Του Αλέξανδρου Ασωνίτη
Θερμά κι εγκάρδια χαιρετίσματα απ’ το Σιδάρι -και το παγκοσμίως διάσημο Κανάλ ντ’ Αμούρ του! Όπου πας αμέριμνος για μπάνιο στα καταπληκτικά νερά του και στα πολυφωτογραφημένα βράχια και γκρεμούς του, και ακούς τον τόπο όλο να αντηχεί τραγούδια του Γκάτσου, κι όχι το «δεν σου ‘στειλα το μήλο και σ’ έχασα από φίλο, μα μ’ ένα πορτοκάλι θα σε κερδίσω πάλι», αλλά την Περσεφόνη, μάλιστα, την Περσεφόνη: «Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες, ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο*, τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα και το καινούργιο παν’ να δουν διϋλιστήριο». Μόνο που το ακούς σε κερκυραϊκή εκδοχή, σιδαριώτικη, που λέει:
Εκεί που είχαν τα σπιτάκια τους οι Νεολιθικοί,
τώρα παρκάρουν τις τζιπούρες τους οι τατουαζοθνητοί!
Γιατί αυτό έγινε, σε γνώση της τοπικής εφορείας αρχαιοτήτων, άραγε, του υπουργείου πολιτισμού, του ΚΑΣ, ποιος ξέρει να μας πει; Ισοπέδωσαν στην κυριολεξία τα 9/10 ενός νεολιθικού οικισμού που υπήρχε δίπλα απ’ το Κανάλ ντ’ Αμούρ! Στην επίσημη έκδοση του υπουργείου πολιτισμού: Αρχαία Κέρκυρα, γραμμένη από την πανεπιστημιακό, που έχει εργασθεί και στην εφορεία αρχαιοτήτων Κέρκυρας, Άλκηστι Χωρέμη-Σπετσιέρη, 1997, διαβάζουμε: Ο πρώτος βεβαιωμένος από την έρευνα οικισμός βρέθηκε στο βόρειο μέρος του νησιού (Σιδάρι) και χρονολογείται στην νεολιθική εποχή (6000 π.Χ.). Στον οικισμό αυτό η ζωή συνεχίστηκε και στην επόμενη εποχή, τη λεγόμενη του χαλκού (3000-1000 π.Χ).
Πολύ ωραία, βρέθηκε, και τι απέγινε; Ανασκάφηκε περαιτέρω, αναδείχθηκε, έφτιαξαν κάποιον μουσειακό χώρο, περιέφραξαν τον τόσο σημαντικό οικισμό, τοποθέτησαν κατατοπιστικές πινακίδες, τον ενέταξαν στους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, τι έκαναν το υπουργείο, η περιφέρεια, ο δήμος; Τα πάντα, εκτός απ’ αυτά. Τον χώρο εντόπισα εντελώς τυχαία περνώντας απ’ το παρακείμενο μονοπατάκι για να πάω απ’ την μια παραλία στην άλλη, και δεν πίστευα στα μάτια μου. Απροστάτευτος, εκτεθειμένος, χωρίς σήμανση καμμία, χωρίς πινακίδες, έρμαιο στις διαθέσεις του οποιουδήποτε. Αυτό συνέβη πρόπερσι, τον Οκτώβριο του 2020. Θυμήθηκα το βιβλίο που είχα αγοράσει από το μουσείο της Κέρκυρας (με το συγκλονιστικό αέτωμα από τον αρχαϊκό ναό της Αρτέμιδος, με την Άρτεμι να παριστάνεται ως αποτρόπαια Γοργώ,, αέτωμα που για ακατανόητους λόγους δεν προβάλλεται από τους αρμόδιους φορείς και παραμένει άγνωστο, ενώ είναι και τουριστικώς ελκυστικό). Το καλοκαίρι του 2021 ξαναπήγα να δω τον οικισμό και τον βρήκα στην ίδια κατάσταση, αλλά όχι κι ακριβώς: είχε γίνει πάρκινγκ το πρώτο τμήμα του οικοπέδου, που δεν ήταν ανασκαμμένο, κι οι εργασίες έφταναν μέχρι τα «σπιτάκια» του οικισμού.
Και φέτος τι υπήρχε; Πάρκινγκ σε όλη την έκταση του οικοπέδου -και στον νεολιθικό οικισμό που έχουν καταστρέψει όλο, σχεδόν, του χρόνου πιθανόν να τον έχουν εξαφανίσει εντελώς. Με έγκριση άνωθεν, κάτωθεν ή άνευ εγκρίσεως; Έγιναν όλα νομότυπα, θεωρήθηκε ήσσονος σημασίας μνημείο και επετράπη η καταστροφή του; Και δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί, να αποζημιωθεί, φυσικά, ο ιδιοκτήτης, όπως δικαιούται, και να αναδειχθεί ο χώρος και να γίνει ίσως κι ένα μουσειάκι, αν υπάρχουν εκθέματα, ή να τον αναδείξουν με όποιον τρόπο -ή η καταστροφή 5.000 χρόνων ιστορίας και το πάρκινγκ ήταν η μόνη δυνατή αξιοποίηση του νεολιθικού οικισμού;
Και για να επιστρέψω στον Γκάτσο: Μήπως, όπως λέει στο πασίγνωστό τραγούδι του, δεν «ξεπουλάει τα παιδιά της η μάνα τους Ελλάς», αλλά τα παιδιά ξεπουλάνε την μάνα τους Ελλάς; ΄Η θα πρέπει να διαβάσουμε τους στίχους ως μετάθεση ή μετατόπιση, που λένε στην ψυχολογία; Αλλά αυτά δικαιούνται ένα ξεχωριστό άρθρο.
Κυρία Μενδώνη, σας ακούμε.
*θυσιαστήριο δεν υπήρχε στην Ελευσίνα, προφανώς αναφέρεται στο τελεστήριο
Ο Αλέξανδρος Ασωνίτης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του μυθιστόρημα Καθαρμοί, απ’ τις εκδ. Πατάκη. Διευθύνει την σχολή σεμιναρίων Ανοιχτή Τέχνη, στο Σύνταγμα.
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
