Οι νεοέλληνες υπό την σκιά της αστερόεσσας

Σε παλαιότερο κείμενό μας υποστηρίξαμε ότι «ένα κράτος μικρό ή μεγάλο, ισχυρό ή ανίσχυρο έχει ανάγκη από συμμάχους. Είναι δύσκολο να τοποθετηθεί αρνητικά κάποιος σε μια τέτοια πρόταση και μάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί ως κάτι αυτονόητο… Η σχέση μας με την Αγγλία κατ’ αρχήν και με τις Η.Π.Α. κατόπιν δεν ήταν μια κλασική επιλογή ενός κράτους που διαλέγει τον φίλο αλλά μια σχέση αναγκαστική… Η Ελλάδα περιμένει τα πάντα από τους «συμμάχους», αλλά εισπράττει τα ελάχιστα, κυρίως υπό μορφή δανείων, που διαιωνίζουν απλά την δυσοσμία στην πολιτική και οικονομική ζωή» («Η Ελλάδα και οι σύμμαχοί της», Νέα Κοινωνιολογία τ. 34, σελ. 192).

Όσο η Ελλάδα εκινείτο στα πλαίσια του διπολικού κόσμου, παρότι «ανήκε στη Δύση», μπορούσε να ελίσσεται, να αποχωρεί από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, να συνάπτει φιλικές σχέσεις με βαλκανικές χώρες –ευτυχώς το ιδεολόγημα του «από βορρά κινδύνου», μετά το 1974 ,εγκαταλείφθηκε– καθώς και με την πρώην ΕΣΣΔ. Μετά την κατάρρευση του ανατολικού συνασπισμού, ο αντιαμερικανισμός απλώνεται από την αριστερά στο σύνολο σχεδόν του ελληνικού λαού, η αντίθεση στους βομβαρδισμούς της πρώην Γιουγκοσλαβίας και στον πόλεμο του Ιράκ πλησιάζει το 98% του πληθυσμού και εκατοντάδες χιλιάδες λαού ξεχύνονται συχνά στους δρόμους για να πολιορκήσουν την αμερικάνικη πρεσβεία. Αντιθέτως, οι πολιτικές ηγεσίες και ένα μέρος της διανόησης –είτε προέρχεται από την δεξιά είτε από την αριστερά– φαίνεται να προσανατολίζεται μονότροπα προς τις Η.Π.Α. Οι λόγοι είναι αρκετοί και τους αναφέρουμε για να υποδείξουμε την ανεδαφικότητά τους:

Α. «Οι ΗΠΑ είναι ένα δημοκρατικό καθεστώς και μια πολυπολιτισμική κοινωνία την οποία πρέπει να έχουμε ως πρότυπο»

Η δημοκρατικότητά της είναι επίφαση γιατί η πολιτική εξουσία ελέγχεται ασφυκτικά από πανίσχυρα οικονομικά συμφέροντα, ενώ ο λαός αγνοείται. Στο εξωτερικό ευνόησε πολλές φορές αντιδημοκρατικά καθεστώτα (Χιλή, Ελλάδα), όταν αυτά εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά της ενώ έχει δημιουργήσει μια παράδοση τυχοδιωκτικών πολέμων και παρεμβάσεων, που φυσικά ως πρώτο τους θύμα έχουν τον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον. Είναι ιστορικά πρωτότυπο ένα «δημοκρατικό καθεστώς» να αναπτύσσει στρατόπεδα συγκέντρωσης σαν το Γκουαντανάμο και το Αμπού Γκράιμπ τα οποία αντιστοιχούν σε ολοκληρωτικά κράτη. Οι ΗΠΑ δεν είναι μια πολυπολιτισμική κοινωνία, αλλά μια κοινωνία, όπως υποστηρίζει ο Χάντιγκτον, Προτεσταντών, που προσανατόλισε την ανθρώπινη δραστηριότητα μονότροπα στην οικονομία ώστε τα πάντα να μετατραπούν σε εμπόρευμα. Αφομοίωσε τάχιστα όλους τους μετανάστες, ενώ αντιμετωπίζει εχθρικά τους έγχρωμους και τους ισπανόφωνους πολίτες της.

