του Τάκη Θεοδωρόπουλου από την Καθημερινή
Την Αγγλία δεν την ξέρω καλά. Θαυμάζω τη δημοκρατία της, αγαπώ τη λογοτεχνία της, όμως δεν την έχω ζήσει. Κι αν δεν ζήσεις μια κοινωνία, οφείλεις πάντα να έχεις ενδοιασμούς όταν μιλάς γι’ αυτήν. Οπότε ζητώ την επιείκεια όσων αναγνωστών τη γνωρίζουν για το σημερινό μου σημείωμα. Ενας μαχαιροβγάλτης δολοφόνησε τρία κορίτσια, μαχαιρώνοντάς τα πριν από μερικές ημέρες. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδόθηκε πως ήταν παράνομος μετανάστης. Ηταν η θρυαλλίδα για να ξεσπάσουν βίαια επεισόδια, που συνεχίζονται ακόμη και σήμερα. Η πληροφορία αποδείχθηκε ψευδής. Ο δολοφόνος ήταν μετανάστης δεύτερης γενιάς, χριστιανός το θρήσκευμα. Ομως οι εξεγερμένοι δεν πτοήθηκαν. Συνέχισαν να βιαιοπραγούν, να επιτίθενται σε ξενοδοχεία που φιλοξενούν αιτούντες άσυλο και να φωνάζουν «Σταματήστε τις βάρκες». Μια πρώτη εκτίμηση είναι ότι όλοι αυτοί είναι ενεργούμενα μιας εθνικιστικής και ρατσιστικής Ακροδεξιάς. Απ’ τη στιγμή που το αποδέχεσαι αυτό, προκύπτει το εύλογο ερώτημα: έχει τέτοιο κοινωνικό εκτόπισμα η Ακροδεξιά στην Αγγλία ώστε να μπορεί να συντηρεί τους χουλιγκάνους της στους δρόμους επί έξι ημέρες και βλέπουμε; Αν όλοι αυτοί αισθάνονταν απομονωμένοι απ’ την υπόλοιπη κοινωνία, θα είχαν υποχωρήσει στις σπηλιές τους. Δεν υποχωρούν, όμως.
Μήπως οι χουλιγκάνοι απευθύνονται σε στρώματα του βρετανικού πληθυσμού που είναι εν δυνάμει αλληλέγγυα; Επειδή αισθάνονται παραμελημένα από τις ελίτ. Οπως λέει ο δημοσιογράφος Τζέρεμι Σταρμπς, στους εξεγερμένους συμπεριλαμβάνονται και απλοί πολίτες. Τα δε εθνικιστικά γκρουπούσκουλα κολυμπούν στην προϋπάρχουσα λαϊκή αγανάκτηση. Είναι συντηρητικός, δεν έχω αντίρρηση. Ομως δίνει μια εξήγηση του φαινομένου που στηρίζεται στην κοινή λογική. Αν επρόκειτο μόνο για εγκληματικές συμμορίες, η αστυνομία θα είχε τον τρόπο να τις αντιμετωπίσει. Δεν είμαι ο Μασκ –δυστυχώς– οπότε δεν φοβάμαι εμφύλιο. Δεν μπορώ να αγνοήσω, ωστόσο, τον διχασμό της αγγλικής κοινωνίας, που έχει βάλει στο περιθώριο το λευκό προλεταριάτο της κεντρικής και βόρειας Αγγλίας.Για μία ακόμη φορά, η επέλαση του λαϊκισμού αντιμετωπίζεται με προοδευτικές λιτανείες και εξορκισμούς. Φταίει η Ακροδεξιά; Σίγουρα φταίει. Φταίνε, πάντως, και όσοι επέτρεψαν στην Ακροδεξιά να φταίει. Οπου η Αγγλία, παρά το Brexit, αποδεικνύεται ότι ακολουθεί τους δρόμους της υπόλοιπης Ευρώπης. Τους δρόμους του λαϊκισμού ή τους «δρόμους της φωτιάς». Χωρίς περιστροφές: το αγγλικό παράδειγμα μας λέει ότι δεν αρκεί να καταδικάζουμε το φάντασμα της Ακροδεξιάς και τη βία που παράγει. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε για ποιον λόγο ανθεί –δεν τολμώ να χρησιμοποιήσω το ρήμα γιγαντώνεται– σε δημοκρατίες όπως η αγγλική. Φταίει η ανασφάλεια της δυτικής κοινωνίας απέναντι στην ισλαμική επιθετικότητα; Μπορεί. Ομως, πριν απ’ όλα φταίει η ανασφάλεια που προκαλεί η εξασθένηση των αξιών της δυτικής κοινωνίας.
