Ένα βιβλίο για την αφύπνιση! -

Mathieu Bock-Côté, Η Φυλετιστική επανάσταση & άλλα ιδεολογικά ζιζάνια
Μετάφραση: Στράτος Ιωαννίδης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2022

Γράφει ο Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης από το Άρδην τ. 124 που κυκλοφορεί σε περίπτερα και βιβλιοπωλεία

Πριν λίγες ημέρες δόθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας στη Γαλλίδα συγγραφέα Αννί Ερνό. Παραθέτω από την εφημερίδα τα Νέα ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Η Ερνό αναφέρεται συχνά στη Σιμόν ντε Μποβουάρ, της οποίας το “Δεύτερο Φύλο” προσπάθησε να δείξει πώς οι επιλογές, οι αποφάσεις, ακόμη και οι σκέψεις μιας γυναίκας διαμορφώνονται από τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Αυτές οι συνθήκες δημιουργούν ένα είδος διαδρόμου μέσα από τον οποίο περνάει η ζωή κάποιου. ‘‘Δεν γεννιέται κανείς, αλλά μάλλον γίνεται γυναίκα’’, έγραψε η Ντε Μποβουάρ. Ένας τρόπος να διαβάσει κανείς το βιβλίο της Ερνό είναι ως μια προσπάθεια να κατανοήσει αυτή την αδιαφανή, επώδυνη, ουσιαστική διαδικασία του “γίγνεσθαι”».
Όπως φαίνεται, και η λογοτεχνία (της οποίας η ελευθερία βάλλεται άμεσα και καταλυτικά στο όνομα των αστείων όσο και αδιανόητων θεωριών της woke κουλτούρας) έχει μπει σε αυτό τον φαύλο κύκλο του σκοτεινού ολοκληρωτισμού που διακονείται από τους πλέον «προοδευτικούς» φορείς στον κόσμο. Σε ένα αμερικανικό σάιτ, πληροφορούμαστε ότι στην Αμερική τα τελευταία χρόνια ανθεί ένα νέο είδος επαγγέλματος, οι λεγόμενοι «sensitivity readers». Αυτοί οι «αναγνώστες ευαισθησίας» (και όχι άθλιοι λογοκριτές…) προσλαμβάνονται από τους εκδοτικούς οίκους και τους αναθέτουν την ανάγνωση ενός συγγραφικού έργου προτού αυτό εκδοθεί, για να εντοπίσουν τυχόν «προσβλητικά» σημεία.
Αυτοί οι σύγχρονοι ιεροεξεταστές ανήκουν συνήθως σε μια συγκεκριμένη «κοινότητα» όπως Αφροαμερικανοί, Μουσουλμάνοι, LGBTQ+ κ.λπ. οι οποίοι, αφού διαβάσουν διεξοδικά τα κείμενα για να εντοπίσουν τυχόν προκαταλήψεις, στερεότυπα, επιθετικότητα, ρατσισμό, σεξισμό κ.λπ., δημιουργούν μιαν αναφορά που περιγράφει τα «προβληματικά σημεία» – και προτείνουν πιθανές …τροποποιήσεις!
Αν και ακόμα δεν είναι υποχρεωτική η πρόσληψη ενός «αναγνώστη ευαισθησίας», ο φόβος των εκδοτικών οίκων να μη μπλέξουν σε δικαστική διαμάχη με κάποιους ενδεχομένως θιγόμενους από τα κείμενα του συγγραφέα, τους κάνει να υποκύπτουν στις αντιδράσεις και τις αξιώσεις των διαφόρων ακτιβιστών, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια σκοτεινή κατάσταση στην ελευθερία του λόγου.

Τι ακριβώς είναι η woke Αριστερά;
Ο όρος woke –στα ελληνικά «αφύπνιση»– άρχισε να διαδίδεται στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Πρόκειται για ένα κίνημα εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων όπως αυτές εκφράζονται μέσω του σεξισμού και της ομοφοβίας. Ο όρος εξαπλώθηκε διεθνώς και προστέθηκε στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης το 2017. Έκτοτε, έχουμε γίνει μάρτυρες πολλών ευτράπελων και αδιανόητων καταστάσεων. Σε πολλές περιπτώσεις καταργούνται, σε διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες, τα κλασικά γράμματα, ακυρώνονται και ενοχοποιούνται εμβληματικά έργα της λογοτεχνίας, γκρεμίζονται αγάλματα και μνημεία, αποκαθηλώνονται ζωγραφικά έργα που απεικονίζουν για παράδειγμα αποικιοκράτες ή προσβάλλουν τις γενετήσιες ευαισθησίες ενός απίστευτου ατόμου… Γενικά, προβάλλεται η ανάγκη να ακυρωθεί όλος ο δυτικός πολιτισμός.
Με τη woke υστερία (γράφει η Figaro) έχουμε να κάνουμε με μια νέα θρησκεία. Κάποιοι είναι πεπεισμένοι ότι αυτή είναι η «επόμενη αμερικανική θρησκεία» που θέλει να σβήσει όλη την ιστορική μνήμη του πολιτισμού. «Οι άντρες μπορεί να μείνουν έγκυοι», «οι γυναίκες έχουν πέη», «όλοι οι λευκοί είναι ρατσιστές», «όλοι οι μαύροι είναι θύματα», «τα μαθηματικά είναι ρατσιστικά», «ο Τσόρτσιλ είναι ρατσιστής» κ.λπ κ.λπ. Τέτοιες διακηρύξεις είναι εντελώς παράλογες. Ωστόσο, είναι συνηθισμένες woke διατυπώσεις αυτού του ρεύματος της «αφύπνισης» που τείνει να επιβληθεί σε όλες τις δυτικές κοινωνίες και έχουν γίνει ευαγγέλια στα πανεπιστήμιά μας.
Τα ΜΜΕ και πολλοί πολιτικοί ασπάζονται με ενθουσιασμό αυτές τις θεωρίες και αυτό που κάποτε ήταν ένα αμερικάνικο αξιοπερίεργο έγινε, με μεγάλη ταχύτητα, ο επίσημος λόγος των ελίτ μας. Οι δυτικές ελίτ, που έγιναν ακτιβιστές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, διαδίδουν τώρα αυτές τις ιδέες στα κοινωνικά δίκτυα, στα μέσα ενημέρωσης, τις εκδοτικές και πολιτιστικές βιομηχανίες. Στις μεγάλες εταιρείες αναπτύσσεται ένας woke καπιταλισμός που εφαρμόζει πολιτικές «διαφορετικότητας, ισότητας και συμπεριληπτικότητας». Το Netflix και τα κοινωνικά δίκτυα προωθούν μαζικά όλο αυτό το ρεύμα.
Το κίνημα woke δεν έχει καμία συμπάθεια για τους καταπιεσμένους. Αν είχε, θα ήταν καπιταλιστικό και φιλελεύθερο. Ο καπιταλισμός έβγαλε ολόκληρο τον πλανήτη από τη φτώχεια. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά, περισσότερο σήμερα από ποτέ άλλοτε. Από τότε που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, το επίπεδο της απόλυτης φτώχειας έχει μειωθεί, από την υποσαχάρια Αφρική μέχρι την Κίνα. Τι επιπλέον στοιχεία χρειαζόμαστε; Το κίνημα woke, όπως και ο κομμουνισμός, επενδύουν στη μνησικακία και σε μία επίμονη επιθυμία καταστροφής.
Αυτή η ακραία και αλλοπρόσαλλη μαζική κουλτούρα της «ακύρωσης» έχει επιβάλει μια νέα θεολογία της οποίας σκοπός είναι η οικουμενική άνοια: να καταργήσουμε το παρελθόν, να διαγράψουμε την ιστορική μνήμη και να ξαναγεννηθούμε απαλλαγμένοι των αμαρτημάτων της καταπιεστικής πατριαρχικής κοινωνίας και όλων των απεχθών κι απάνθρωπων ρόλων που αυτή επέβαλε. Στην ουσία ευαγγελίζονται την κατάργηση του πολιτισμού… Έτσι, για να μη διαταραχτεί ο ψυχικός κόσμος μιας τρανς για παράδειγμα, ή δεν ξέρω εγώ ποιας απίθανης περίπτωσης, ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός οφείλει να ακυρωθεί, να πάψει να αναπαράγει το καταπιεστικό στερεότυπο των ετερόφυλων σχέσεων. Και για να μην της δημιουργήσουμε ψυχολογικά προβλήματα, τι πιο απλό και δίκαιο, ευαίσθητο και λογικό, από το να καταργήσουμε το ιστορικό παρελθόν, να εξαφανίσουμε τα έθνη, να γκρεμίσουμε τα σύνορα, να διαγράψουμε τον πολιτισμό που έγινε από τους κακούς λευκούς. Ήδη, ο σημαντικότερος διακινητής αυτών των αρρωστημένων γελοιοτήτων είναι οι New York Times!
