Βιογραφικό Γιώργου Καραμπελιά -

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Ο Γιώργος Καραμπελιάς είναι συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1946 στην Κάτω Αχαΐα. Από το 1964 έως το 1967 ήταν φοιτητής της Ιατρικής και από το 1967 σπούδασε Οικονομία στη Γαλλία, όπου έζησε μέχρι το 1974. Το 1988-1993 ζούσε για μεγάλα διαστήματα στο Παρίσι, όπου, το 1992, πήρε το μεταπτυχιακό δίπλωμά του από την Οικονομική Σχολή των Παρισίων (Paris VII) – η μεταπτυχιακή εργασία του εκδόθηκε με τον τίτλο «Κράτος και Κοινωνία στη Μεταπολίτευση» από τις εκδόσεις Εξάντας, το 1991. Έχει πραγματοποιήσει μελέτες για την ορεινή οικονομία της Ευρυτανίας, ενώ από το 1993 έως το 1994 διηύθυνε τον Τομέα Πρόληψης, Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης του ΚΕΘΕΑ, για την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά. Είναι παντρεμένος με τη γιατρό και μεταφράστρια, Χριστίνα Σταματοπούλου.

Πολιτική – Ιδεολογική Δράση

Από το 1964 έως το 1966, συμμετείχε στη Νεολαία Λαμπράκη. Χρημάτισε γραμματέας της οργάνωσης της Ιατρικής Σχολής και μέλος του Γραφείου της Σπουδάζουσας νεολαίας. Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Φοιτητών Ιατρικής και αντιπρόσωπος στο Εθνικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ, το 1965. Το 1966 απεχώρησε από τη Νεολαία Λαμπράκη και συμμετείχε στην ΠΠΣΠ από την οποία όμως σύντομα απεχώρησε, διαφωνώντας με την προσκόλληση στη ζαχαριαδική/σταλινική αντίληψη του μαρξιστικού/λενιστικού ρεύματος στην Ελλάδα. Το 1966, δημοσιεύει το πρώτο εκτενές κείμενό του στο περιοδικό Σπουδαστικός Κόσμος, με θέμα την «ποίηση της Ήττας» και γράφει την πρώτη μελέτη του για τον «κρατικό καπιταλισμό» στη Σοβιετική Ένωση.

Όταν επιβλήθηκε η δικτατορία δεν ανήκε σε καμία οργάνωση· παρόλα ταύτα συνελήφθη και κρατήθηκε επί ένα μήνα στην Ασφάλεια στην Αθήνα. Τον Σεπτέμβριο του 1967 μετέβη στη Γαλλία. Εκεί συμμετείχε στο αντιδικτατορικό κίνημα και στον «Μάη του ’68», σε ελληνικές και γαλλικές οργανώσεις. Υπήρξε μέλος του Αντιφασιστικού Κινήματος Ελλάδας (ΑΚΕ), που είχε ιδρυθεί από τον Νίκο Ψυρούκη· εξέδιδε επί πέντε χρόνια το μηνιαίο περιοδικό «Αντιφασίστας», ενώ συμμετείχε στη γαλλική Οργάνωση Gauche Prolétarienne, που εξέδιδε την εφημερίδα «Υπόθεση του Λαού», με διευθυντή τον Ζαν Πωλ Σαρτρ.

Ταξιδεύει συχνά στη Γερμανία όπου δουλεύει σε εργοστάσια μαζί με Έλληνες εργάτες, τους οποίους προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει πολιτικά, «μαθαίνοντας από αυτούς κοινωνικά», όπως αναφέρει. Το 1973, συνελήφθη μαζί με άλλους αντιφασίστες για κινητοποιήσεις εναντίον της Χούντας, μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου στην Ελλάδα, αλλά αφέθηκε σύντομα ελεύθερος μετά από μεγάλες κινητοποιήσεις των Γάλλων υποστηρικτών του αντιφασιστικού αγώνα των Ελλήνων. Στη Γαλλία γράφει και εκδίδει τα πρώτα του δοκίμια – «Ελληνική Αγροτική Οικονομία», «Ελληνική βιομηχανία», «Ο αγώνας των Υπομηχανικών και η Τεχνική παιδεία στην Ελλάδα», «Οικοδόμοι και Οικοδομή στην Ελλάδα», καθώς και Το τέλος του παλιού κόσμου, το πρώτο εκτενές έργο του.