Β. «Ο αντιαμερικανισμός είναι εθνικισμός και ιδεολογία ψυχικά προβληματικών»

Ανάμεσα στα συνθήματα της κουβανικής επανάστασης ήταν και το «Πατρίδα ή Θάνατος». Όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα έχουν και αντιαμερικανικό χαρακτήρα αναγκαστικά, αλλά είναι ανόητο να συγχέονται με τον εθνικισμό. Επίσης οι ψυχαναλυτικές ερμηνείες του αντιαμερικανισμού δημιουργούν θυμηδία και μάλλον αποτελούν άλλοθι ορισμένων πρώην αριστερών να συνεργαστούν με την αυτοκρατορία.

Γ. «Ο νεοελληνισμός έχει υπαρξιακή ανάγκη να συνεργαστεί δεσμευτικά με τις Η.Π.Α.»

Φυσικά οι Η.Π.Α. αποτελούν μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Όμως, μετά την διάλυση των ανατολικών καθεστώτων, η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας έχει περιοριστεί για τις Η.Π.Α. Επίσης η Ελλάδα δεν παίζει ρόλο ανάσχεσης στον ισλαμισμό, διότι αυτός έχει ανατεθεί στην Τουρκία και στις εσωτερικές ελίτ των μουσουλμανικών κρατών. Συνεπώς, οι Η.Π.Α. χωρίς κόστος μπορούν από την σχέση με την Ελλάδα μόνο να παίρνουν –όπως στρατιωτικές βάσεις, διελεύσεις ενόπλων– χωρίς να δίνουν. Η τάση αυτή ενισχύεται από την αμετροέπεια και την έλλειψη διάθεσης για διαπραγμάτευση που συχνά δείχνει το νεοελληνικό κράτος – σε αντίθεση με το τουρκικό. Οι Η.Π.Α, στις περισσότερες περιπτώσεις, με την πολιτική τους, στέκονται εχθρικοί προς τα εθνικά μας συμφέροντα. Ενισχύουν την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και την Κύπρο, αναγνωρίζουν την FYROM ως «Μακεδονία» και αποδέχονται τα κηρύγματα αλυτρωτισμού της, ενισχύουν τον αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό ενώ, υποκριτικά, στις επίσημες κυβερνητικές τους εκθέσεις ανακαλύπτουν καταπιεζόμενες μειονότητες στον ελληνικό χώρο. Κατά συνέπεια, οι Η.Π.Α. είναι αφερέγγυος και αναξιόπιστος σύμμαχος, ενώ οι προσδοκίες για διάλυση της Τουρκίας έχουν τόση σχέση με την πραγματικότητα όσο οι προσδοκίες ότι ΟΥΦΟ και εξωγήινοι πρόκειται να βοηθήσουν τους Έλληνες σε ενδεχόμενο ελληνοτουρκικό πόλεμο.

Δ. «Οι Η.Π.Α. διαθέτουν ένα επιτυχημένο οικονομικό σύστημα»

Αν εξαιρέσουμε ορισμένους επιτυχείς χειρισμούς των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα, οι Η.Π.Α. έχουν ένα τεράστιο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αντιστοιχεί στο 6,3% του Α.Ε.Π. με προοπτική, μέχρι το 2010, να ανέλθει στο 12%. Το έλλειμμα αυτό χρηματοδοτείται και από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Ιαπωνίας και της Κίνας καθιστώντας μόνιμη την εξάρτηση των Η.Π.Α. από αυτές τις χώρες (Ζ. Ζήκου, Καθημερινή, 30/10/2005). Το σύστημα έπαυσε να είναι αποτελεσματικό, αλλά παραμένει ανάλγητο και απολίτιστο, αφού απουσιάζει πλήρως το κοινωνικό κράτος (προωθείται ο άγριος ανταγωνισμός, η αποβλακωτική βιομηχανία του θεάματος και οι αποκτηνωτικές αλυσίδες ταχυφαγίας).

