του Μπάσογλου Δημήτρη
Την χρονιά που μας πέρασε οι εκπαιδευτικοί μας θεσμοί πέρασαν μία έντονη κρίση λόγω της παρατεταμένης απεργίας των εκπαιδευτικών. Και αυτή τη φορά, αλλά και κάθε φορά που συμβαίνουν απεργιακές κινητοποιήσεις από τους εκπαιδευτικούς, η μόνιμη επωδός είναι το σύνθημα “δημοκρατική παιδεία”. Θα προσπαθήσω να φωτίσω μερικά από τα στοιχεία που κατά τη γνώμη μου συνθέτουν την δημοκρατική παιδεία και να καταλήξω σε ορισμένες διαπιστώσεις σχετικά με το περιεχόμενο του λόγου που εκφράζεται ως διεκδικητικό πλαίσιο από το κίνημα των εκπαιδευτικών.
Βασικό στοιχείο μίας δημοκρατικής παιδείας είναι ο ΕΛΕΓΧΟΣ ο οποίος επειδή εγείρει αντιδράσεις λόγω “προοδευτικών αντανακλαστικών”, είναι καλύτερο να ονομαστεί αξιολόγηση. Άλλωστε ο έλεγχος και η αξιολόγηση είναι δύο διαδικασίες που διαπλέκονται άμεσα. Δεν νοείται λοιπόν δημοκρατική παιδεία χωρίς ένα σύστημα αξιολογητικών κριτηρίων τα οποία να διαπερνούν και την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Με εργαλείο αυτά τα κριτήρια θα πρέπει να αξιολογούνται όλοι-ες οι εκπαιδευτικοί και με τον τρόπο αυτό να ελέγχονται. Το βασικό αυτό στοιχείο δημοκρατικής εκπαίδευσης αναφέρεται στο δικαίωμα της κοινωνίας να ελέγχει το επίπεδο (ποσότητα και ποιότητα ) της παρεχόμενης γνώσης καθώς και την αποτελεσματικότητα αυτών στους οποίους ανέθεσε το έργο της παροχής αυτής της γνώσης.
Ένα δεύτερο στοιχείο δημοκρατικής εκπαίδευσης αναφέρεται στο δικαίωμα των εντελομένων γι’ αυτή την κοινωνική ανάθεση (της μετάδοσης της γνώσης) στην συνεχή επιμόρφωση. Με άλλα λόγια ο-η κάθε εκπαιδευτικός έχει δικαίωμα να είναι πάντα ενημερωμένος για τις τρέχουσες απόψεις και μεθοδολογίες που αφορούν στο αντικείμενο της δουλιάς του-της. Έχει δικαίωμα να απαιτεί από την πολιτεία ένα υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και συνεχούς επανεκπαίδευσης-επιμόρφωσης. Έχει δικαίωμα να απαιτεί τη θεσμοποίηση της συνεχούς του-της επιμόρφωσης. Η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να του-της παρέχει συνεχώς τα καλύτερα εφόδια κι εργαλεία ώστε να μπορέσει με τον καλύτερο τρόπο να αναπαραγάγει τη γνώση που απαιτείται.
Τρίτο στοιχείο δημοκρατικής εκπαίδευσης είναι το κοινό δικαίωμα κοινωνίας και εκπαιδευτικών να αναλαμβάνουν την κοινωνική ανάθεση που προαναφέρθηκε οι πλέον αξιόλογοι-ες και αυτόι-ες που ενδιαφέρονται περισσότερο γι’αυτήν.Για να ειπωθεί με διαφορετικό τρόπο , είναι άκρως απαραίτητο σε μία δημοκρατική εκπαίδευση να υπάρχει ένα σύστημα αξιολόγησης αυτών που προτίθενται να εργαστούν ως εκπαιδευτικοί έτσι ώστε η αναπαραγωγή ενός μεγάλου μέρους των πολιτιστικών αγαθών της κοινωνίας μας να γίνει από τους-τις αξιολογότερους-ες.
Τα τρία στοιχεία που προαναφέρθηκαν είναι τα τελευταία χρόνια στο μάτι του κυκλώνα .Δυστυχώς όμως με αρνητικό τρόπο.Κι αυτό βεβαίως είναι απότοκος του χαμηλώτατου επιπέδου του συδικαλιστικού λόγου που διεκδικεί τις όποιες αλλαγές στους εκπαιδευτικούς θεσμούς.
Σήμερα,η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρώντας ότι αξιολόγηση σημαίνει “επιθεωρητής” ταυτίζει την διαδικασία αυτήν με το ΚΑΚΟ και αρνείται να μπεί στον κόπο να προτείνει έναν πραγματικά δημοκρατικό τρόπο αξιολόγησης
Σήμερα, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών δεν επιθυμεί μία διαδικασία συνεχους-περιοδικής επιμόρφωσης πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα της παταγώδη αποτυχία των Π.Ε.Κ. τα οποία ως θεσμός ήσαν πολύ θετικά για την εκπαίδευση.Προτίμησε να καταστρέψει το υπάρχον παρά να προτείνει κάτι καλύτερο.
Σήμερα, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών αντιδρά σχεδόν αντανακλαστικά στην κατάργηση του εντελώς αντιδημοκρατικού θεσμού των επετηρίδων διορισμού. Μη μπορώντας να αρθρώσει μία πρόταση δημοκρατικού και δίκαιου τρόπου επιλογής εκπαιδευτικών για διορισμό αρκείται στον αναχρονισμό.
Η στάση του συνδικαλιστικού κινήματος των εκπαιδευτικών πάνω στα τρία ζητήματα που προαναφέρθηκαν είναι η μοιραία κατάληξη ενός κινήματος το οποίο έχει πρό καιρού λησμονήσει τον πολιτικό λόγο. Γιατί πολιτικός λόγος είναι ο λόγος ο οποίος προτείνοντας λύσεις στο “μερικό” κάνει προτάσεις στο “συνολικό”. Είναι ο λόγος που αναφέρεται στο σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Είναι ο λόγος που πάντα αναδεικνύει κοινωνικά προβλήματα. Όσο το κίνημα των εκπαιδευτικών εγκλωβίζεται σε έναν στείρο συντεχνιακό λόγο τόσο θα αντιμετωπίζει τις καινοτομίες με καχυποψία και τους αναχρονισμούς ως θέσφατα. Με τον τρόπο αυτό θα χάνει συνεχώς ο λόγος του σε διαπραγματευτική ισχύ γιατί δεν θα έχει ανταπόκριση στην υπόλοιπη κοινωνία.(καθώς φάνηκε και στις πρόσφατες κινητοποιήσεις)
Οι παραπάνω σκόρπιες σκέψεις προσπαθούν να συμβάλουν έστω και ελλάχιστα στα ψήγματα διαλόγου για την εκπαίδευση που άνοιξε στο ΑΡΔΗΝ με αφορμή τις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών που προηγήθηκαν αλλά κι αυτές που (σίγουρα) έπονται. Υπάρχουν δεκάδες άλλων ζητημάτων τα οποία πιθανώς να είναι πιο σημαντικά για την εκπαίδευση. Όμως επελέγησαν τα συγκεκριμένα επειδή είναι ίσως από τα πλέον επίκαιρα, χωρίς να διεκδικούν μοναδικότητα.