Στην Ελλάδα, μετά το 1974, συμμετέχει στην οργάνωση «Ομάδα για μια Προλεταριακή Αριστερά» (ΟΠΑ), που δραστηριοποιείται κυρίως στα εργοστασιακά σωματεία και τις απεργιακές κινητοποιήσεις. Δουλεύει σε εργοστάσια και οικοδομές. Εξέδωσε δυο σχετικά δοκίμια για την ανάδυση των εργοστασιακών σωματείων, και άλλα για το φοιτητικό κίνημα.

Το 1976, δικάστηκε μαζί με άλλους ως «ηθικός αυτουργός» των γεγονότων της μεγάλης απεργίας της 25^ης Μαΐου, ενώ το 1977 συλλαμβάνεται στη Θεσσαλονίκη για συμμετοχή του σε διαδήλωση, καταδικάζεται πρωτόδικα σε δύο χρόνια φυλακή και φυλακίζεται επί δύο μήνες στο Επταπύργιο, μέχρι την εκδίκαση της έφεσης και την αποφυλάκισή του.

Υπήρξε μέλος της Οργάνωσης «Ρήξη» από το 1980 έως το 1989 και εν συνεχεία ηγετικό μέλος της «Πράσινης Εναλλακτικής Κίνησης», μέλους της Ομοσπονδίας Οικολογικών-Εναλλακτικών Οργανώσεων και ιδρυτικό μέλος και μέλος της Γραμματείας των «Οικολόγων–Εναλλακτικών». Το 2008, συμμετέχει στη δημιουργία της «Κίνησης Πολιτών Άρδην». Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Σπίθας» και μέλος της «Συμβουλευτικής επιτροπής» της, μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη κ.ά. Το 2013, ιδρύει, μαζί με τους φίλους του Άρδην, τον «Χώρο Πολιτικής και Πολιτικής Ρήγας Βελεστινλής» στην Πλατεία Συντάγματος (Ξενοφώντος 4), όπου συνεχίζουν να διοργανώνονται σεμινάρια, ιστορίας και φιλοσοφίας, πολιτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Είναι επικεφαλής του «Κινήματος Άρδην», το οποίο ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2106, στο οποίο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2017, συμμετέχουν 800 άτομα και επιχειρεί να συγκροτήσει ένα πανελλήνιο κινηματικό και πολιτικό δίκτυο.

Το 1976-1978, εξέδιδε την εφημερίδα Εργατικός Αγώνας. Το 1977-1980, εξέδιδε το θεωρητικό περιοδικό Προλεταριακή Αριστερά και το μηνιαίο «Πολιτικό Δελτίο Πληροφόρησης» το οποίο μετεξελίχθηκε στο περιοδικό Ρήξη, που εκδίδεται από το 1979 έως το 1993, ενώ συμμετείχε στην ίδρυση του κυπριακού περιοδικού «Αυτοδιάθεση». Το 1980, μαζί με φίλους, δημιούργησε το βιβλιοπωλείο Κομμούνα, μετέπειτα Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Από τις εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει, έως το 2016, πάνω από 250 τίτλοι στους τομείς του δοκιμίου, της Ιστορίας, των κοινωνικών κινημάτων, της οικολογίας, της λογοτεχνίας, καθώς και τα Άπαντα του Έλληνα φιλόσοφου, Κώστα Παπαϊωάννου.

Από το 1995 είναι εκδότης και αρχισυντάκτης του διμηνιαίου περιοδικού Άρδην που συνεχίζει να εκδίδεται. Το 2006, εκδίδει τη μηνιαία εφημερίδα Ρήξη.

Ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού» που από το 2011 εκδίδει το επιστημονικό περιοδικό νέος Λόγιος Ερμής.

Το 2014, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το βιβλίο του: Η Ανολοκλήρωτη Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή.

