του Γιάννη Ξένου από τη Ρήξη που κυκλοφορεί
Όλα δείχνουν ότι την ερχόμενη εβδομάδα, στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Σερβία θα αποκτήσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας προς ένταξη στην ΕΕ. Φυσικά, για να φτάσει σε αυτό το σημείο αναγκάστηκε να «συμμορφωθεί» σε μια σειρά ζητημάτων που της έθεταν οι ΗΠΑ και, κυρίως, η Γερμανία. Μέχρι τα μέσα του 2011, ο βασικός όρος για να καταστεί υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ ήταν να παραδώσει στη Χάγη τους Ράτκο Μλάντιτς (επικεφαλής του σερβικού στρατού στον πόλεμο της Βοσνίας) και Γκόραν Χάτζιτς (πολιτικός ηγέτης των Σέρβων της Κροατίας).
Μετά και από αυτό, η Γερμανία έθεσε νέο όρο, ότι πρέπει να βρεθεί λύση και για το Κοσσυφοπέδιο για να ανοίξει ο δρόμος της Σερβίας προς την ΕΕ. Στις 24 του προηγούμενου μήνα, ο φιλοδυτικός πρόεδρος της Σερβίας, Μπόρις Τάντιτς, προχώρησε σε άλλη μια υποχώρηση: παρά τις δεσμεύσεις του ότι δεν θα θυσιάσει το Κοσσυφοπέδιο για χάρη της ένταξης στην ΕΕ, αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Κατόπιν συμφωνίας των Σέρβων και των Αλβανών Κοσοβάρων, το Κόσοβο μπορεί να εκπροσωπείται σε περιφερειακές συναντήσεις με αυτό το όνομα και η Σερβία αναγνώρισε τα σύνορα του κρατιδίου. Βεβαίως, για τα μάτια του κόσμου, δίπλα από το όνομα Κόσοβο θα βρίσκεται ένας αστερίσκος και μια υποσημείωση που θα λέει, «Η επιγραφή αυτή δεν προδικάζει το καθεστώς του Κοσόβου και είναι σε συμφωνία με το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου». Φυσικά, αστερίσκοι και υποσημειώσεις μπαίνουν για να χρυσώσουν το χάπι στους Σέρβους, μια και είναι σίγουρο ότι σε λίγα χρόνια θα εξαλειφθούν.
Η Σερβία με αυτή τη συμφωνία απεμπολεί την ευνοϊκή γι’ αυτήν, απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με την οποία επιβεβαιώνονταν τα σερβικά κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή. Ακόμα, εγκαταλείπει τους Σέρβους που ζουν στο κρατίδιο (οι οποίοι στο βορρά είναι η πλειονότητα), στο έλεος των Αλβανών. Τον περασμένο Δεκέμβριο οι Σέρβοι στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο εξεγέρθηκαν, μετά την απόφαση των Αλβανών να ανακαταλάβουν τα τελωνειακά μεθοριακά φυλάκια, δηλαδή η περιοχή να ελέγχεται πια από τον αλβανικό στρατό και αστυνομία και όχι από διεθνή δύναμη, όπως συνέβαινε μέχρι τότε. Οι Αλβανοί, πάντα σε συνεργασία με τους Γερμανούς στρατιώτες του ΝΑΤΟ, διέλυσαν τα οδοφράγματα που είχαν στήσει οι Σέρβοι και εμπόδιζαν τη διέλευση στις σερβικές βόρειες πόλεις του Κοσσυφοπεδίου. Με τη μη αναγνώριση κάποιου καθεστώτος αυτονομίας στους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου, ή την προώθηση της λύσης της διχοτόμησης και προσάρτηση της βόρειας επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου στη Σερβία, που είναι η πιο «ρεαλιστική» δίκαιη λύση για την περιοχή, οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου ουσιαστικά οδηγούνται στην έξοδο από την περιοχή.