Επεισόδια καθημερινής τρέλας
Ζούμε πλέον σε έναν κόσμο όπου στην ουσία ενοχοποιείται η ανθρώπινη φύση και προβάλλεται το πρότυπο του αποκτηνωμένου ανθρώπου της πολιτικής ορθότητας που επιθυμεί να σβήσει την ιστορική μνήμη. Δηλαδή, την ιστορία της ανθρωπότητας. Δεν μπορώ να διανοηθώ πιο αποτρόπαιο θεολογικό σύστημα, πιο σκοταδιστικό ολοκληρωτισμό, πιο εφιαλτικά ανατριχιαστική ιδέα. Όλες οι ανθρώπινες συμπεριφορές, όλες οι ατομικές διαφορετικότητες είναι ένοχες πατριαρχικών προτύπων. Κάθε βλέμμα είναι ύποπτο για ένα θανάσιμο αμάρτημα, κάθε σκέψη είναι αποτέλεσμα του εγκληματικού παρελθόντος. Ο λευκός άντρας είναι ο ίδιος ο Σατανάς.
Εκεί λοιπόν που η Αριστερά υποσχέθηκε τον περασμένο αιώνα να αλλάξει τη ζωή και απέτυχε οικτρά, έρχεται τώρα, «αφυπνισμένη», να αλλάξει τον άνθρωπο. Η εξάλειψη, για παράδειγμα, της σεξουαλικής διαφοράς, με το αιτιολογικό ότι μια διαφορά ισούται με μιαν ανισότητα –και η Αριστερά δεν μπορεί να ανεχτεί ανισότητες– σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθούν τα φύλα και να δημιουργηθεί ένας νέος άνθρωπος απαλλαγμένος από την τυραννία του φύλου του (που γεννά ανισότητα).
Πρόκειται για έναν ιδεολογικό Φρανκενστάιν. Οι «αφυπνισμένοι» δηλώνουν ότι το σώμα και η σάρκα δεν υπάρχουν, πως είμαστε πολιτισμικά αρχεία, πως το αρχικό μοντέλο της ύπαρξης είναι ο άγγελος, το ουδέτερο, το άφυλο, ο πηλός δίχως φύλο. Η ετεροφυλοφιλία, λοιπόν, είναι μια κατασκευή χωρίς καμία βάση στη φύση. Αντίθετα, η ομοφυλοφιλία, η αμφιφυλοφιλία, η διεμφυλικότητα και κάθε μορφή σεξουαλικότητας είναι κάτι που μπορούμε να επιλέγουμε ή να επιθυμούμε με δική μας πρωτοβουλία, να την αλλάζουμε χωρίς ποτέ να δεσμευόμαστε: αυτή είναι η αφυπνισμένη αλήθεια που τόσους αιώνες καταπίεζε η πατριαρχία.
Η Γαλλίδα φιλόσοφος Μπερενίς Λεβέτ καταδεικνύει ότι οι υποτιθέμενοι ανατροπείς πραγματώνουν παραδόξως το χριστιανικό πρότυπο: «Ένα σώμα χωρίς όργανα, τη φιλοδοξία μιας άφυλης ουδετερότητας όπως αυτή των αγγέλων, το σχέδιο της άμωμης σύλληψης όπως αυτή της Μαρίας, με τις παρένθετες μητέρες, «τον φόβο της ετερόφυλης επιθυμίας» ως κληρονομιά του Αποστόλου Παύλου που υμνούσε την αποχή».
Η Μπεατρίς Πρεσιάδο είναι αρθρογράφος της Libération η οποία, μαζί τους New York Times, BBC και άλλα παγκόσμιας εμβέλειας ΜΜΕ, στηρίζει ένθερμα αυτές τις «πρωτοπορίες»: Η αρθρογράφος μάς καλεί να καταργήσουμε το ζεύγος κόλπος– πέος υπέρ ενός άλλου, του πρωκτού – δονητή, που θα επέτρεπε μιαν «απεργία μήτρας»! Προτείνει λοιπόν: αυνανισμό, σοδομισμό, φετιχισμό, κοπροφαγία, κτηνοβασία. Το πρόγραμμά της: «Να μην επιτρέψουμε να εισχωρήσει στον κόλπο μας ούτε μια σταγόνα καθολικού σπέρματος».