Ιδεολογική –Φιλοσοφική εξέλιξη

Ο Γιώργος Καραμπελιάς, προερχόμενος από οικογένεια με αριστερή παράδοση (ο πατέρας του είχε φυλακιστεί στην Ακροναυπλία επί Μεταξά και είχε εξοριστεί στην Ικαρία, και τον Αϊ Στράτη), εντάχθηκε από πολύ νωρίς στην Αριστερά και η πρωταρχική ιδεολογική και φιλοσοφική του αναφορά υπήρξε ο μαρξισμός και ο διαφωτισμός. Παράλληλα, από πολύ νέος, ασχολείται με την Ιστορία, παγκόσμια και ελληνική. Μέσα στο κλίμα της γενικότερης αμφισβήτησης της δεκαετίας του ’60, από το 1966 ήδη, απομακρύνεται οριστικά από τον σοβιετικό μαρξισμό, γνωρίζει τους «αιρετικούς» μαρξιστές και επηρεάζεται από την κριτική του Κορνήλιου Καστοριάδη για τη Σοβιετική Ένωση εξ ου και το πρώτο θεωρητικό του πρωτόλειο, στις αρχές του 1967 για τη Ρωσία ως χώρα του κρατικού καπιταλισμού. Η στήριξή του στην κινεζική επανάσταση αποτελεί κατ’ εξοχήν ταύτιση με την πολιτιστική επανάσταση και όχι πάντα με την κρατική πολιτική της Κίνας. Γι’ αυτό και δεν προσχώρησε στις μαρξιστικές-λενιστικές, κινεζόφιλες οργανώσεις. Ούτε βέβαια ταυτίστηκε με την άκριτη υποστήριξη στην Αλβανία του Εμβέρ Χότζα.

Στη Γαλλία, διευρύνει τον κύκλο των μελετών του τόσο στο σύνολο του έργου του Μαρξ όσο και στη σκέψη άλλων ρευμάτων, όπως του Μπακούνιν, των «αιρετικών» μαρξιστών, των τροτσκιστών, των εργατιστών, των καταστασιακών και της σχολής της Φρανκφούρτης, καθώς και στα «εργατίστικα» ρεύματα της Ιταλίας (Νέγκρι, Τρόντι κλπ). Συνολικά, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αφού είχε επιστρέψει στην Ελλάδα, ο προβληματισμός του εντάσσεται στη λεγόμενη «υποκειμενική» σχολή του μαρξισμού, σε αντίθεση με τον στρουκτουραλιστικό αλτουσερισμό και τον οικονομισμό. Η «υποκειμενική» σχολή του μαρξισμού επιμένει μάλλον στον ρόλο των υποκειμένων και των κοινωνικών τάξεων στην ιστορική εξέλιξη και όχι στον ντετερμινισμό της οικονομικής δομής και των παραγωγικών δυνάμεων. Εξ ου και η εμμονή του στη σύνδεση απευθείας με τα κοινωνικά υποκείμενα (εργάτες, αγρότες).

Σε σχέση με τις εξελίξεις στην Ελλάδα, δεν εντάσσεται σε κάποιο από τα μεγάλα κόμματα της Αριστεράς και αντιμετωπίζει κριτικά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1981. Ταυτόχρονα, αντιτάσσεται σθεναρά στη μετεξέλιξη της άκρας Αριστεράς και της λαϊκής βίας που αναδεικνύεται στις κοινωνικές συγκρούσεις σε τρομοκρατική πρακτική. Γι’ αυτό και συγκρούεται ιδεολογικά, ήδη από το 1978, με τον ΕΛΑ και εν συνεχεία με τη «17 Νοέμβρη», παρ’ ότι βέβαια οι δυνάμεις καταστολής τον στοχοποιούν ως μέλος αυτών των οργανώσεων! Διεξάγει, όπως ο ίδιος τον χαρακτηρίζει εκείνη την εποχή, έναν «διμέτωπο αγώνα» ενάντια στο κράτος και την τρομοκρατία. Επιμένει πως η σύνδεση της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς με την τρομοκρατία οδηγεί στην καταστροφή ενός αμφισβητησιακού δυναμικού – και υποστηρίζει πως αυτή η σύνδεση με την τρομοκρατία όντως και απέτρεψε τη συγκρότηση αυτού του χώρου σε συνεκτικό πολιτικό υποκείμενο.

Βασικό ρόλο στην ιδεολογική του εξέλιξη αποτέλεσε η επαφή του με τις αναδυόμενες τότε στην Ευρώπη οικολογικές αντιλήψεις, οι οποίες και κλόνισαν τη μαρξιστική μονοδιάστατη αντίληψη της πάλης των τάξεων, ως του μοναδικού κινητήρα της ανθρώπινης ιστορίας. Η σύγκρουση ανθρώπου-φύσης καθίσταται τουλάχιστον εξίσου σημαντική με την προηγούμενη.