Ε. «Οι Η.Π.Α. είναι η μοναδική υπερδύναμη και άρα θα πρέπει να την υποστηρίξουμε. Είναι η μοναδική μας επιλογή»

Θεωρώ όλα τα μέρη του συλλογισμού αναληθή. Δεν πρέπει να υποστηρίζουμε κάποιον μόνον και μόνον επειδή είναι ισχυρός, διότι κάτι τέτοιο αφενός οδηγεί στην υποταγή και την δουλοπρέπεια και αφετέρου στον δεσποτισμό, την πλανητική δικτατορία, την έλλειψη κανόνων σε κάθε επίπεδο, που ισοδυναμεί με αναρχία. Όμως έτσι κι αλλιώς η κυριαρχία των ΗΠΑ υποχωρεί από δικούς της εσωτερικούς λόγους, από την ανάκαμψη της Ρωσίας, την ισχυροποίηση της Κίνας και της Ινδίας, αλλά και την αντίσταση των πληθυσμών που πλήττονται από την πολιτική της. Ο E. Todd –Γάλλος αναλυτής που προέβλεψε την διάλυση της Σ. Ένωσης– εμπεριστατωμένα παρουσίασε την παρακμή των Η.Π.Α. στο βιβλίο του Μετά την Αυτοκρατορία (εκδ. Κριτική, μετ. Ν. Βουλέλη, Αθήνα 2003). Αλλά η πιο ηχηρή ομολογία ήλθε από τον Ζ. Μπρεζίνσκι, έναν από αυτούς που χαράσσουν την εξωτερική πολιτική στις Η.Π.Α., στο άρθρο του στους New York Times με τον τίτλο «Αυτοκτονική διακυβέρνηση» όπου επισημαίνει: «Πριν από 60 χρόνια, ο Άρνολντ Τόυνμπυ κατέληξε, στο μνημειώδες έργο του Μια μελέτη της ιστορίας, ότι ο θεμελιώδης λόγος της κατάρρευσης μιας αυτοκρατορίας είναι η «αυτοκτονική διακυβέρνηση». Δυστυχώς για τον πρόεδρο Τζ. Μπους και για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τελευταία φαίνεται ότι αυτή η φράση ισχύει για τις πολιτικές της αμερικανικής κυβέρνησης μετά τον κατακλυσμό της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο πόλεμος στο Ιράκ, ένας πόλεμος που υποστηρίχθηκε από έναν κλειστό κύκλο ιθυνόντων με κίνητρα που παραμένουν ασαφή, είναι τελικά πολύ πιο δαπανηρός απ’ ότι αναμενόταν και με βαρύ φόρο αίματος. Έχει προκαλέσει την παγκόσμια κατακραυγή, ενώ στη Μέση Ανατολή σφράγισε τον ρόλο των Αμερικανών ως κληρονόμων του βρετανικού ιμπεριαλισμού και συνεργατών του Ισραήλ με σκοπό την καταπίεση των Αράβων. […] Οι συνεχώς αυξανόμενοι προϋπολογισμοί των υπουργείων Άμυνας και Εσωτερικής Ασφαλείας ξεπερνούν πλέον τον συνολικό προϋπολογισμό των περισσοτέρων κρατών, την ίδια στιγμή που οι ΗΠΑ μετατρέπονται στο πιο χρεωμένο έθνος του κόσμου ενώ θα πρέπει να ανησυχήσει τους Αμερικανούς ότι ακόμα και έθνη γνωστά για τις παραδοσιακά φιλικές σχέσεις με τη χώρα, πλέον επικρίνουν ανοιχτά την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Το αποτέλεσμα είναι ότι ολόκληρες περιοχές του κόσμου προσπαθούν σιωπηλά να δομήσουν νέους περιφερειακούς δεσμούς μακριά από τη συνεργασία με τις ΗΠΑ. Η γεωπολιτική αποξένωση της Αμερικής μπορεί να γίνει μια διαρκής, απειλητική πραγματικότητα. Αυτό βέβαια ωφελεί τους ιστορικούς και θεμελιώδεις αντιπάλους των ΗΠΑ. Ήδη, στο περιθώριο, η Ρωσία και η Κίνα γελούν με την ανικανότητα της Αμερικής: η Ρωσία επειδή χαίρεται που η μουσουλμανική εχθρικότητα πλέον στρέφεται προς τις ΗΠΑ παρά τα δικά της εγκλήματα στο Αφγανιστάν και την Τσετσενία. η Κίνα επειδή ακολουθεί υπομονετικά τη συμβουλή του αρχαίου της γκουρού της στρατηγικής, Σουν Τζου, ο οποίος δίδαξε ότι ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσεις είναι να αφήσεις τον αντίπαλό σου να ηττηθεί». (Βήμα, 30.10.2005)

