Γαλάζιο ο Μακρόν, ροζ η Λεπέν, μπλε ο Φιγιόν, μωβ ο Μελανσόν και κίτρινο ο Λασάλ
του Βασίλη Στοϊλόπουλου
Παρά τις αναρίθμητες, συνήθως «ιδεοληπτικές» αναλύσεις στα ΜΜΕ και τον ορυμαγδό πολιτικών χαρακτηρισμών σκοπιμότητας, που καμία σχέση δεν έχουν με την πολιτική επιστήμη, για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας, ενδείκνυται να γνωρίζουμε και τα ειδικότερα, πραγματικά στοιχεία που έβγαλε η κάλπη. Σίγουρα, το σημαντικότερο αποτέλεσμα αυτών των εκλογών, πέρα από το «αντισυστημικό» δίδυμο του δεύτερου γύρου Μακρόν-Λεπέν, είναι η παταγώδης κατάρρευση του γαλλικού διπολισμού: Συντηρητικοί – Σοσιαλιστές, γεγονός που σύντομα θα φέρει και άλλες εξελίξεις στο γαλλικό πολιτικό σύστημα.
Ποια είναι τα κρίσιμα δεδομένα των εκλογών της περασμένης Κυριακής;
Ηλικία
Αυτό που χαρακτηρίζει το εκλογικό αποτέλεσμα είναι η μεγάλη αποχή (30%) των ψηφοφόρων κάτω των 35 ετών, σε σχέση με το 10% για ηλικίες πάνω από τα 70. Αυτό ευνόησε τα κόμματα του «κέντρου», καθώς στις μικρότερες ηλικίες κερδισμένοι ήταν ο Μελανσόν και η Λε Πεν (30% και 21% αντιστοίχως σε ηλικίες 18-24, έναντι 18% του Μακρόν). Όπως αναμένονταν, στις ηλικίες πάνω από τα 70 κυριάρχησε ο Φιγιόν (45%), με δεύτερο τον Μακρόν (27%), ενώ με μόλις 10% η Λε Πεν σημείωσε μακράν το μικρότερο ποσοστό του κόμματός της, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Σε ηλικίες 35-49 και 50-59 κυριαρχεί η Λε Πεν με 29% και 27% αντιστοίχως, ενώ τα ποσοστά του Μακρόν είναι σε αυτές τις δύο ηλικιακές ομάδες 21%. Το καλύτερο αποτέλεσμα του Μακρόν είναι στην ομάδα 25-34 ετών με 28%. Συμπέρασμα: Οι μεγαλύτερες ηλικίες δεν ψηφίζουν Λε Πεν, ενώ οι μικρότερες ηλικίες προτιμούν τα δύο «άκρα» και την αποχή. Επί πλέον τα λευκά και τα άκυρα έφθασαν το 2,5%, σχεδόν ένα εκατομμύριο ψήφοι.
Εισοδηματικά κριτήρια
Μεγαλύτερο ποσοστό αποχής στις εκλογές σημειώθηκε στις κοινωνικές ομάδες με μικρότερο εισόδημα (30% με εισόδημα λιγότερο από 1.250 ευρώ), ενώ σε ομάδες με μηνιαίο εισόδημα πάνω από 3.000 ευρώ η συμμετοχή έφτασε στο 84%. Αυτό εξηγεί και τη μικρή σχετικά συμμετοχή των νέων Γάλλων, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα χαμηλό εισόδημα. Στα πολύ πλούσια προάστια, όπως το Neuilli-Syr-Seine, πρώτευσε, με πολύ μεγάλα ποσοστά, ο Φιγιόν και ακολούθησε με ικανοποιητικό ποσοστό ο Μακρόν, ενώ τα ποσοστά των δύο «άκρων», όπως αναμένονταν, ήταν ασήμαντα.
Φύλο
Λε Πεν και Μελανσόν παρουσίασαν μεγαλύτερα ποσοστά στους άνδρες παρά στις γυναίκες (24% και 21% στους άνδρες αντιστοίχως, έναντι 20% και 17% στις γυναίκες). Το αντίθετο συμβαίνει με τον Μακρόν (25% στις γυναίκες, 23% στους άνδρες). Ας σημειωθεί ότι παλιότερα το κόμμα της Λε Πεν ήταν ανδρική υπόθεση, ενώ τώρα αρχίζει αυτό το χάσμα να μικραίνει.
