του Ανδρέα Σταλίδη
Ορίστε λοιπόν τα στοιχεία και περί της «ξαφνικίτιδας». Στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ. Θάνατοι στην Ελλάδα ανά έτος.
2015 – 123,324
2016 – 118,116
2017 – 124,069
2018 – 119,952
2019 – 124,538
2020 – 132,966
2021 – 143,586
Μέτρο σύγκρισης, ο μέσος όρος της πενταετίας 2015-19
2015-19 – 122,000 (μη σας παραξενεύει το στογγυλό νούμερο, τόσο βγαίνει!)
Υπερβάλλουσα θνησιμότητα
2020 – Μ.Ο. πενταετίας 2015-19 = 10,966
2021 – Μ.Ο. πενταετίας 2015-19 = 21,586
Θάνατοι επισήμως σχετιζόμενοι με covid-19
2020 = 4,838
2021 = 15,952
Διαφορά των δύο (δηλαδή: υπερβάλλουσα θνησιμότητα το 2020 ή το 2021 ΜΕΙΟΝ τους θανάτους λόγω covid)
Έτος 2020 = 10,966 – 4,838 = 6,128
Έτος 2021 = 21,586 – 15,952 = 5,634
Η Ελλάδα έχει ένα τρομερό αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων. Μία αυξημένη τάση (trend). Το ονομάζουμε δημογραφικό πρόβλημα και έχει ενταθεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέχρι σήμερα. Δείτε στο πρώτο σχόλιο άρθρο μου το 2017 με σχετικούς πίνακες. Οι θάνατοι αυξάνονται κάθε χρόνο με μεγάλο ρυθμό.
Το 2020 είχαμε 10,966 θανάτους περισσότερους από τον μέσο όρο πενταετίας. Από αυτούς, οι 4,838 λόγω covid. Οι υπόλοιποι 6,128 ανήκουν στην αυξημένη αυτή τάση του αρνητικού ισοζυγίου.
Το 2021 είχαμε 21,586 θανάτους περισσότερους από τον μέσο όρο της ίδιας πενταετίας (2015-19, δηλαδή όχι της αμέσως προηγούμενης πενταετίας 2016-20, ώστε να εξαιρεθεί το 2020). Από αυτούς, οι 15,952 θάνατοι αποδόθηκαν στον covid. Το υπόλοιπο είναι 5.634. Μικρότερο του 6,128 από το 2020, αλλά τέλος πάντων αρκετά κοντά σ’ αυτό.
Εάν παίρναμε την αμέσως προηγούμενη πενταετία 2016-2020, δηλαδή ΚΑΙ το πρώτο έτος της πανδημίας, τότε ο μέσος όρος θα ήταν 123,928. Στην περίπτωση αυτή, η υπερβάλλουσα θνησιμότητα του 2021 θα ήταν 19,658. Και αν αφαιρούσαμε τους θανάτους λόγω covid, θα έμενε ένα κενό λόγω του αρνητικού δημογραφικού ισοζυγίου 3,706 θανάτους.
Δηλαδή, ακόμη μικρότερο από το 6,128 του 2020.
Το συμπέρασμα είναι λοιπόν ότι ΔΕΝ παρατηρήθηκε επιπλέον θνησιμότητα το 2021 για κάποιον λόγο πέραν του ιού και της μακροπρόθεσμης αρνητικής τάσης που υπάρχει ούτως ή άλλως. Μάλιστα, αυτή η τάση το 2021 ήταν ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ της αντίστοιχης τάσης το 2020.
Αυτό βέβαια δεν μας ξενίζει, διότι ένα αρκετά μεγάλο τμήμα των 15,952 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους το 2021 λόγω covid, ήταν μεγάλης ηλικίας, και πιθανώς να ανήκαν στην μακροπρόθεσμη αυτή τάση ούτως ή άλλως. Οπότε, όταν προσμετρώνται στους θανάτους από covid, μειώνουν τη γενικότερη τάση.
Εν πάση περιπτώσει, η αυξημένη θνησιμότητα το 2021 φαίνεται να οφείλεται στους πάρα πολλούς (15,952) θανάτους λόγω covid και όχι σε άλλη αιτία. Αυτοί είναι 3.3 φορές περισσότεροι από τους θανάτους από covid το 2020 (4,838).
