του Αντώνη Βενέτη
Η εκτεταµένη αναφορά στην «Κ» της 13.5.2023 του γνωστού επιστολογράφου κ. Αναστασίου Στέφου στoν λόφο των Μουσών, Φιλοπάππου, µου δίνει την αφορµή να προσθέσω πώς περιήλθε ο όµορος λόφος των Νυµφών, Πνύκα, στο ελληνικό ∆ηµόσιο.
Ξεφυλλίζοντας τις κιτρινισμένες σελίδες της αθηναϊκής εφημερίδας «Αθηνά», που βρίσκεται στην Παπαχαραλάμπειο βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου, βρήκα μια «είδηση», η οποία με εντυπωσίασε και κατά την οποίαν ο υιός του πρώτου πρέσβη της Αυστρίας στην Ελλάδα (1834-1849), Αντον Πρόκες φον Οστεν, ιδιοκτήτης του ιερού χώρου της Πνύκας, εκεί όπου ακούστηκε ο μοναδικός και ανεπανάληπτος λόγος του αθάνατου Περικλή και ο θείος λόγος του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, προσέφερε –τον χώρο αυτόν– στο ελληνικό Δημόσιο. Αναρωτήθηκα αν αυτός ο ένθερμος φιλέλληνας, του οποίου σώζεται ακόμα, αν και έτοιμο να καταρρεύσει στην οδό Φειδίου 3 το «μέγαρό» του, τιμήθηκε από τον Δήμο Αθηναίων με κάποιο τρόπο, έστω δίνοντας τ’ όνομά του σε κάποιο δρόμο της Αθήνας… Δεν το γνωρίζω. Τουλάχιστον ελπίζω να τιμηθεί η μνήμη του έστω με τη δημοσίευση αυτής της επιστολής στις φιλόξενες σελίδες της εφημερίδας σας.
Μέγαρο Πρόκες – Όστεν, στην Φειδίου που έχει και αυτό την δική του ξεχωριστή ιστορία
Αθηνά, 3.6.1857 – Αναγινώσκομεν εις την εφημερίδα του επί της Παιδείας Υπουργείου τα ακόλουθα· «Η Πνυξ και ο περί αυτήν χώρος, εκ δέκα περίπου στρεμμάτων, εγένετο ήδη δημοσία κτήσις. Ο του εν Κωνσταντινουπόλει πρέσβεως της Αυστρίας κυρίου Πρόκεσχ υιός Αντώνιος, ιδιοκτήτης του χώρου τούτου, απηύθυνε προς τον επί των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν την εξής επιστολήν.
“Τη Α. Εξοχότητι τω κ. Χριστοπούλω,
Υπουργώ των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως κ.λπ.
Κύριε Υπουργέ!
Επανελθών εν Αθήναις μετά επταετή αποδημίαν και μέλλων αύθις ν’ απέλθω της κλασικής ταύτης χώρας, επιποθώ, Κύριε Υπουργέ, ίνα καταλίπω μικρόν μνημόσυνον εν ω εγεννήθην τόπω. Διακατέχω ευτυχώς περίφημον διά τας ιστορικάς αυτόν αναμνήσεις χώρον, την Πνύκα, λαμβάνω το θάρρος να προσφέρω αυτήν εν τη Ελληνική Κυβερνήσει ως μικρόν δείγμα των φιλελληνικών αισθημάτων. Ελπίζω ότι η προσφορά μου αυτή έσεται ευπρόσδεκτος, παρακαλώ υμάς κ. Υπουργέ, να δεχθήτε την ομολογίαν της προς υμάς μεγάλης μου υπολήψεως.
Αντ. Πρόκσεχ – Οστεν”».
1 ΣΧΟΛΙΟ
Ενδιαφέρον άρθρο. Ευχαριστούμε τον κ. Βενέτη για την πρωτογενή πληροφορία που μας προσέφερε.
Πέραν της τιμής που οφείλουμε σε ορισμένους πραγματικούς φιλέλληνες, επιτέλους ας γίνει φανερό το αίτημα της κοινωνίας προς τις κυβερνήσεις του φερώνυμου ελληνικού κράτους ότι πρέπει να ανακαινιστούν και να διασωθούν όλα τα διατηρητέα κτίρια (όπως και γενικότερα τα όποια κτίσματα ιστορικής μνήμης ή αρχιτεκτονικής αξίας έχουν απομείνει στις ελληνικές πόλεις). Το Άρδην μπορεί να πρωτοστατήσει στην προβολή αυτού του ζητήματος, ως εξαιρετικά σημαντικό για τον εθνικό μας πολιτισμό -παράλληλα βέβαια με τα εθνικά, κοινωνικά και πολιτειακά θέματα τα οποία ορθώς ανατέμνει.
ΥΓ Μία παρατήρηση, εντελώς καλοπροαίρετη: ο Απόστολος Παύλος δεν μίλησε στην Πνύκα, αλλά στον Άρειο Πάγο. Δεν ξέρω γιατί επαναλαμβάνεται συχνά αυτό το λάθος.