Επάγγελμα
Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα (“classes populaires”) αποτελούν πλέον τη βάση του εκλογικού σώματος του Εθνικού Μετώπου. Έτσι, μεταξύ των εργατών και των ανέργων η Λε Πεν σημείωσε τις μεγαλύτερες επιτυχίες της, με τον Μελανσόν να ακολουθεί. Το 45% των εργατών, το 32% των υπαλλήλων και το 26% των ανέργων ψήφισαν Λε Πεν. Τα αντίστοιχα ποσοστά του Μακρόν είναι: 16%, 19% και 14%, και του Μελανσόν 24%, στους εργάτες και 23% στους υπαλλήλους, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά του Μακρόν παρατηρούνται στα στελέχη επιχειρήσεων 39% (!), στους συνταξιούχους (26%) και στους επιχειρηματίες (24%). Συνολικά το 70% των εργατών και το 57% των ανέργων ψήφισαν «ακραία».
Γεωγραφική κατανομή
Γεωγραφικά, η χώρα είναι πλέον χωρισμένη στα δύο, με τον Μακρόν να κερδίζει τη Βορειοδυτική και Δυτική Γαλλία, όπως και τις αστικές περιοχές, ιδιαίτερα τις μητροπολιτικές περιοχές. (Χαρακτηριστικά στο Παρίσι, χωρίς τα προάστια, πήρε το 34,5% και η Λε Πεν κάτι λιγότερο από 5%!) Σε περιοχές όμως όπου άλλοτε ανθούσε η βαριά βιομηχανία και η εξορυκτική δραστηριότητα, στα ανατολικά και βορειοανατολικά της χώρας, πρώτο κόμμα είναι πλέον το Εθνικό Μέτωπο. Όπως, παραδοσιακά, και στα νότια της χώρας, όπου παρατηρούνται εθνικές αντιπαλότητες εδώ και δεκαετίες.
Παρόλα αυτά τα δεδομένα, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών αναλυτών (και στην Ελλάδα) εκτιμά ότι πολύ άνετα ο επόμενος Γάλλος πρόεδρος θα είναι ο άνθρωπος που κατάφερε να βρεθεί τους τελευταίους μήνες επτά φορές στο εξώφυλλο του Nouvel Observateur και να έχει περισσότερους φίλους στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες παρά στο Παρίσι· o «αντισυστημικός» οπορτουνιστή Μακρόν. (O οποίος έλαβε το 48% των ψηφοφόρων του σοσιαλιστικού κόμματος!) Παρότι, όλοι αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για τον «κλασικό εκπρόσωπο» των τραπεζών και του νεοφιλελευθερισμού, που δεν παρέλειψε να περάσει και από τη γερμανική καγκελαρία, λίγο πριν τις εκλογές και θεωρεί τη διακυβέρνηση Θάτσερ «μεγάλη τύχη για τη Βρετανία».
Το πιθανότερο είναι ασφαλώς η τελική νίκη Μακρόν, άλλωστε αυτό «βλέπουν και οι αγορές» και αυτό θα επιδιώξει πάση θυσία το ευρωπαϊκό κατεστημένο του ολιγαρχικού κοινοβουλευτισμού, από τη Δεξιά έως την Πρασινοαριστερά. Όμως, σίγουρα δεν πρόκειται για επανάληψη της μονομαχίας Ζακ Σιράκ-Ζαν Μαρί Λεπέν, του 2002, όπου κέρδισε άνετα ο Σιράκ σαν το, αν και δύσοσμο, «μικρότερο κακό». Όπως και να έχει όμως υπάρχουν ακόμα δύο εβδομάδες προεκλογικού αγώνα, κανείς δεν γνωρίζει ποιοι θα επιλέξουν αυτή τη φορά την αποχή και σίγουρα ένα ποσοστό 35-40% της Μαρί Λεπέν στο δεύτερο γύρο θα φέρει νέα δεδομένα για την «γερμανική» Ευρώπη, που μετά και το Μπρέξιτ αλλά, δευτερευόντως, και το 47% της αυστριακής ακροδεξιάς στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, δεν μπορεί να συνεχίσει πλέον την ίδια πορεία, έχοντας στην ηγεσία της έναν «ακόμη χειρότερο Ολάντ».
