Βολή του νέου κινητού οβιδοβόλου Archer του βρετανικού στρατού κοντά στο Ροβανιέμι στον Αρκτικό Κύκλο της Φινλανδίας.
Η πρωτοβουλία είναι ανοικτή στο Ηνωμένο Βασίλειο και θα αξιοποιήσει τις αγορές ομολόγων για να ενισχύσει τις δαπάνες ενόψει της επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο
Η απειλή του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που υπολειτουργούν, οδήγησε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να διερευνήσουν πιο ριζοσπαστικές επιλογές χρηματοδότησης της άμυνας
Γράφουν οι Paola Tamma και Henry Foy από τις Βρυξέλλες και οι Ελένη Βαρβιτσιώτη και John Paul Rathbone από το Λονδίνο Financial Times 5 Δεκεμβρίου 2024
Οι χώρες της ΕΕ συζητούν ένα κοινό ταμείο 500 δισ. ευρώ για κοινά αμυντικά προγράμματα και προμήθειες όπλων, αξιοποιώντας τις αγορές ομολόγων ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Η απειλή του Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που υπολείπονται σε δαπάνες έχει σπρώξει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να διερευνήσουν πιο ριζοσπαστικές επιλογές χρηματοδότησης της άμυνας, συμπεριλαμβανομένου του κοινού δανεισμού που παραδοσιακά αποκλειόταν από τα δημοσιονομικά γεράκια στη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες και τη Δανία.
Ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που συζητούν το σχέδιο επικεντρώνονται τώρα στη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού φορέα για την άμυνα, ο οποίος θα εκδίδει ομόλογα τα οποία θα υποστηρίζονται από εθνικές εγγυήσεις των κρατών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα και όχι της ΕΕ στο σύνολό της. Το μοντέλο χρηματοδότησης, το οποίο θα ήταν ανοικτό σε κράτη εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, κερδίζει έδαφος μεταξύ μιας βασικής ομάδας κρατών μελών της ΕΕ, δήλωσαν στους Financial Times έξι άτομα που παίρνουν μέρος στις συνομιλίες.
Ενώ ο ακριβής στόχος δανεισμού δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, οι εμπλεκόμενοι στις διαπραγματεύσεις δήλωσαν ότι θα πρέπει να υπερβαίνει τα 500 δισ. ευρώ. Η Ευρώπη παλεύει εδώ και καιρό για το πώς θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες προκειμένου τόσο να διατηρήσει τη στήριξη προς την Ουκρανία όσο και να προετοιμαστεί για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα φέτος προειδοποίησε ότι «δεν πρόκειται να προστατεύσουμε» τους συμμάχους του ΝΑΤΟ «αν δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν».
Η ΕΕ έχει διερευνήσει πολλούς τρόπους για τη χρηματοδότηση πρόσθετων προγραμμάτων και το διακυβερνητικό ταμείο έχει αναδειχθεί ως η πιο φιλόδοξη επιλογή που εξετάζεται. Τα σχέδια έχουν τεθεί υπόψη του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά το Λονδίνο δεν έχει ακόμη αποφασίσει να δεσμευτεί, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που συμμετέχουν στις συζητήσεις. Ωστόσο ένας ανώτερος Βρετανός αξιωματούχος που γνωρίζει την πρωτοβουλία χαιρέτισε τη φιλοδοξία ως «ενθαρρυντικό» σημάδι αποφασιστικότητας.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα κληθεί να διαδραματίσει τεχνικό ρόλο, συμβάλλοντας στη διαχείριση του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) και στη διαχείριση των ταμειακών διαδικασιών. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προτάσεις για την έκδοση «ευρωομολόγων» για την άμυνα – κοινός δανεισμός στον οποίο αντιτάχθηκαν οι δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες της ΕΕ – η συμμετοχή στο ταμείο θα είναι εθελοντική και ανοικτή σε κράτη εκτός ΕΕ. Συνεπώς, δεν θα ισχύουν οι περιορισμοί της ΕΕ σχετικά με τη χρήση κοινών κεφαλαίων για στρατιωτικούς σκοπούς και ουδέτερα κράτη μέλη, όπως η Αυστρία, η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Κύπρος, θα μπορούν να εξαιρεθούν χωρίς να ασκήσουν βέτο στο σχέδιο.
