O χώρος πολιτικής και πολιτισμού “Ρήγας Βελεστινλής” θα προβάλει την Παρασκευή 22 Μαίου στις 20.00 το ντοκιμαντέρ “The Act of Killing“. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Γιώργο Λιερό.
Λίγα λόγια για το ντοκιμαντέρ
Το ντοκιμαντέρ «The Act of Killing», μια σχεδόν σουρεαλιστική, αλλά ανατρεπτικά σινεφίλ καταγραφή μιας σειράς φόνων που σημάδεψαν την ανατροπή της κυβέρνησης της Ινδονησίας με πραξικόπημα το 1967.
Oταν η κυβέρνηση της Ινδονησίας ανατράπηκε από πραξικόπημα το 1965, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν σε λιγότερο από ένα χρόνο. Ο Ανουάρ και οι φίλοι του, από μαυραγορίτες εισιτηρίων προάχθηκαν σε αρχηγούς ταγμάτων θανάτου σε μια από τις σκοτεινές και αιματηρές σελίδες της ιστορίας της χώρας.
Το «The Act of Killing» θα μπορούσε να είναι ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ και μόνο για το γεγονός ότι επιστρέφει σε εκείνη την εποχή, έχοντας για οδηγούς τους ίδιους τους «δολοφόνους» να εξιστορούν τις αποτρόπαιες πράξεις τους.
Μόνο που οι εμπνευστές τους, Τζόσουα Οπενχάιμερ και Κριστίν Σιν, δεν διάλεξαν τον εύκολο δρόμο. Αντιμέτωποι με μια ομάδα ανθρώπων που η Ιστορία έχει καταχωρήσει ως σωτήρες και όχι ως κοινούς δολοφόνους, ο μόνος τρόπος για να τους πείσουν να εξιστορήσουν τις λεπτομέρειες των εγκλημάτων τους ήταν να χτυπήσουν κέντρο στην εμμονή τους που δεν ήταν άλλη από το ίδιο το σινεμά.
Οπως σημειώνουν οι ίδιοι οι δημιουργοί της ταινίας (στην κατασκευή του ντοκιμαντέρ συμμετείχαν και άλλοι σκηνοθέτες που αναγράφονται στα credits ως «Ανώνυμος» για την προστασία τους από τις Αρχές): «Στα νιάτα τους, ο Ανγουάρ (σ.σ. μια από τις ηγετικές μορφές των φόνων) και η παρέα του περνούσαν τις ώρες τους στο σινεμά. Ελέγχοντας τη μαύρη αγορά των κινηματογραφικών εισιτηρίων, χρησιμοποιούσαν τις αίθουσες ως βάση των σχεδίων τους, κάτι σαν αυτοσχέδιοι “κινηματογραφικοί γκάνγκστερς”. Το 1965, ο στρατός τους προσέλαβε για να σχηματίσουν τάγματα θανάτου, κυρίως λόγω της φυσικής ροπής τους προς τη βία και επίσης γιατί μισούσαν τους κομμουνιστές επειδή μποϋκόταραν τις αμερικάνικες ταινίες που τόσο αγαπούσαν. Ο Ανγουάρ και οι φίλοι του ήταν φανατικοί θαυμαστές του Τζέιμς Ντιν και του Τζον Γουέιν και εκτελούσαν τους φόνους που ακολούθησαν το πραξικόπημα σύμφωνα με όσα θα έκαναν σε παρόμοια περίπτωση τα είδωλά τους. Στο ντοκιμαντέρ, ο Ανγουάρ και η παρέα του συμφώνησαν να μας μιλήσουν για τις δολοφονίες, αλλά το έκαναν κυρίως γιατί γοητεύτηκαν από το γεγονός πως θα συμμετείχαν σε μια ταινία. Ετσι τους προκαλέσαμε να χτίσουν μόνοι τους τις “κινηματογραφικές σκηνές” των φόνων, χρησιμοποιώντας ο καθένας το αγαπημένο του είδος – γουέστερν, μιούζικαλ, φιλμ νουάρ. Και κάπως έτσι έγραψαν τα σενάρια και υποδύθηκαν όχι μόνο τους εαυτούς τους αλλά και τα θύματά τους.»
Με τη μυθοπλασία να μπερδεύεται με τα ντοκουμέντα και με το σινεμά να δίνει ζωή σε μια αποτρόπαια πραγματικότητα, το «The Act of Killing» παρακολουθεί τα… γυρίσματα των σκηνών των δολοφόνων, καθώς αυτοί αρνούνται να κοιτάξουν με διαφορετικό τρόπο το σκοτεινό παρελθόν τους, επιμένοντας να μπερδεύουν τη φαντασία με το ρεαλισμό και την ιστορική αλήθεια με την αναπάντεχη ανακήρυξη τους ως ηρώων μιας «ταινίας» που ακόμη και μετά από τέσσερις δεκαετίες παίζεται ακόμη στην ταραγμένη ενδοχώρα της Ινδονησίας. Καταλήγοντας τελικά σε ένα απόλυτα επίκαιρο και διαχρονικό σχόλιο για τη βία και τις παράδοξες διαδικασίες μέσα από τις οποίες αυτή γεννιέται.
«Ο τρόπος κινηματογράφησης που διαλέξαμε για την ταινία μπορεί να γίνει καλύτερη κατανοητός ως μια τεχνική έρευνας που μας βοήθησε να κατανοήσουμε όχι μόνο αυτά που βλέπουμε, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο στεκόμαστε απέναντι στα πράγματα, τον τρόπο με τον οποίο φανταζόμαστε. Αυτές είναι ερωτήσεις κομβικές για τον “φανταστικό” τρόπο με τον οποίο ένας άνθρωπος καταδιώκει κάποιον άλλον και πως κατάφεραμε να έχουμε χτίσει και να ζούμε σε κοινωνίες βασισμένες πάνω στη συστημική και την αέναη βία», δηλώνει ο Τζόσουα Οπενχάιμερ, ο οποίος είδε το ντοκιμαντέρ του να προβάλλεται στα μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου και να κερδίζει το βραβείο κοινού και το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής στο φετινό Φεστιβάλ Βερολίνου.