Είμαστε σήμερα εδώ και συζητάμε αυτό το θέμα: πόσο κακούργοι και απάνθρωποι είμαστε εάν θεωρούμε το φύλο μας φυσική επιλογή και όχι απόρροια κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων.
«Πρόκειται για μια συζήτηση την οποία συχνά διεξάγει η Αριστερά της πολυπολιτισμικότητας. Τη διεξάγει επίσης ένα τμήμα της νεωτεριστικής δεξιάς που υμνεί τη λύτρωση του ανθρώπινου είδους μέσω της στροφής του προς την παγκόσμια αγορά, πεδίο δράσης ιδανικό ενός ατόμου χωρίς ρίζες, απελευθερωμένου από τους περιορισμούς που έρχονται με τη συμμετοχή σε ένα πολιτικό σώμα», σημειώνει ο Mathieu Bock-Côté.

Το βιβλίο
Ο Ματιέ Μποκ-Κοτέ είναι ένας γαλλόφωνος Καναδός διανοούμενος και ιδιαίτερα οξυδερκής κοινωνιολόγος, ο οποίος από μικρή ηλικία ψυλλιάστηκε αυτήν τη νέα κουλτούρα (που ουσιαστικά είναι της γενιάς του) και την ανέλυσε σε βάθος. Σήμερα, αν δεν κάνω λάθος, ζει στο Παρίσι και αρθρογραφεί και παρεμβαίνει στην τηλεόραση σε θέματα πολυπολιτισμικότητας και σε ό,τι συνδέεται με την πολιτική ορθότητα, τον εθνομηδενισμό και τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στις κοινωνίες και τα άτομα.
Το βιβλίο του Ματιέ Μποκ-Κοτέ, Η Φυλετιστική επανάσταση, θα έλεγα επιχειρεί μια εμπνευσμένη χαρτογράφηση της οικουμενικής παράνοιας που ενδημεί στις δυτικές κοινωνίες. Έτσι βρεθήκαμε μπροστά σε μια πραγματικότητα απίστευτη, η οποία φέρει την υπογραφή της woke κουλτούρας, ενός κινήματος «αφυπνισμένων», προφανώς σε αντιδιαστολή με τις κοιμισμένες μάζες, παραλλαγή του δίπολου «προοδευτικός – αντιδραστικός» που σαρώνει τις δυτικές μητροπόλεις διακηρύσσοντας πως: Το κοινωνικό σύστημα προκαλεί διακρίσεις, είναι ρατσιστικό, σεξιστικό, ετεροφυλόφιλο, φυλοαμετάβατο, εχθρικό για τους ανήμπορους και ειδιστικό (σπισιστικό)», όπως λέει ο συγγραφέας.
Το δοκίμιο αυτό έρχεται σαν αντίδοτο ορθολογισμού ενάντια στην αλλοπρόσαλλη ιδεολογική επιδημία της woke κουλτούρας. Αναπτύχθηκε για πρώτη φορά σε εργαστήρια «πολιτιστικών σπουδών» και διαδόθηκε σε πολλά τμήματα μεγάλων πανεπιστημίων στις Ηνωμένες Πολιτείες – Γυναικείες σπουδές, Μαύρες σπουδές, Γκέι μελέτες, Queer μελέτες, Subaltern μελέτες, Fat studies, κ.λπ. Αυτή η νέα ιδεολογία αποσκοπεί να ιδρύσει έναν νέο πολιτικό χώρο, βασισμένο στην ανάδειξη ορισμένων ταυτοτήτων που θεωρούνται μειοψηφικές ή περιθωριοποιημένες.
Η πολιτική της ταυτότητας, που εξάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τροφοδοτεί την αντίληψη ότι τα κράτη μας είναι «δομικά ρατσιστικά», όπως επίσης είναι και ολόκληρος ο πολιτισμός μας, και επομένως, πρέπει να « αποδομηθεί». Σημειώνει, ωστόσο, ο Ματιέ Μποκ-Κοτέ, ότι η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μοιράζονται την ίδια ιστορία. Η «ρατσιστική επανάσταση» που λαμβάνει χώρα αυτή τη στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αιτίες που είναι συγκεκριμένες γι’ αυτή τη χώρα. Ωστόσο, συνεχίζει, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ «Μαύρων Αμερικανών, απογόνων σκλάβων και απογόνων μεταναστών και προσφύγων αλλού στη Δύση: (…) Οι πληθυσμοί που συνδέονται με τη «διαφορετικότητα» στην Ευρώπη προέρχονται από μετανάστες και πρόσφυγες με την προσδοκία, σε αυτές τις διαφορετικές χώρες, να βρουν μια καλύτερη ζωή. Δεν έρχονται ως, για άλλη μια φορά, απόγονοι σκλάβων».

