Του Τάσου Χατζηαναστασίου
Έχουμε γράψει επανειλημμένα ότι, στα ζητήματα της Παιδείας, τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση ταυτίζονται απολύτως ως προς τη συνεπή, συνειδητή και συστηματική υποστήριξη της «εκπαίδευσης της αμάθειας». Έχουμε εξηγήσει σε προηγούμενα σημειώματά μας ότι η παρούσα κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τον ιδρυτικό ρόλο του σχολείου, δηλαδή τη μάθηση και την αγωγή των παιδιών λειτουργεί με τη λογική της … αυτοακύρωσης, διότι από τη μια δείχνει πως επιχειρεί να βάλει σε μία τάξη τα πράγματα στα σχολεία κι από την άλλη, με μέτρα που λαμβάνει η ίδια, ακυρώνει κάθε δυνατότητα βελτίωσης του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου.
Η δε αντιπολίτευση, τόσο η πολιτική όσο και η συνδικαλιστική, αντί να κάνει σημαία της τη μόρφωση και την καλλιέργεια ήθους στο σχολείο, αυτογελοιοποιείται διότι καταγγέλλει την κυβέρνηση για προθέσεις που ουδέποτε είχε: να απορρίπτονται μαζικά μαθητές στο Λύκειο και να … εκδιώκονται από αυτό, διότι αυτό επιτάσσει η νεοφιλελεύθερη λογική. Μόνο που κάτι τέτοιο, δεν επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα.
Έτσι, φέτος, που εφαρμόστηκε στις προαγωγικές εξετάσεις της Α΄ και Β΄ Λυκείου στα γενικά και επαγγελματικά λύκεια η περιβόητη Τράπεζα Θεμάτων, η αντιπολίτευση και ειδικότερα ο εκπαιδευτικός συνδικαλισμός με μπροστάρη την αριστερά, καλούσε τον κλάδο σε κινητοποιήσεις κατά της εφαρμογής της διότι, όπως διατυπώθηκε, αποτελεί «λαιμητόμο» για τους μαθητές των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων που θα οδηγηθούν στο «σφαγείο» των εξετάσεων, θα απορριφθούν και θα εξοβελιστούν από το Λύκειο. Η πραγματικότητα, διέψευσε όμως τις Κασσάνδρες ή τους ψεύτες βοσκούς, αν θέλετε, και τα ποσοστά απόρριψης στις προαγωγικές εξετάσεις είναι από ελάχιστα έως μηδαμινά, ακόμη και στα ΕΠΑΛ, για να μην πούμε ότι προήχθησαν – ένα από τα πολλά θαύματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος – και μαθητές που δεν γνωρίζουν, παρά ελάχιστα ελληνικά (μιλάμε πάντα για τη λυκειακή βαθμίδα, τα στοιχεία είναι στη διάθεσή σας).
Για άλλη μια φορά, το μεν πρόβλημα της αμάθειας θα κρυφτεί κάτω από το χαλί, διότι μεγάλο ποσοστό των προαχθέντων μαθητών δεν έχουν πάρει ούτε μυρωδιά απ’ όσα διδάχθηκαν όλη τη χρονιά και έγραψαν στις τελικές εξετάσεις κάτω από 3 στα 20 σε βασικά μαθήματα, ενώ αποδείχθηκε ότι ο βασιλιάς του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού είναι γυμνός: ξιφουλκεί άνευ λόγου και στρέφει, ως άλλος Δον Κιχώτης, το δόρυ του εναντίον ανύπαρκτων αντιπάλων ἀφήνοντας το πραγματικό και καθαρά ταξικό, διότι βλάπτει κατεξοχήν τα λαϊκά στρώματα, πρόβλημα ανέγγιχτο, συνειδητά. Κι ούτε πρόκειται βέβαια να κάνει αυτοκριτική και να παραδεχτεί ότι αδίκως φωνασκούσε για «σφαγείο» και «λαιμητόμο». Κάτι τέτοιο προϋποθέτει κότσια και την απαραίτητη αιδώ κι αυτά είναι πλέον είδη εν ανεπαρκεία. Έτσι, «αιδώ», για να το γράψουμε όπως πολλοί «αριστεύσαντες» μαθητές, παραμένει μόνον η αμάθεια.
Το πρόβλημα είναι βαθύ και δε γνωρίζω εάν τελικά θα βρει γιατρειά, εκτός εάν ο ίδιος ο λαός απαιτήσει επιτέλους ένα σχολείο που θα μαθαίνει τα παιδιά του γράμματα και ήθος «για το καλό του λαού και του τόπου». Και μια και ανέφερα αυτό το τελευταίο, αριστερό σύνθημα, θα ήθελα να κλείσω αυτό το σημείωμα με την εξής παρατήρηση: η αριστερά σ’ αυτήν τη χώρα ήταν πάντοτε με τη μόρφωση, την πνευματική καλλιέργεια. Στις τέχνες, στα γράμματα, στις επιστήμες η αριστερά πρωτοστατούσε για δεκαετίες, όσο δηλαδή, παρά τις ολοκληρωτικές αντιλήψεις της ηγεσίας της, ήταν διεκδικητική, πραγματικά επαναστατική και ανατρεπτική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, θυμάμαι ακόμη το σύνθημα: «πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα», που εξέφραζε ένα άλλο ήθος, το εργασιακό και την πίστη στην αλλαγή της κοινωνίας μέσω της μόρφωσης και της πνευματικής καλλιέργειας που θα οδηγούσε σε αφύπνιση των συνειδήσεων κτλ. Από τη δεκαετία του ’80 και μετά, όταν από διωκόμενη βρέθηκε να κατέχει σημαντικές θέσεις στα λεγόμενα κέντρα Παιδείας (πανεπιστήμια, σχολεία, ινστιτούτα, κτλ), η μετάλλαξη της αριστεράς στα ζητήματα της μόρφωσης και της αγωγής υπήρξε τόσο εντυπωσιακή όσο και θλιβερή: πρωτοστατεί και ενισχύει συστηματικά την αμορφωσιά και την περιφρόνηση του μόχθου, πνευματικού και σωματικού. Έτσι, έφτασε να καταγγέλλει και να υπονομεύει κάθε μέτρο που θα μπορούσε εν δυνάμει να συμβάλει στον έλεγχο της εμπέδωσης της γνώσης ως αντιδραστικό και … ταξικό.
Τάσος Χατζηαναστασίου, εκπαιδευτικός