Ζ. «Οι ΗΠΑ είναι κοσμικό κράτος αλλά και μέρος της χριστιανικής Δύσης»

Οι ΗΠΑ ελέγχονται από θρησκόληπτες υπερσυντηρητικές σέχτες προτεσταντών, που έχουν διαστρέψει πλήρως τον χριστιανισμό. Απόδειξη τούτου είναι ότι από το ευαγγελικό «να αγαπάμε τους εχθρούς μας» περάσαμε στην προτροπή του προτεστάντη ιεροκήρυκα Ρόμπερτσον για την εκτέλεση του ηγέτη της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες.

Ο παρασιτισμός της ελληνικής οικονομίας και η υποτέλεια είναι δύο αλληλοτροφοδοτούμενες καταστάσεις. Στον πνευματικό χώρο, ισχύει η επισήμανση του Π. Κονδύλη ότι μέρος της διανόησης κινείται ανάμεσα στον πτωχοπροδρομικό εθνικισμό και στον κοσμοπολίτικο πιθηκισμό. Αν δεν ξεπεραστούν αυτά τα αρνητικά δεδομένα, ο νεοελληνισμός θα συνεχίσει την ίδια, γεμάτη αποτυχίες, πορεία.

Η δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου όπου παράλληλα με τις ΗΠΑ θα υφίσταται μια συνομοσπονδιακή Ευρώπη, η Ρωσία, η Κίνα, τα συνεργαζόμενα Βαλκάνια, θα δώσει μεγαλύτερες δυνατότητες για να κινηθεί η ελληνική εξωτερική πολιτική. Όπως οι Έλληνες επιχειρηματίες κατανοούν ότι το συμφέρον τους είναι να προσανατολίσουν τη δραστηριότητά τους προς τις βαλκανικές χώρες και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, το ίδιο πρέπει να πράξει και το νεοελληνικό κράτος ακολουθώντας βέβαια αναγκαιότητες ευρύτερες και όχι στενά οικονομικές.

Η Ελλάδα, στο θέμα της ευρωπαϊκής υποψηφιότητας της Τουρκίας, ακολούθησε την ατλαντική πολιτική ως σπόνσοράς της, αναιρώντας στην πράξη μια παλαιότερη λογική που υποστήριζε ότι η Ελλάδα προσχώρησε στην ΕΟΚ ώστε τα σύνορά της να γίνουν τα σύνορα της Ευρώπης. Ο ποθητός εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας, ούτε την «εξημερώνει», ούτε αλλάζει την πολιτική της στο Αιγαίο και στην Κύπρο, ούτε βελτιώνει τις συνθήκες της μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη. Επίσης, η αναγνώριση της απόσχισης του Κοσσυφοπεδίου, ενώ δεν πορίζει κανένα όφελος στην Ελλάδα, ενισχύει τον αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό και προωθεί τον παραπέρα τεμαχισμό των Βαλκανίων.

Οι πολιτικές ηγεσίες –κυβερνώσες και αντιπολιτευόμενες– θα πρέπει να αναθεωρήσουν τον τρόπο που διακρίνουν τον φίλο από τον εχθρό, τον σύμμαχο από τον αντίπαλο. Η άρνηση στα κελεύσματα των ΗΠΑ και της Αγγλίας δεν ισοδυναμεί με καταστροφή, όπως αποδεικνύεται από το ΟΧΙ των Κυπρίων στο σχέδιο Ανάν. Η δε αριστερά θα πρέπει να καταλάβει ότι δεν αρκεί να αρνείσαι την παγκοσμιοποίηση γενικά, αφηρημένα και να αποδέχεσαι και μάλιστα να δικαιολογείς ιδεολογικά τις επιλογές της στην περιοχή ή να υπονομεύεις όλες τις δυνατότητες που έχουν τα έθνη να αντισταθούν στην πολιτιστική ισοπέδωση. Αν δεν σηκώσει ψηλά τις σημαίες –όπως έγινε στην εθνική αντίσταση– δεν υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα του ελληνικού κράτους και την πολιτιστική του αυτονομία, τότε θα περιθωριοποιηθεί και θα υποκατασταθεί ο ριζοσπαστικός της λόγος από άλλες ενδεχομένως δυνάμεις.