2 ΣΧΟΛΙΑ
Κύριε Σταλίδη, έχετε δει τις καμπύλες γενικής θνησιμότητας σε αντιπαραβολή με τις καμπύλες θανάτων σχετιζόμενων με COVID; Έχετε δει ότι οι θάνατοι COVID έρχονται σε κύματα αλλά η υπερβάλλουσα είναι μόνιμη, κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα, άρα πολύ μικρή σχέση έχει με COVID; Αντιθέτως, μάλιστα, οι πιο θανατηφόρες εβδομάδες του 2021 (εβδ. 26 και εβδ. 31) είναι μέσα στον Αύγουστο με αμελητέο αριθμό θανάτων COVID; Το 2020 και το 2021 ήταν άθλιες χρονιές για τη γενική θνησιμότητα και ΔΕΝ είναι λόγω COVID. Κατά τη γνώμη μου το πιθανότερο σενάριο είναι τα αποτελέσματα των lockdown, δηλαδή της φτώχειας, του άγχους, του πανικού, και της παραμελημένης πέραν covid υγείας. Τα συμπεράσματά σας είναι αστήρικτα και επιεικώς ανεύθυνα.
Μόλις τώρα είδα το σχόλιο και απαντώ.
Ποια συμπεράσματα είναι αστήρικτα και ανεύθυνα; θα θέλατε να είστε λίγο πιο συγκεκριμένος;
Το συμπέρασμά μου είναι ένα (ενικός αριθμός), πολύ συγκεκριμένο και σαφές. Το αντιγράφω επί λέξη από το άρθρο «ΔΕΝ παρατηρήθηκε επιπλέον θνησιμότητα το 2021 για κάποιον λόγο πέραν του ιού και της μακροπρόθεσμης αρνητικής τάσης που υπάρχει ούτως ή άλλως».
Αυτό το ένα και μοναδικό συμπέρασμα ασφαλώς και δεν είναι ούτε αστήρικτο, αφού στηρίζεται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία έδωσα πιο πάνω στο άρθρο με λεπτομέρεια και ανά έτος, ούτε ανεύθυνο, αφού συνοδεύεται με την ευθύνη της στήριξης σε επίσημα στοιχεία.
Πάω τώρα σε όσα λέτε, τα οποία δεν έχουν άμεση σχέση με τα στοιχεία που δίνω στο άρθρο. Η υπερβάλλουσα θνησιμότητα ασφαλώς και είναι μόνιμη (ως τάση – αυτό λέω κι εγώ), και ασφαλώς έχει διακυμάνσεις μέσα στον χρόνο (αυτό ναι, δεν το λέω). Και τι σημαίνει αυτό;
θα πάμε τώρα από τα ετήσια στοιχεία στα εβδομαδιαία; σε τι ωφελεί αυτό; η εβδομαδιαία διακύμανση ασφαλώς είναι πολύ μεγαλύτερη από την ετήσια. Αυτό εννοείται, σε όλες τις στατιστικές αναλύσεις όλων των μεγεθών. Μάλιστα, για μεταβλητές που ανήκουν στην κανονική κατανομή, μπορεί να υπολογιστεί και πόσο μεγαλύτερη είναι από την ετήσια.
Αν θεωρήσουμε 52 εβδομάδες, τότε η εβδομαδιαία διακύμανση μίας μεταβλητής που υπακούει στην κανονική κατανομή (Gaussian) είναι 7.2 φορές μεγαλύτερη από την ετήσια. Δηλαδή, αναμένει κανείς να βλέπει διακυμάνσεις 7 φορές μεγαλύτερες από τις ετήσιες, και αυτό είναι όχι μόνο φυσιολογικό, αλλά αναμενόμενο. Είναι δηλαδή στον μέσο όρο. Συνεπώς, μπορεί να βλέπει από 2 ή 3 φορές μεγαλύτερες, ως και 10 ή 15 φορές μεγαλύτερες, και αυτό να μην αποτελεί πρόβλημα ή ιδιάζουζα περίπτωση. Το να επιλέγετε δύο συγκεκριμένες εβδομάδες και να λέτε «δείτε εκεί τι έγινε» δείχνει ότι έχουμε χάσει πλήρως το δάσος για να δούμε ένα ή δύο δέντρα.
Γι’ αυτόν λοιπόν τον λόγο παίρνουμε ετήσια στοιχεία και γι’ αυτόν τον λόγο παίρνουμε τον μέσο όρο πενταετίας για σύγκριση. Μεγάλους πληθυσμούς πρέπει να συγκρίνουμε, όχι μικρούς.
Ευχαριστώ για την ευκαιρία των διευκρινήσεων..