Μετά το Κοσσυφοπέδιο σειρά έχει…
Το Κοσσυφοπέδιο, δυστυχώς, δεν είναι το τέλος μια εικοσαετούς προσπάθειας ακρωτηριασμού της πρώην Γιουγκοσλαβίας και εκμηδένισης των Σέρβων, της πληθυσμιακά μεγαλύτερης και πολιτικά πιο αυτόνομης εθνότητας της περιοχής. Οι ακραία φιλοδυτικές, τα τελευταία χρόνια, κυβερνήσεις της Σερβίας, δεν πετυχαίνουν να εξευμενίσουν τη Γερμανία, κυρίως, και τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης που ακολουθούν πιστά την πολιτική της, που τελικό στόχο έχει τη μετατροπή της Σερβίας σε ένα αδύναμο κρατίδιο τύπου ΠΓΔΜ. Μετά το Κοσσυφοπέδιο σειρά παίρνει η Βοϊβοντίνα με την ισχυρή ουγγρική μειονότητα (14% του πληθυσμού είναι Ούγγροι), ενώ στο Σαντζάκ, μια επαρχία μεταξύ Μαυροβουνίου και Σερβίας, ένα μέρος της ισχυρής μουσουλμανικής μειονότητας άρχισε να θέτει ζήτημα αυτονομία της. Χρειάστηκε η «φιλική» διαμεσολάβηση του Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος κάλεσε στην Τουρκία τον μουφτή Μουάρεμ Ζούκορλιτς για να τον συνετίσει, λέγοντάς του εμμέσως ότι δεν πρέπει να βιάζεται, θέτοντας από τώρα ζήτημα αυτονομίας. Από την άλλη, η προσοχή Γερμανίας και ΗΠΑ μετατοπίζεται στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, όπου στόχος τους είναι να καταλύσουν εκβιαστικά την όποια τυπική αυτονομία έχουν δώσει στο σερβικό κρατίδιο. Οι Σέρβοι της Βοσνίας, που αποτελούν το 35% του πληθυσμού, χωρίς την προστασία κάποιου είδους αυτονομίας θα υποδουλωθούν πολιτικά στην πλειοψηφία Κροατών και μουσουλμάνων, που βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία. Ενώ, όταν ολοκληρωθούν τα παραπάνω, ή και παράλληλα, θα ανοίξουν το θέμα του Πρεσέβου στα σερβοσκοπιανά σύνορα, της ρουμανικής μειονότητας και άλλα. Όπως δήλωσε και ο Ρώσος σλαβολόγος Βαντίμ Τρουχατσόφ, «η Σερβία στο τέλος θα λάβει το καθεστώς του υποψήφιου μέλους της ΕΕ, όμως το ερώτημα είναι με ποια σύνορα θα μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Σερβία: Μια βομβαρδισμένη κοινωνία
Δεκατρία χρόνια μετά την τελευταία φορά που βομβαρδίστηκε η Σερβία από το ΝΑΤΟ, η χώρα δείχνει να μην έχει συνέλθει από αυτό το σοκ και όσα συνέβησαν τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Με την αποκαθήλωση του Μιλόσεβιτς και τη στροφή προς τη Δύση, οι Σέρβοι πίστεψαν ότι θα ανασάνουν. Κάθε άλλο, όμως, αφού κοινωνία και οικονομία βρίσκονται σε μια παρατεταμένη ημικωματώδη κατάσταση. Όπως δηλώνει ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης Μπόζινταρ Τζέλιτς: «Οι πόλεμοι και το διεθνές εμπάργκο έκαναν τη Σερβία να χάσει τα δύο τρίτα του ΑΕΠ της, την πλειονότητα των εξαγωγικών αγορών της και το 56% της βιομηχανικής παραγωγής της». Σήμερα, ο μέσος μισθός στη Σερβία είναι γύρω στα 380 ευρώ και οι Σέρβοι έχουν ένα από τα πιο χαμηλά εισοδήματα και επίπεδα διαβίωσης στην Ευρώπη. Από την άλλη, είναι μια από τις πιο διεφθαρμένες κοινωνίες της Ευρώπης, π.χ., στον ιατρικό τομέα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την κατατάσσει στην 4η θέση στη λίστα με τις πιο διεφθαρμένες χώρες. Και οι Σέρβοι αναπολούν τα χρόνια της ευμάρειάς τους επί Τίτο.
Αν αναρωτηθεί κανείς για ποιο λόγο η Δύση επιθυμεί με τέτοια σφοδρότητα τα τελευταία είκοσι χρόνια να μη μείνει τίποτα όρθιο από τη Γιουγκοσλαβία, η απάντηση έρχεται από το συμπέρασμα μιας μελέτης που πραγματοποίησαν Σέρβοι οικονομολόγοι. Αν η Γιουγκοσλαβία δεν διαλυόταν, ο μέσος μηνιαίος μισθός θα ήταν 736 ευρώ (σ.σ. σχεδόν διπλάσιος απ’ ό,τι είναι σήμερα), το ετήσιο ΑΕΠ γύρω στα 360 δισ. και η χώρα θα ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του ΝΑΤΟ. Ακόμα, με 22,5 εκατομμύρια πληθυσμό, θα ήταν μία υπολογίσιμη οικονομική δύναμη και σημαντικός εταίρος των αναπτυγμένων χωρών της δυτικής Ευρώπης.
