε ο Μπάιντεν.
Ο Μπάιντεν ανέλαβε καθήκοντα μετά από μια δίχως προηγούμενο εποχή αβεβαιότητας στις ΗΠΑ, με τον κορωνοϊό και τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ να αρνείται να παραδεχτεί την ήττα του. Η Μ. Ανατολή δεν ήταν προτεραιότητα. Το Ισραήλ είχε στενή συνεργασία με την «κεντρική διοίκηση» των ΗΠΑ (υπ. άμυνας) και καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με την επιθυμία του να προστατεύσει τα συμφέροντά του. Μπορούσε να ενεργεί κατά της ιρανικής εμπλοκής στη Συρία. Δεν υπήρχε μεγάλο σπρώξιμο για ειρήνευση. Δεν υπήρχε καν νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ. Αλλά μια βραδεία τυμπανοκρουσία άρχιζε.
Προετοιμαζόμενη για την νέα κυβέρνηση του Μπάιντεν, η οργάνωση ανθρώπινων δικαιωμάτων B’Tselem δημοσίευσε μια έκθεση για το απαρτχάιντ στο Ισραήλ. Στις 27 Απριλίου το Παρατηρητήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων έκανε το ίδιο. Στις 29 Απριλίου, η Παλαιστινιακή Αρχή ανέβαλε τις εκλογές φοβούμενη νίκη της Χαμάς. Το Ισραήλ είχε εκλογές στις 31 Μαρτίου και συνέχισε να είναι διαιρεμένο. Ήταν οι τέταρτες εκλογές σε διάστημα δύο ετών. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δεν έκανε πολλά για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού.
Μια ακτίνα ελπίδας ήταν η άνοδος του κόμματος Ra’am και του ηγέτη του Mansour Abbas. Φαινόταν πρόθυμος να συμμετάσχει σε έναν αντιπολιτευτικό συνασπισμό αφότου έφυγε από το συνασπισμό των αραβικών κομμάτων του Ισραήλ. Στις 5 Μαΐου, ο πρόεδρος Reuven Rivlin είχε αναθέσει στον Yair Lapid το σχηματισμό κυβέρνησης αφότου ο Νετανιάχου απέτυχε ξανά να δημιουργήσει κυβέρνηση συνασπισμού.
Εν τω μεταξύ, οι εντάσεις άρχισαν να αυξάνονται στην Ιερουσαλήμ. Το ραμαζάνι είχε αρχίσει, και συνέβησαν συγκρούσεις με την ισραηλινή αστυνομία στην πύλη της Δαμασκού. Μετά από τις επιθέσεις σε ορθόδοξους Εβραίους, έγινε μια πορεία της δεξιάς στις 22 Απριλίου, και αρκετοί τραυματίστηκαν. Μια αντιπαράθεση στην συνοικία Sheikh Jarrah της ανατολικής Ιερουσαλήμ άρχισε να τραβά το ενδιαφέρον Παλαιστινίων και ξένων. Η Χαμάς ορκίστηκε να υπερασπιστεί το τέμενος αλ Άκσα.
Στην ημέρα διαμαρτυρίας κατά του Ισραήλ («Ημέρα του Αλ-κοντς»), 7 Μαΐου, ο ανώτατος ιρανός ηγέτης αγιατολλάχ Χαμενεΐ είπε ότι το Ισραήλ είναι κράτος- τρομοκράτης. Ο αρχηγός των ιρανικών φρουρών της επανάστασης Hossein Salami επίσης κατηγόρησε το Εβραϊκό κράτος και προέβλεψε ότι θα υποστεί στρατηγική ήττα ή θα αποκλειστεί από θαλάσσης. Η Χαμάς και η Χεσμπολλάχ έκαναν παρόμοιες δηλώσεις. Η Χαμάς προειδοποίησε το Ισραήλ ότι θα απαντήσει στις συγκρούσεις στην Ιερουσαλήμ, και στις 10 Μαΐου, την ίδια μέρα με την ισραηλινή παρέλαση για τη Μέρα της Ιερουσαλήμ, εκτόξευσε πυραύλους στην Ιερουσαλήμ.
Το Ισραήλ, με τους Lapid και Naftali Bennett να προσπαθούν να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό προς αντικατάσταση του Νετανιάχου, άρχισε αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα. Στις 12 Μαΐου ο Bennett τερμάτισε τις συζητήσεις για νέα κυβέρνηση. Επεισόδια σε όλο το Ισραήλ σε αραβικές και μεικτού πληθυσμού πόλεις προκάλεσαν κρίση. Η συνοριοφυλακή έσπευσε στο Lod. Επιθέσεις και λυντσαρίσματα άρχισαν κι από τις δύο πλευρές, από την Bat Yam ώς την Umm al-Fahm, τη Rahat, και τη Γιάφα και άλλα μέρη. Είχαν λάβει χώρα συγκρούσεις στη Γιάφα από τις 20 Απριλίου.
