Της Αναστασίας Καντά από την Ρήξη φ. 156
Ανατρέχοντας στην ειδησεογραφία των τελευταίων μηνών, κανείς αντιλαμβάνεται πως το μείζον πρόβλημα που ταλανίζει τη χώρα μας είναι το «μεταναστευτικό» ή «προσφυγικό» για πολλούς. Εντούτοις, πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα με αντίστοιχα διαφορετικές προεκτάσεις στην εθνική και δημόσια σφαίρα. «Προσφυγικό» για όλους τους φιλάνθρωπους και ψυχόπονους ανθρώπους που βάζουν τον συνάνθρωπο πάνω ακόμα και από τον ίδιο τους τον εαυτό, και είναι διατεθειμένοι να κινήσουν γη και ουρανό για την προστασία του και ευαγγελίζονται ένα έναστρο μέλλον για την ανθρωπότητα.
Πρέπει σίγουρα να διαλευκανθεί – επιτέλους – και να γίνει από όλους αντιληπτό το πλαίσιο ορισμού των όρων «πρόσφυγας», «μετανάστης» και «λαθρομετανάστης». Απόπειρες τέτοιου είδους γίνονται πολλές, σε καθημερινή βάση, αλλά ακριβώς επειδή «scripta manent», αξίζει να γίνει άλλη μία προσπάθεια καταγραφής.
Ακούγονται πολλά, πολλά περισσότερα δε από αριστερίζοντες ανθρωπιστές, που μαυρίζει η ψυχή τους με τα δεινά που ταλανίζουν την ανθρωπότητα. Και αυτό δεν το αναφέρω για να δηλώσω πολιτική κατεύθυνση, μα γιατί έχει πλέον εμπεδωθεί η νοοτροπία ότι οι αριστεροί είναι οι κατά βάση ουμανιστές, ωσάν οι υπόλοιποι να είναι σκληροί, ψυχροί, απάνθρωποι, ξενόφοβοι, ρατσιστές κι άλλα τόσα κοσμητικά επίθετα. Ωσάν οι υπόλοιποι να μη νοιάζονται διόλου – φιλοτομαριστές μέχρι αηδίας.
Περί τίνος πρόκειται, λοιπόν; Είναι ορθό να βάζουμε όλους τους εισερχομένους εις την Ελλάδα στην ίδια κολυμβήθρα, βαπτίζοντάς τους «πρόσφυγες»; Σίγουρα όχι, κι αυτό αποδεικνύεται όχι μόνο εκ των πραγμάτων, αλλά και από τη Σύμβαση της Γενεύης για το καθεστώς των προσφύγων του 1951 και το μετέπειτα Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967. Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης, όταν ομιλούμε περί «μεταναστών» αναφερόμαστε στη γεωγραφική μετακίνηση ανθρώπων μεμονωμένα ή ομαδικά. Φυσικά, γίνεται διάκριση μεταξύ «νόμιμης», «παράνομης» και «παράτυπης» μετανάστευσης. Νόμιμοι μετανάστες είναι οι υπήκοοι τρίτων κρατών με νόμιμη άφιξη και άδεια διαμονής στη χώρα για εργασία, σπουδές κ.λπ. Παράνομοι μετανάστες ή λαθρομετανάστες είναι οι υπήκοοι τρίτων κρατών που διαμένουν σε μία χώρα δίχως έγγραφα ή με πλαστά διαβατήρια, ήτοι δεν αφίχθησαν νόμιμα κι ούτε διαμένουν νόμιμα στο κράτος. Στο άκουσμα της λέξης «λαθρομετανάστης», βέβαια, λαβώνεται ο ανθρωπισμός πολλών εύθικτων. Κάτι δεν κάθεται καλά μέσα τους και αντιδρούν σφόδρα, χωρίς ωστόσο να παρουσιάζουν αντίστοιχη αντίδραση στο άκουσμα άλλων λέξεων με το επίθετο «λαθραίος» να προηγείται, όπως «λαθρεπιβάτης», «λαθρέμπορος», «λαθροκυνηγός».
Όσον αφορά τον «πρόσφυγα», είναι αυτός στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: Πρώτον, βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής ή του τόπου κατοικίας του∙ δεύτερον, υπάρχει δικαιολογημένος φόβος δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα ή πολιτικών πεποιθήσεων∙ τρίτον, αδυνατεί ή δεν επιθυμεί να απολαμβάνει προστασία από τη χώρα προέλευσής του ή να επιστρέψει σε αυτήν λόγω φόβου δίωξης. Ακόμη, πρέπει να αποδείξει ότι ο φόβος – και κατ’ επέκτασιν ο κίνδυνος που διατρέχει – είναι ενεστώς, πραγματικός, άμεσος και εξατομικευμένος, ενώ υπάρχει δε μεγάλη πιθανότητα να πραγματοποιηθεί.
