Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;

του Νικόλα Δημητριάδη

«Στόχος μας είναι να μεταμορφώσουμε την περιοχή αυτή, από πεδίο συγκρούσεων που ήτανε, σε πεδίο συνύπαρξης που θα μας οδηγήσει στο μέλλον».  Αμπντουλάχ Γκιουλ

Με αυτά τα λόγια χαιρέτισε ο πρόεδρος της Τουρκίας την τριμερή διάσκεψη Τουρκίας, Σερβίας και Βοσνίας, οι πρόεδροι των οποίων συμφώνησαν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους προς τον κοινό στόχο της εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρωτοβουλία για τις τριμερείς αυτές διασκέψεις (πέρυσι στην Κωνσταντινούπολη, φέτος στο Βελιγράδι, του χρόνου στο Σεράγεβο) ανήκει στην Τουρκία, η οποία –αν και δεν ανήκει ακόμη στην Ε.Ε.– μπορεί, σύμφωνα με τον Γκιουλ, να βοηθήσει τις άλλες δύο χώρες στην προετοιμασία της υποψηφιότητάς τους.

Ευκαιρία, λοιπόν, να συσφιγχθούν περισσότερο οι δεσμοί των τριών χωρών, με την Τουρκία να προωθεί τη συνεργασία και σε άλλους τομείς, όπως η οικονομία, η ενέργεια και ο πολιτισμός. Ήδη προθυμοποιήθηκε να μεσολαβήσει και στην επίλυση των διενέξεων στη –μουσουλμανικής πλειοψηφίας– επαρχία του Σαντζάκ, προτείνοντας επενδύσεις στις υποδομές της επαρχίας. Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί στο Σαντζάκ και το Πρέσεβο βρίσκονται σε αναβρασμό, υποκινούμενοι τόσο από τους ομοεθνείς τους στην Βοσνία, όσο και από τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο. Κεντρικό αίτημά τους δεν είναι άλλο από την αυτονόμηση των επαρχιών αυτών από τη Σερβία, θυμίζοντάς μας πως ο κύκλος διάλυσης των Βαλκανίων δεν έχει ακόμα κλείσει. Δεν μπορεί να εκπλήσσει, βέβαια, και η παρουσία τουρκικού Πολιτιστικού Κέντρου στην περιοχή…

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται να επιβαρύνουν την ήδη τεταμένη πολιτική κατάσταση στη Σερβία. Με την ανεργία να βρίσκεται στο 19%, η χώρα συνταράσσεται από συνεχείς απεργίες, μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, διαμάχες στον κυβερνητικό συνασπισμό, ως και… απεργία πείνας του πρόεδρου του αντιπολιτευόμενου κόμματος SNS, Τόμισλαβ Νίκολιτς, με αίτημα την προκήρυξη εκλογών. Στην γειτονική, δε, Βοσνία, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, με την ανεργία στο 40% και τις τρεις εθνοτικές συνιστώσες να δυσκολεύονται (ή και να αρνούνται) όλο και περισσότερο να συνεργαστούν. Το κρατικό μόρφωμα του Ντέιτον βρίσκεται, ίσως, στα πρόθυρα διάλυσης.

Η πολιτική αναταραχή της γειτονιάς μας δεν πτοεί, βέβαια, την αλεπού από το να εισέλθει στο οικονομικό παζάρι. Μετά τα αεροδρόμια των Σκοπίων και της Αχρίδας, τουρκικές εταιρείες ανέλαβαν τη διαχείριση και του αεροδρομίου της Πρίστινας. Ο οικονομικός βραχίονας του νεοθωμανισμού, αντί να παραδειγματιστεί από την έφεση του ελληνικού κεφαλαίου στους τομείς των πολυκαταστημάτων και των ξενοδοχείων, δείχνει να έχει προτίμηση στους στρατηγικούς τομείς των υποδομών και των μεταφορών. Πέρυσι ανέλαβε την κατασκευή νέου αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει την Πρίστινα με το Δυρράχιο, ενώ οι Τουρκικές Αερογραμμές εκδήλωσαν έγκαιρα ενδιαφέρον για την εξαγορά του σερβικού εθνικού αερομεταφορέα JAT.

Ο κύκλος των πολέμων, των εξεγέρσεων, των ταραχών, των οικονομικών και ενεργειακών ανταγωνισμών και των γεωστρατηγικών εξελίξεων μαίνεται σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς προς το παρόν να αποσπά την προσοχή της μικρής όασης γαλήνης, απραξίας και μακαριότητας που βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής…