Του Γιώργου Παπαγιαννόπουλου
Στη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο στη γερμανική πρωτεύουσα, αποφασίστηκε η συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής αεροπορικής -ναυτικής αποστολής ικανής να παρακολουθεί τη ροή όπλων στη Λιβύη.
Η Ιταλία, λόγω της εμπειρίας που αποκτήθηκε από την προηγούμενη αποστολή, καθώς και από την γεωγραφική – ιστορική εγγύτητα με τη Λιβύη, διεκδίκησε το ρόλο της ηγέτιδας χώρας για τη νέα επιχείρηση. Αλλά το ίδιο διεκδίκησε και η Ελλάδα. Η Αθήνα, στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη συμφωνία, έπαιξε σημαντικό ρόλο και δεν είναι τυχαίο ότι το όνομα που δόθηκε στην αποστολή είναι το ελληνικό «Ειρήνη».
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει σε διαθεσιμότητά τα λιμάνια της. Το τελευταίο απορρίφθηκε από την Ιταλία λόγω της έκτακτης ανάγκης του κορονοϊού. Η κυβέρνηση της Ρώμης δεν θέλει να δει τα στρατιωτικά της πλοία να καταφθάνουν με διασωθέντες μετανάστες στα δικά της λιμάνια.
Σύμφωνα με τις διπλωματικές ειδήσεις, ποιος θα αναλάβει την διοίκηση της επιχείρησης «Ειρήνη» περνά μέσα από την αντιπαράθεση μεταξύ Ρώμης και Αθήνας. Η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, αναφέρει πως θα είναι η Ιταλία που αρχικά θα αναλάβει την αποστολή και στη συνέχεια θα την μεταβιβάσει στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, είναι πιθανός ένας συμβιβασμός μεταξύ των δύο χωρών που ενδιαφέρονται περισσότερο για την καθοδήγηση της επιχείρησης «Ειρήνη».
Η Τρίπολη από την πλευρά της αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τον περιορισμό της ροής όπλων προς Λιβύη. Η απογοήτευση του Σάρατζ εκφράστηκε σε επιστολή που απευθύνθηκε στην Ευρώπη, όπου σύμφωνα με τον ίδιο, η ναυτική επιχείρηση δεν θα επιτύχει κανένα αποτέλεσμα καθώς δεν υπάρχει παρακολούθηση των ανατολικών συνόρων της χώρας, ως εκ τούτου με αναφορά στα όπλα που θα μπορούσαν να φτάσουν στις περιοχές της Λιβύης που ελέγχονται από τον στρατηγό Khalifa Haftar.
Η στάση της Τρίπολης είναι συντονισμένη με την κυβέρνηση της Άγκυρας, στενής συμμάχου του Σάρατζ. Στην Τουρκία, ειδικότερα, το πράσινο φως σε μια αποστολή όπου οι Έλληνες γείτονες θα μπορούσαν να πάρουν εξέχουσα θέση δεν είναι «ευπρόσδεκτη».
Στην συνέχεια, η Τουρκία δήλωσε ότι θα «υπερασπιστεί» την κυβέρνηση της Τρίπολης απέναντι στις αντίπαλες δυνάμεις του στρατάρχη Χάφταρ που ανακηρύχθηκε κυβερνήτης όλης της Λιβύης.
«Η Τουρκία, που έχει το αίσθημα ευθύνης λόγω των εις βάθος ιστορικών δεσμών της με την περιοχή, θα συνεχίσει ασφαλώς να στέκεται στο πλευρό του αδελφού λαού της Λιβύης υπερασπίζοντας την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ)», ανέφερε το τουρκικό ΥΠΕΞ.
Από την πλευρά του, προβλήματα έχει και ο στρατάρχης Χάφταρ. Οι αντίπαλοι του τον κατηγορούν ότι θέλει να εγκαθιδρύσει μια νέα στρατιωτική δικτατορία στη Λιβύη, σχεδόν δέκα χρόνια μετά την πτώση του καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι. Ο στρατάρχης Χάφταρ, που ελέγχει το ανατολικό τμήμα και ένα τμήμα του νότου της χώρας, ανακοίνωσε το βράδυ της Δευτέρας ότι «αποδέχθηκε τη βούληση του λαού και την εντολή του».
Στο πεδίο των μαχών, η Τουρκία ανέπτυξε στρατό για να υποστηρίξει την ΚΕΕ (Σάρατζ) απέναντι στις δυνάμεις του στρατάρχη Χάφταρ. Χάρη στην τουρκική στρατιωτική υποστήριξη, οι δυνάμεις της Τρίπολης (ΚΕΕ) ανέκτησαν στα μέσα Απριλίου από φιλικές προς τον Χάφταρ δυνάμεις δύο στρατηγικής σημασίας πόλεις στα δυτικά και περικυκλώνουν την Ταρχούνα, την πιο σημαντική βάση του στρατάρχη στα μετόπισθεν, περίπου 50 χλμ. νοτιοανατολικά της Τρίπολης.