Σε αυτό το σημείο είναι κομβικής σημασίας να γίνει αναφορά στον όρο «πρώτη ασφαλής χώρα». Ένας αρκετά διαδεδομένος μύθος είναι ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής πρώτη χώρα, με απότοκο οι Σύροι (ή όποιοι άλλοι πρόσφυγες) που περνούν στο έδαφός της αιτούμενοι διεθνή προστασία, να πρέπει να καταφύγουν στην αμέσως επόμενη ασφαλή χώρα, που δεν είναι άλλη από την Ελλάδα. Άρα, είμαστε υποχρεωμένοι να τους παράσχουμε προστασία. Η απόφαση 2347/17 του ΣτΕ καταρρίπτει αυτές τις ανυπόστατες φημολογίες, εντούτοις, η χώρα μας δεν προβαίνει σε σχετικές και δέουσες ενέργειες για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οι άνθρωποι που φτάνουν στην Ελλάδα πρέπει να θεωρούνται «πρόσφυγες» μόνο όταν η χώρα μας είναι η πρώτη ασφαλής χώρα – και εν προκειμένω δεν είναι – και όταν κατά την άφιξή τους εμφανίζονται στις αρχές υποβάλλοντας αίτημα διεθνούς προστασίας και εξηγώντας τους λόγους παράνομης εισόδου. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, συνεπώς, η συντριπτική πλειονότητα των εισερχομένων στη χώρα δεν έχει καμία σχέση με «πρόσφυγες».
Και αυτό δεν είναι ούτε ξενοφοβικό, ούτε ρατσιστικό, τη στιγμή που ο ηγέτης της γείτονος Τουρκίας διατυμπανίζει πως θα ανοίξει τη στρόφιγγα και θα στείλει πάνω από τρεισήμισι εκατομμύρια μουσουλμάνους στην Ευρώπη, οι οποίοι θα περάσουν σαφώς μέσω της Ελλάδας, στην οποία και αποφασίζουν να μείνουν, αφού η παροχή των βασιλικών προνομίων είναι γλυκιά. Εμείς επιλέγουμε να παραβλέψουμε τους κακούς οιωνούς, κι ας τους βλέπουμε. Ή μάλλον, τους βλέπουμε μα δεν τους ερμηνεύουμε, παρά τα ακούσματα – ερεθίσματα που έχουμε.
Οι άνθρωποι αυτοί αξίζουν μία καλύτερη ζωή, και σίγουρα κάποια προνόμια τουλάχιστον στην αρχή για να πραγματοποιήσουν τα πρώτα τους βήματα, εκκινώντας από την αρχή μία νέα ζωή. Το θέμα είναι κατά πόσο είναι τωόντι πρόσφυγες που απολαμβάνουν προνόμια υπό την αιγίδα μας, επειδή τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Το προσφυγικό αποτελεί ένα πρόβλημα με ανθρωπιστικές διαστάσεις, γι’ αυτό και κρίνεται ζωτικής σημασίας η αρωγή όλων. Ωστόσο, την ίδια στιγμή αποτελεί ένα πρόβλημα με γεωπολιτικές-εθνικές διαστάσεις, διαστάσεις που αφορούν τον αφανισμό μας – στο άμεσο μέλλον, ξεκινώντας από την πολιτισμική αλλοτρίωση και απορρόφησή μας, μέχρι και την απώλεια εθνικού εδάφους και κατ’ επέκτασιν κυριαρχίας. Δεν πρόκειται για «δεξιά» προπαγάνδα και σπέκουλα, αλλά για προβλέψεις που θα λάβουν σάρκα και οστά αν δεν μάθουμε να ερμηνεύουμε τις κινήσεις της Τουρκίας, που μόνο τυχαίες δεν είναι.
Διανύουμε μία από τις κρισιμότερες φάσεις του Ελληνισμού, της συνέχειας και της επιβίωσης – υπάρξεως αυτού. Αντί, λοιπόν, να απονείμουμε «τίτλους ευγενείας» σε όποιον έχει άποψη διαφορετική και να οδηγούμαστε στη μεταξύ μας σφαγή, ας ανοίξουμε τα μάτια και τα μυαλά μας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τη λαίλαπα που έρχεται κατά πάνω μας. Την όποια λαίλαπα. Το «μυστικό» είναι η ομόνοια, όχι ο διχασμός.
* Η Αναστασία Καντά είναι φοιτήτρια
