Του Κώστα Ράπτη από την ιστοσελίδα capital.gr
Μία ημέρα προτού πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη για την Τετάρτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου (σε προπαρασκευή της τριμερούς συνόδου κορυφής που θα συγκληθεί στις 9 Νοεμβρίου στο Κάιρο), η αιγυπτιακή κυβέρνηση επεφύλαξε ένα ισχυρό μήνυμα προς την Άγκυρα. Ανακοίνωσε ότι καταγγέλλει μονομερώς την τουρκο-αιγυπτιακή εμπορική συμφωνία που είχε συναφθεί επί των ημερών του (ανατραπέντος πλέον) ισλαμιστή προέδρου Mohammad Morsi και εκπνέει τον Μάρτιο του 2015.
Προφανώς το Κάιρο δεν έχει καμία προθυμία να εμβαθύνει τις οικονομικές του σχέσεις με την Άγκυρα, στο βαρύ πολιτικό κλίμα που επικρατεί μετά την ανατροπή του Morsi, η οποία και αποτέλεσε μέγα πλήγμα στις φιλοδοξίες του Tayyip Erdoğan για προβολή του τουρκικού “ισλαμο-δημοκρατικού μοντέλου” σε όλη τη Μέση Ανατολή, με τη βοήθεια της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Άλλωστε, οι όποιες προσπάθειες καταβάλλονταν τελευταία για την επαναπροσέγγιση των δύο χωρών ναυάγησαν μετά τους μύδρους που εξαπέλυσε ο Τούρκος πρόεδρος από του βήματος της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο εναντίον του σημερινού αιγυπτιακού καθεστώτος.
Όμως, η καταγγελία της τουρκο-αιγυπτιακής εμπορικής συμφωνίας άπτεται ευθέως και της τριμερούς συνεργασίας Αθηνών-Λευκωσίας-Καϊρου, καθώς η κυβέρνηση της Αιγύπτου επικαλείται οικονομική βλάβη από την πρόβλεψή της για ελεύθερη κυκλοφορία των πλοίων των δύο χωρών στα εκατέρωθεν χωρικά ύδατα. Η δικαιοδοσία επί της Ανατολικής Μεσογείου αποκαλύπτεται για άλλη μία φορά το ζήτημα-κλειδί της περιοχής.
Την ίδια στιγμή, εντείνεται η διπλωματική κινητικότητα σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά την είσοδο του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Barbaros (συνοδεία πολεμικών πλοίων και, όπως αποκαλύπτεται, και τουρκικού υποβρυχίου) στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης προέβαλλε την τριμερή συνεργασία ως ένα μοντέλο ανοιχτό και για την προσχώρηση περισσότερων κρατών δηλώνοντας χαρακτηριστικά: “Το γεγονός ότι θα βλέπετε να γίνονται προσπάθειες να αποτελέσουμε τον πυρήνα και το μοντέλο για επέκταση της συνεργασίας με όσες χώρες της περιοχής το επιθυμούν, με στόχο τη σταθερότητα και την ασφάλεια, αυτό είναι ένα μεγάλο γεγονός από μόνο του”. Διόλου τυχαία, στις 5 και 6 Νοεμβρίου αναμένεται στην Κύπρο ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Avigdor Lieberman, με ευρεία ατζέντα συνομιλιών.
Ο κ. Κασουλίδης ομολόγησε ποιο θεωρεί η Λευκωσία ως το ισχυρό χαρτί της, ότι δηλ. οι τουρκικές προκλήσεις δεν είναι δυνατόν να φθάσουν μέχρι την παρεμπόδιση των δρομολογημένων από την Κυπριακή Δημοκρατία ερευνών στις οποίες εμπλέκονται ισχυρά συμφέροντα δυτικών χωρών. “Εμείς δεν πρόκειται να θεωρήσουμε ότι αυτές οι προκλήσεις θα σταματήσουν το ενεργειακό πρόγραμμα όπως έχει καταστρωθεί και η εταιρεία ΕΝΙ θα συνεχίσει απρόσκοπτα το πρόγραμμα των γεωτρήσεών της” ανέφερε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του ο Ειδικός Σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Espen Barth Eide, είχε την Τρίτη εκτενείς συναντήσεις στην Άγκυρα με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ahmet Davutoğlu και τον υπουργό Εξωτερικών, Mevlut Çavuşoğlu, ενώ στις 5 Νοεμβρίου καταφθάνει στην Αθήνα και τις επόμενες δύο ημέρες έχει προγραμματίσει επαφές στη Λευκωσία με την ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ο διεθνής μεσολαβητής δήλωσε ότι “αν δεν βρεθεί λύση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν θα μπορεί να βρεθεί καμιά άλλη λύση” και πρόσθεσε ότι το Κυπριακό είναι ήδη ένα πολυδιάστατο πρόβλημα, που θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκο αν προστεθεί και το θέμα των υδρογονανθράκων. Υπαινίσσονται όλα αυτά σενάρια “αμοιβαίων υποχωρήσεων” στο ζήτημα των γεωτρήσεων και παγώματός τους έως ότου επιτευχθεί επίλυση του Κυπριακού;
Πάντως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών εμφανίσθηκε αισιόδοξος, προσθέτοντας με νόημα ότι “το παράθυρο ευκαιρίας για το Κυπριακό δεν θα είναι ανοικτό επ αόριστον”. Με άλλα λόγια, άφησε να πλανάται το ενδεχόμενο δρομολόγησης από την Άγκυρα ενός διχοτομικού “plan B”, αν και είναι σαφές ότι η “επίλυση” κατά τις επιθυμίες της αποτελεί την καρδιά των επιδιώξεών της.
Όμως η έκπληξη ήρθε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς έγινε γνωστό ότι ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Joe Biden πρόκειται, μετά από πρόσκληση Erdoğan, να επισκεφθεί την Άγκυρα στις στις 20 και 21 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο περιοδείας η οποία θα περιλαμβάνει επίσης το Μαρόκο και την Ουκρανία. Υπενθυμίζεται ότι ο Joe Biden υπήρξε πρωταγωνιστής σοβαρού διπλωματικού επεισοδίου με την Άγκυρα, όταν σε πρόσφατη ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Harvard μίλησε απερίφραστα για την ενίσχυση που έχουν προσφέρει η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία στους τζιχαντιστές της Μέσης Ανατολής.
Πριν από την μετάβασή του στην Άγκυρα ο Αμερικανός αντιπρόεδρος προγραμματίζει, σύμφωνα με πληροφορίες, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη.