Εάν σε αυτά προστεθεί η μόνιμη μέριμνά του για τα εθνικά ζητήματα και κατ’ εξοχήν την Κύπρο, με την οποία έχει μια μόνιμη σχέση από το 1975, καθώς και η σταδιακή απόρριψη της γραμμικής αντίληψης της ιστορίας, που εισήγαγε ο Διαφωτισμός, τότε συγκεντρώνονται όλοι οι παράγοντες που θα τον οδηγήσουν, μετά το 1985 και το Τσερνομπίλ, στην απόρριψη του μαρξισμού και την υιοθέτηση ενός πολυπαραγοντικού συστήματος αντιθέσεων. Γι’ αυτό και, στο εξής, ορίζεται πλέον ως «εναλλακτικός» και ο μαρξισμός παραμένει μία και μόνο –ιδιαίτερη– αναφορά της σκέψης του, παράλληλα με άλλες.

Μετά το 1989, οι ιδεολογικές του αναζητήσεις αλλά και οι ιστορικές εξελίξεις τον οδηγούν στην αναβάθμιση του ρόλου του έθνους και της εθνικής ταυτότητας συνολικά, καθώς και στην αναγνώριση της σημασίας της Ορθοδοξίας ως βασικού συνθετικού στοιχείου αυτής της ταυτότητας. Στη δεκαετία του 2000, εξαιτίας της όξυνσης της σύγκρουσης γύρω από το ζήτημα της ελληνικής ταυτότητας και της φύσης του νεώτερου ελληνισμού, επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στη μελέτη της ιστορίας με αφετηρία το έργο του, 1204 και η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού.

Η μελέτη της ιστορίας και οι πολιτικές και ιδεολογικές εξελίξεις στην Ελλάδα και τον κόσμο τον οδηγούν εν τέλει στην ολοκληρωτική απόρριψη του σχήματος Αριστερά-Δεξιά, και την αποδοχή πως Αριστερά και Δεξιά παραμένουν εγκλωβισμένες στο διαφωτιστικό και βιομηχανιστικό πρότυπο. Υιοθετεί την άποψη της υπέρβασης του οικονομισμού ως του καθοριστικού στοιχείου της ιδεολογίας ανθρώπων και κοινωνιών και της μετάβασης σε μια κοινωνία όπου ο ρόλος του εμπορεύματος περιορίζεται. Απορρίπτεται τόσο ο κρατισμός όσο και ο γιγαντισμός των πολυεθνικών και του νεοφιλελευθερισμού, και επιλέγεται μια κοινωνία όπου η οικονομία υποτάσσεται ή μάλλον αποτελεί μία και μόνον από τις συνιστώσες της ανθρώπινης ζωής. Όπως γράφει στο βιβλίο του Πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς (2016), στόχος του είναι να προβληθεί ο «ελληνικός δρόμος» της σύνθεσης ατομικού και συλλογικού ως απάντηση στα αδιέξοδα του κολεκτιβισμού και του ατομικισμού. Μετά το 2010 και κατ’ εξοχήν μετά το 2015, βασική του μέριμνα καθίσταται η πάλη ενάντια στην «καθολική παρακμή» που κατατρύχει τον ελληνισμό, εξ ου και η ανάγκη μιας γενικευμένης εγρήγορσης.

Συγγραφικό έργο

Έχει γράψει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα βιβλία:

Το Τέλος του παλιού Κόσμου, Παρίσι 1973, Εκδόσεις Πολιτιστική Επανάσταση, Αθήνα 1975.
Οικοδόμοι και οικοδομή στη μεταπολεμική Ελλάδα, Παρίσι 1973 (Εκδοτική Ομάδα εργασίας, Αθήνα 1975)
Η τεχνική παιδεία στην Ελλάδα (Παρίσι 1972 και Εκδοτική ομάδα εργασίας, Αθήνα 1976)
Κρίση του κεφαλαίου και αυτονομία (εκδ. Κομμούνα, Αθήνα 1980)
Μικρομεσαία Δημοκρατία, Κομμούνα, Αθήνα 1982
Ούτε Θεός, ούτε Ιστορία, Κομμούνα, Αθήνα 1985
Πέρα από τον σοσιαλισμό. Μια νέα ουτοπία, Κομμούνα, Αθήνα 1986
Σύγχρονος Καπιταλισμός και επαναστατικό υποκείμενο, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1986
Ένοπλη πάλη και εναλλακτικό κίνημα, Εναλλακτικές Εκδόσεις,1988
Για τον Σαββόπουλο, Αιγαίον ²1990
Κράτος και κοινωνία στη μεταπολίτευση, Εξάντας, 1991
Από το μέγιστο στο ελάχιστο, Αιγαίον, 1991
Ελλάδα μια χώρα των συνόρων, Εναλλακτικές Εκδόσεις,1992
Ο προφήτης, το πετρέλαιο και ο κορμοράνος, Εξάντας, 1992
Στα Μονοπάτια της ουτοπίας, Λιβάνης – Νέα Σύνορα, 1995
Ισλάμ και Παγκοσμιοποίηση, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001
Στο κοίλον της Ιστορίας, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001
1922, Δοκίμιο για τη νεοελληνική ιδεολογία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ²2002
Η θεμελιώδης Παρέκκλιση: Ρομαντισμός και Διαφωτισμός στον 21^ο αι., Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2004
Η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού, τ. Α΄: 1204 Η γένεση, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ⁴2011
Κοινωνικές Συγκρούσεις και Διαφωτισμός στην προεπαναστατική Σμύρνη: Κοραής και Γρηγόριος Ε΄, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009
Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή: «κόψε το ρόδο πριν μαραθεί», Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2011
Συνωστισμένες στο Ζάλογγο: Οι Σουλιώτες, ο Αλή Πασάς και η αποδόμηση της Ιστορίας, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ³2011
Η Αποστασία των Διανοουμένων, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2012
Μια υπονομευμένη Άνοιξη: Στις ρίζες της οικονομικής εξάρτησης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2013
Ένα πρόταγμα για τον 21^ο αιώνα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2014
6 μήνες που συγκλόνισαν την Ελλάδα: Ιανουάριος-Ιούλιος, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2015
Η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού, τ. Β΄ 1821: Η παλιγγενεσία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2015
Πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς: Η Υπέρβαση, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ²2017
Το Δημοτικό Τραγούδι, Αποτύπωση της ιδιοπροσωπίας του νεώτερου ελληνισμού, ΕΕ 2017
Παναγιώτης Κονδύλης, μια διαδρομή, ΕΕ 2018
Εκκλησία και γένος εν αιχμαλωσία, ΕΕ 2018
Φιλική Εταιρεία, ήταν ώριμη η επανάσταση;, ΕΕ 2019
Covid-19, το αιφνίδιο τέλος του παρασιτισμού, ΕΕ 2020

Έχει συμμετάσχει σε πολλές συλλογικές εργασίες. Ανάμεσά τους στα:

ΟΠΑ-Ρήξη, Ένοπλη πάλη και τρομοκρατία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1985
Ένα εναλλακτικό, επαναστατικό κίνημα, με τους Μ. Ράπτη και Ν. Χρυσόγελο, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1987
Το ’68: Η παγκόσμια έκρηξη, με Βιάλε, Ντε Καρία, Γκιγιεμπώ, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ⁴1984
The Movement, Το αμερικάνικο ’68, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1988
Η Αριστερά και ανατολικό ζήτημα, με Δ. Γληνό, Γ. Σκληρό, Ι. Δραγούμη, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1998
Τουρκία, Ισλάμ και κρίση του κεμαλισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις, ²2001
Η Ελληνική Ουτοπία, με Β. Αγτζίδη, Ζ. Ζερβίδη, Θ. Ζιάκα, Σ. Κακουριώτη, Δ. Καλουδιώτη, Β. Κοροβίνη, Ν. Μανίκα, Γ. Παπαγιαννόπουλο, Π. Προδρόμου, Θ. Στοφορόπουλο, Γ. Σχίζα, Θ. Τζιούμπα, Τ. Φιλανιώτη, Β. Φτωχόπουλο, Εναλλακτικές Εκδόσεις και εκδόσεις Αιγαίον, 2003
Εβραίοι εναντίον του σιωνισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2003
Νεοθωμανισμός και ελληνική ταυτότητα, Εναλλακτικές Εκδόσεις ²2010)
Ιούλης ’65, με τον Δημήτρη Λιβιεράτο, Εναλλακτικές Εκδόσεις ²2014
ΜΚΟ και παγκοσμιοποίηση στην Ελλάδα: Από το ίδρυμα Φορντ στον Σόρος και τα γερμανικά ιδρύματα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2014
Παγκοσμιοποίηση και Μετανάστευση: Η Ελλάδα ανάμεσα στο μεταναστευτικό και τη δημογραφική κατάρρευση, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2015