Τώρα, τα πράγματα πήγαν προς το χειρότερο. Το Ισραήλ κάλεσε στα όπλα σχεδόν 10.000 εφέδρους και έστειλε τις 7η και Golani ταξιαρχίες πεζικού στα σύνορα με τη Γάζα. Έσπευσε για υποστήριξη στη Δυτική Όχθη όπου οι επιθέσεις με όπλα και οι συγκρούσεις αυξάνονταν. Οι επιθέσεις είχαν αρχίσει με τις παλαιστινιακές ομάδες να επιλέγουν ως στόχο τους την περιοχή Tapuah στις αρχές Μαΐου. Μια άλλη επίθεση έλαβε χώρα στις 7 Μαΐου, κοντά σε ένα ταχυδρομείο στη Σάλεμ της Δυτικής Όχθης. Το Ισραήλ είπε ότι οι ένοπλοι σχεδίαζαν χειρότερη επίθεση.
Όταν το Ισραήλ αντεπιτέθηκε στις 10 Μαΐου, η Χαμάς έθεσε σε εφαρμογή σχέδιο να χρησιμοποιήσει χιλιάδες πυραύλους για να χτυπήσει την Ασκελώνα, την Ασντόντ και το Τελ Αβίβ, καθώς και ισραηλινά αεροδρόμια και πληθυσμιακά κέντρα. Χρησιμοποίησε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα υποβρύχια. Έστειλε ομάδες με πυραύλους κατά οχημάτων (ATGM) στα σύνορα, για να χτυπήσει ισραηλινά οχήματα. Αυτό ήταν μια εκλεπτυσμένη, σχεδιασμένη επιχείρηση, κατά την οποία έως και 140 ρουκέτες της Χαμάς θα εκτοξεύονταν την ίδια στιγμή.
Η Χαμάς τελειοποίησε αυτό το σχέδιο με τον καιρό, με διάφορες επιθέσεις με πυραύλους στη θάλασσα, εξασκούμενη σε αυτό το σενάριο. Επίσης επέδειξε πυραύλους μακράς εμβέλειας, με εύρος έως και 250 χιλιομέτρων, στοχεύοντας το Εϊλάτ (στην Ερυθρά Θάλασσα) και ίσως και τη Dimona. Η Χαμάς γνώριζε ότι ένας συριακός πύραυλος S-200 είχε εκτοξευθεί και προξένησε συναγερμό κοντά στη Dimona στις 22 Απριλίου.
Με ιρανική βοήθεια, έγιναν επιθέσεις και στο Βορρά. Στις 13 Μαΐου, πύραυλοι εκτοξεύθηκαν στη θάλασσα από το Λίβανο και διαδηλωτές πολιόρκησαν τα σύνορα του Ισραήλ με το βόρειο γείτονά του στις 18 Μαΐου. Μπορεί να προήλθαν από το Ιράκ. Πύραυλοι που εκτοξεύτηκαν στις 19 Μαΐου πέταξαν δίπλα από το Kiryat Yam, κοντά στη Χάιφα. Αυτό ήταν ένα σοβαρό περιστατικό, που ακολούθησε την κατάρριψη στις 27 Απριλίου ενός ΜΕΑ της Χεσμπολλάχ.
Τώρα, οι ακτιβιστές της Χαμάς και της Φατάχ πολεμούν για το τέμενος αλ Ακσά, όπως έδειξαν οι συγκρούσεις στις 23 Μαΐου, και η Χαμάς λέει ότι ο πόλεμός της έβλαψε τη «Συμφωνία του Αβραάμ».
Δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Χαμάς γνώριζε ότι τα σχέδιά της θα πετύχαιναν, ούτε είναι βέβαιος ο βαθμός στον οποίο το Ιράν συμβούλευσε την Χαμάς για την επιλογή αυτής της στρατηγικής. Δεν είναι επίσης γνωστό εάν το πλεονέκτημα της Χαμάς και του Ιράν ήταν απλώς μια τυχερή για αυτούς στροφή των γεγονότων, και ότι η χρονική στιγμή υπαγόρευσε την ανάγκη για πόλεμο αλλά τα αποτελέσματα ήταν κάθε άλλο παρά σίγουρα. Σίγουρα, η Χαμάς δεν είχε πολλά να χάσει.
Το Ισραήλ, από την άλλη, είχε πολλά να χάσει και είχε μειωμένα οφέλη από τα χρόνια κοστοβόρων προσπαθειών του στη Γάζα. Το Ιράν και η Χεσμπολλάχ ήθελαν να δοκιμάσουν την άμυνα του Ισραήλ. Φαίνεται ότι το Ισραήλ έπεσε σε παγίδα στη Γάζα. Ήταν μια παγίδα εν μέρει οφειλόμενη στις αποφάσεις του ιδίου, αφού δεν είχε νέα κυβέρνηση και επικέντρωσε το στρατηγικό σχεδιασμό του στο αξίωμα του Νετανιάχου, χωρίς συνταγματικό έλεγχο και ευρύτερη συζήτηση του ισραηλινού συμβουλίου ασφαλείας.
Μετάφραση: Γ.Τ.