Κατόπιν τούτων, ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης Χάφταρ, ανακοίνωσε «την αναστολή των στρατιωτικών επιχειρήσεων» στη διάρκεια του μήνα του Ραμαζανιού, που στη χώρα ξεκίνησε στις 24 Απριλίου., όπως είχαν ζητήσει ο ΟΗΕ, η ΕΕ και πολλές άλλες χώρες.
Η κυβέρνηση της Τρίπολης απέρριψε την έκκληση του Χαφτάρ για εκεχειρία λόγω του Ραμαζανίου και δήλωσε ότι θα συνεχίσει να ασκεί το νόμιμο δικαίωμα της άμυνας και θα κτυπήσει κάθε πηγή απειλής απ’ όπου κι αν προέρχεται..»
Μια επιχείρηση καθόλου εύκολη καθώς ο στρατηγός παρά τις απώλειες κατά την 12μηνη αποτυχημένη «εκστρατεία» κατάληψης της Τρίπολης , διατηρεί ακόμη ισχυρές δυνάμεις στην Ανατολική Λιβύη έχει υπό τον έλεγχο του τις πετρελαιοπηγές και έχει την ισχυρή στήριξη της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και την πιο αποστασιοποιημένη πλέον στήριξη της Μόσχας.
Kατόπιν της διαφαινόμενης αδυναμίας του Χαφτάρ, ρόλο επιχειρεί να αναλάβει ο πρόεδρος της βουλής Ακίλα Σάλεχ, που εδρεύει στο Τομπρούκ, ο οποίος ίσως προετοιμάζει μια μεταβατική κατάσταση ώστε να υπάρξει εκεχειρία και να δρομολογηθεί η ειρηνευτική διαδικασία.
Ο Α. Σάλεχ υπέβαλε μάλιστα και πρόταση η οποία προβλέπει την εκ βάθρων ανασυγκρότηση του Πολιτικού Συμβουλίου βάσει των παραδόσεων της Λιβύης με τον διορισμό Συντακτικής Συνέλευσης με την συμμετοχή 20 εκπροσώπων από τις τρεις περιφέρειες της χώρας και συγκρότηση Γερουσίας με ίσο αριθμό εκπροσώπων από τις τρεις περιοχές (Cyrenaica, Fezzan και Tripolitania).
Κάθε μια περιοχή θα επιλέξει τους εκπροσώπους της στο Πολιτικό Συμβούλιο .Κατόπιν το Προεδρικό Συμβούλιο θα ορίσει τον πρωθυπουργό και τους αναπληρωτές του που θα εκπροσωπούν τις τρεις περιοχές κατόπιν θα πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή και μετά αφού συνταχθεί Σύνταγμα η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές.
Η παρέμβαση αυτή του Α. Σάλεχ είναι ουσιαστικά προσπάθεια διάσωσης του ρόλου των δυνάμεων που μέχρι τώρα μάχονταν εναντίον της κυβέρνησης της Τρίπολης υπό τον στρατάρχη Χαφτάρ για τον οποίο πάντως ο κ. Σάλεχ δήλωσε ότι δεν υπάρχει χάσμα μεταξύ τους αλλά πάντως στο σχέδιο των οκτώ σημείων του δεν προβλέπεται κάποιος ρόλος για τον Λίβυο στρατάρχη.
Για τον ρόλο της Τουρκίας στην Λιβύη, κάτι που μας αφορά άμεσα, ο επικεφαλής του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του κράτους Khaled Al-Mishri, που είναι αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης που αποτελεί τον πολιτικό βραχίονα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας παραδέχθηκε σε συνέντευξη του ότι η Τουρκία που είναι ο «αληθινός και πραγματικός σύμμαχος» αποκατέστησε την στρατιωτική ισορροπία στην Λιβύη». «Εάν δεν υπήρχε η υπογραφή των συμφωνιών ασφάλειας και θαλασσίων συνόρων μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ο Χάφταρ και οι σύμμαχοί του θα ήταν σε διαφορετικά μέρη της Λιβύης ανεξέλεγκτα» δήλωσε ο εκπρόσωπος των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Μακρύς ο δρόμος για την όποια ειρήνευση στην Λιβύη. Η αυξημένη προσοχή από την πλευρά της Ελλάδας είναι μονόδρομος. Συν τοις άλλοις, από το ποια πλευρά θα «επικρατήσει», θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η «ισχύς» του παράνομου κατ΄ εμάς, «Τουρκο-Λιβυκού Μνημονίου» που αποκλείει την Ελλάδα από δικές της θάλασσες.