Η ευρωπαϊκή «αφύπνιση»
Το αποτύπωμα αυτής της εφιαλτικής αφύπνισης ανέδειξε τον λάθος τρόπο που σκέφτεται πλέον η Δύση. Μέσα στην Ευρώπη, αυτό αποτυπώνεται πιο καθαρά στη Γαλλία. Η Γαλλία έκανε λάθος υπολογισμούς και στη Λιβύη και στην Ουκρανία και φαίνεται να μην κάνει σωστή διάγνωση ούτε για τις απειλές στο εσωτερικό της χώρας.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στη συλλογική μας τύφλωση σε σχέση με τον ισλαμισμό. Δείχνουμε πολύ αργά αντανακλαστικά. Αρχικά αρνηθήκαμε τον κίνδυνο τη δεκαετία του ’90. Ενώ γινόμασταν μάρτυρες της πρώτης υπόθεσης στα σχολεία με τις μαθήτριες που φορούσαν μαντίλα, οι ελίτ μας επέμεναν ότι το πολιτικό ισλάμ δεν παρουσίαζε κανέναν σοβαρό κίνδυνο. Υπήρξαν και αυτοί που υποστήριζαν ότι οι Αφγανοί μουτζαχεντίν ήταν στρατιώτες της ελευθερίας από τότε που είχαν πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Παρομοίως πιστέψαμε ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι συμπαθείς μοντερνιστές – κάτι σαν τους δικούς μας Χριστιανοδημοκράτες, εξαιρετικά σεβάσμιοι, καλοπροαίρετοι, άνθρωποι των ειρηνικών συμβιβασμών και υπεύθυνοι… Ο Ταρίκ Ραμαντάν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζονταν ως χαμογελαστοί, κομψοί και εποικοδομητικοί συνομιλητές…
Ήρθε η εποχή των τρομοκρατικών χτυπημάτων, του αίματος και των θανάτων, και τελικά διαπιστώσαμε, μετά το 2012, ότι οι τζιχαντιστές –που είχαν ήδη σπείρει τον τρόμο για δεκαπέντε χρόνια και είχαν αποκαλυφθεί θεαματικά στον κόσμο στις 11 Σεπτεμβρίου 2001– δεν ήταν απλώς ένα μικρό γεωπολιτικό πρόβλημα. Διακινούσαν μια ιδεολογία που πήρε διάφορες μορφές (Αλ Κάιντα ή Ισλαμικό Κράτος) και άκμασε σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο.
Αυτή η ακραία και μαζική κουλτούρα της «ακύρωσης» έχει πάρει μιαν επικίνδυνη διάσταση, καθώς δημιουργεί μιαν αλλοπρόσαλλη κατάσταση η οποία δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Η υπερβολή δε αυτή έχει έναν ξεκάθαρο στόχο: να εξαφανίσει σταδιακά τη στοιχειώδη δημοκρατική συνείδηση που συνεπάγεται η ελευθερία του λόγου. Κάθε αντίθετη άποψη της λεγομένης κυρίαρχης ιδεολογίας της Δύσης είναι εξοβελιστέα, αντιδραστική, ακροδεξιά. Πρόσφατα, ο Μισέλ Ονφρέ έγραψε στην εφημερίδα Le Point της 1ης Οκτωβρίου 2022: «Ακροδεξιός είναι πλέον η ετικέτα που χρησιμοποιείται για να απονομιμοποιήσει οποιαδήποτε κριτική, οποιαδήποτε θεωρία και οποιονδήποτε αντίπαλο. Είναι ουσιαστικά μια υπόδειξη να σιωπήσουμε για όλα τα θέματα που ενοχλούν: την πολιτισμική παρακμή των κοινωνιών μας, την κατάρρευση του κύρους των θεσμών, τις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, την αύξηση του αισθήματος ανασφάλειας και αποξένωσης στους πολίτες όλων των ηλικιών».