Νορβηγοί στρατιώτες μπροστά από οχήματα καθώς στρατιωτικός εξοπλισμός ετοιμάζεται να φορτωθεί σε πλοίο στο λιμάνι του Όρκανγκερ της Νορβηγίας.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος υπερασπίστηκε τα ευρωομόλογα για την άμυνα νωρίτερα φέτος, δήλωσε στους FT ότι υπάρχει μια αλλαγή στο κλίμα μεταξύ των ηγετών της ΕΕ. Ενώ οι προτάσεις του αντιμετωπίστηκαν αρχικά με «χλιαρή ανταπόκριση», ο Μητσοτάκης αισθάνεται τώρα «μια ανανεωμένη αίσθηση του επείγοντος», δεδομένων των προκλήσεων της ασφάλειας της Ευρώπης και της επιστροφής του Τραμπ στην εξουσία. «Υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα για την άμυνα και ίσως ήρθε η ώρα να δημιουργήσουμε έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό για τη χρηματοδότηση έργων κοινού ενδιαφέροντος», δήλωσε. «Η Γερμανία και η Γαλλία θα επωφεληθούν προφανώς από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δαπάνες για την άμυνα», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι η Ιταλία και η Ισπανία είναι επίσης «μεγάλοι παίκτες» του κλάδου που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτή την πρωτοβουλία.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας Πάβελ Καρμπόβνικ δήλωσε επίσης ότι «η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή» από το να αυξήσει τις αμυντικές επενδύσεις της. «Πρέπει να είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας στο χειρότερο σενάριο», δήλωσε στους FT. «Ο Trump 2.0 είναι πιθανό να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ΕΕ ώστε να κάνει περισσότερα για την Ουκρανία, καθώς και για τη δική της ασφάλεια και άμυνα», δήλωσε ο Μουτζτάμπα Ραχμάν του Eurasia Group. Σύμφωνα με τα νέα σχέδια, η ΕΤΕπ θα συμβάλει στη διαχείριση των εθνικών εγγυήσεων που στηρίζουν το SPV και θα διαδραματίσει ένα ρυθμιστικό ρόλο στις κεφαλαιαγορές, ανέφεραν οι άνθρωποι που συμμετείχαν στις συνομιλίες καθώς Με βάση την τρέχουσα πολιτική δανεισμού της, η ΕΤΕπ απαγορεύεται να χρηματοδοτεί απευθείας επενδύσεις σε όπλα. Εκπρόσωπος της ΕΤΕπ δήλωσε: «Δεν μας έχει γνωστοποιηθεί κανένα τέτοιο σχέδιο».
Πολωνοί στρατιώτες κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων Πολωνών και Νατοϊκών στρατιωτών κοντά στο κανάλι Vistula Spit, κοντά στην Krynica Morska, στη βόρεια Πολωνία.
Οι Κάτω Χώρες, η Φινλανδία και η Δανία υποστηρίζουν σε γενικές γραμμές την ιδέα, δήλωσαν οι άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Η στάση της Γερμανίας είναι αβέβαιη και θα εξαρτηθεί από τις ομοσπονδιακές εκλογές του Φεβρουαρίου. «Βρισκόμαστε σε πολύ προχωρημένες συζητήσεις», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετέχει στις συνομιλίες. «Αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς το βλέπει το Βερολίνο».
Οι συνομιλίες συνεχίζονται σχετικά με το μέγεθος του ταμείου, αλλά ο στόχος είναι να συγκεντρωθούν τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ, ένα ποσό που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει πει στους ηγέτες ότι θα είναι το ελάχιστο που θα απαιτηθεί την επόμενη δεκαετία για να καλυφθούν οι ανάγκες ασφάλειας της ηπείρου, ανέφεραν πέντε από τους ανθρώπους αυτούς.
Τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη κοινών αμυντικών έργων, όπως η κοινή αεράμυνα που έχουν προτείνει η Πολωνία και η Ελλάδα και η οποία από μόνη της θα κόστιζε 500 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον Επίτροπο Άμυνας της ΕΕ Άντριους Κουμπίλιους. Οι Βρυξέλλες ελπίζουν ότι η χρηματοδότηση για κοινές αγορές όπλων θα ωθήσει τους αμυντικούς κατασκευαστές να προβούν σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Ωστόσο, παραμένουν πολλά που πρέπει να επιλυθούν σχετικά με το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα κονδύλια.
«Δεν είμαστε αντίθετοι στην παροχή περισσότερων χρημάτων για την άμυνα», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος που συμμετέχει στις συζητήσεις. «[Αλλά] η προτεραιότητα πρέπει να είναι να καθοριστεί σε τι ακριβώς θα δαπανηθούν αυτά».
