Από το Άρδην τ. 69, Απρίλιος-Μάιος 2008
Προς τον κ. Γ. Καραμπελιά
Κύριε Διευθυντά,
Δεν είχα σκεφτεί να γράψω γι’ αυτά που διαφωνώ μαζί σας, αν στο τελευταίο τεύχος του Άρδην δεν υπήρχε μια αναφορά που με αδικεί. Στο εισαγωγικό κείμενο του τεύχους με τίτλο, «Η ολοκλήρωση ενός κύκλου», υπάρχει μια πρόταση 54 λέξεων – γι’ αυτό δεν την μεταφέρω εδώ – όπου, στις δυνάμεις ταυτότητας και αντίστασης στην παγκοσμιοποίηση, βλέπετε «πολιτικές απόπειρες” Αρσένη, Τσοβόλα, Χαραλαμπίδη, Παπαθεμελή, Σαμαρά, Καρατζαφέρη.
Η λογική να κάνεις ένα μπουκέτο απ’ όποιο λουλούδι βρείς μπροστά σου δεν δείχνει απαιτήσεις, ούτε και ενδιαφέρον γι’ αυτόν που θέλεις να το προσφέρεις. Προτιμώ αυτούς που ψάχνουν, που δεν κατηγοριοποιούν επιπόλαια κι ομαδικά. Αν είναι μικρές οι διαφορές, πάει καλά, γιατί αφορά συγγενείς, αλλά όταν είναι βαθιές, τότε σημαίνει ότι το γενικό ερμηνευτικό σου μοντέλο αδυνατεί να αναλύσει, να ξεκλειδώσει την πολιτική πραγματικότητα με τα κατάλληλα ερμηνευτικά κλειδιά.
Εάν νομίζετε ότι η “Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση” είχε, ως μέθοδο ιστορικής, κοινωνικής ερμηνείας, ή ως οραματική πρόταση, αλλά και ως «αντιπαγκοσμιοποιητικό» υπόβαθρο, κοινά με τους παραπάνω, δεν έχετε παρά να διαβάσετε την διακήρυξή της. Συνταγμένη από τον ιδρυτή της και σε συνέχεια της δικής του διανοητικής και πολιτικής πορείας, είχε ωστόσο αποστασιοποιηθεί από τον παλιό πολιτικό κόσμο, προέβαλε ένα λεξιλόγιο και μια γλώσσα που ανταποκρίνονταν στην εποχή του τέλους των βιομηχανιστικών συστημάτων και των αντίπαλων εργατίστικων συνθημάτων, απέρριπτε τις παραμορφωτικές διόπτρες της κομματοκρατίας και τηλεκρατίας. Η έλλειψη πολιτικής ως σχέδιο, πρόβλεψη, έχει κρατήσει τη χώρα σε φτώχεια, υπανάπτυξη. Τα κόμματα είχαν και έχουν κλάξον και όχι μηχανές, έχουν μηχανισμούς κατανάλωσης ενέργειας, διανοητικής τεμπελιάς, ποδοβολητού, αλλά όχι αναπτυξιακή ενέργεια. Η πολιτική κατέληξε διαχείριση εκτάκτων αναγκών, εκφώνηση σλόγκαν. Αλλά, όπως λέει κι ένας Άγγλος επικοινωνιολόγος, «τα σλόγκαν λειτουργούν εάν το πρόγραμμα υπάρχει».
Μας βάλατε συγκάτοικους με ανθρώπους και πολιτικές τους απόπειρες που ενσωματώθηκαν ή αναπαρήγαν το μονοφωνικό ψευτοπολυκομματικό σύστημα, που αναπαράγεται εξωκοινωνικά και αποτοπικοποιημένα. Κάνετε χρήση της λέξης «τοπικότητα». Τι μπορεί να σημαίνει αν δε την συνδέσουμε με την ανάγκη περιφερειακής αυτοέκφρασης; Αυτή η μεγάλη θεσμική μεταρρυθμιστική προτεραιότητα προβάλλει και από την ιστορία, τη γεωγραφία, την ιστορία των ιδεών, αλλά και από τη σημερινή έκφραση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας διά μέσου των πόλεων και των περιφερειών.
Η τοπικότητα δεν είναι λέξη για ν’ αναπαραχθεί μαζικά ως σλόγκαν, αλλά είναι πρακτικά στήριξη και ανανέωση των τοπικών παραγωγικών συστημάτων, είναι η οικονομική ζωή της χώρας ως άθροισμα της περιφερειακής οικονομικής ζωής, είναι η νέα σχέση πόλης – υπαίθρου.
Λέτε ότι πρέπει να θέσουμε τα πράγματα «από την αρχή». Όμως, πρώτη μεγάλη υποχώρηση είναι η παραγωγική συρρίκνωση της χώρας, που είναι η μεγαλύτερη εθνική συρρίκνωση και που είναι η κύρια διαφωνία μου μαζί σας. Δίνουν οι άλλοι τη σημασία που πρέπει στο τοπίο, το έδαφος, που σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης αναβαθμίζονται ως οικονομικοί παράγοντες, ως συντελεστές παραγωγής; Πατριωτισμός είναι η αγροφιλία, ο πολιτισμός μιας διατροφικής γεωργίας, οι νέες πόλεις (Ρωμανία 1204-2004), η αισθητική, η παιδεία του ωραίου, της εργασίας, όχι της ασχήμιας ή του τζόγου. Σ’ αυτά δεν είδαμε μαζί μας κανέναν απ’ αυτούς που μας βάλατε μαζί. Άλλωστε, όλο το πολιτικό φάσμα θεώρησε το έδαφος, το τοπίο, τη θάλασσα, τα βουνά, ως βοηθητικές σκηνογραφίες και όχι παραγωγικά πεδία μεταβολών. Γι’ αυτούς, οι μετασχηματισμοί περιγράφονται και συντελούνται μόνο όπου συσσωρεύονται εργατοϋπαλληλικές «μάζες».
Και οι πέντε που τοποθετείτε στον χώρο των αντιστασιακών της παγκοσμιοποίησης, αλλά και όλο το πολιτικό φάσμα, δεν εκκινούν από τη γεωοικονομική, γεωστρατηγική πρόσοδο, την κεντρικότητα της Ελλάδας μετά το τέλος του διπολισμού. Πολιτική σημαίνει ανοίγω τον χάρτη, βλέπω τη θέση της χώρας μου και προσπαθώ να την αναβαθμίσω στα πλαίσια της κοντινής και ευρύτερης περιφερειακότητας, να διαμορφώσω ευνοϊκούς συσχετισμούς. Δεν είδαμε και συμμάχους στη φιλειρηνική, διεθνιστική και αντιρατσιστική πράξη αποδόμησης της κεμαλικής ιδεολογίας, που εμποδίζει την αποκατάσταση του δικαίου για λαούς που μαρτύρησαν και μαρτυρούν ακόμα. Επειδή εξωεθνικά συμφέροντα θέλουν να τά ’χουμε καλά με την Τουρκία, πρέπει να ξεχάσουμε ότι στη σύγχρονη Γυάρο βρίσκεται φυλακισμένος ο ηγέτης ενός κινήματος;
Δεν είχαμε, δεν έχω καμία σχέση με «αριστερές» ή «δεξιές» κενολογίες, αφορισμούς «αντισταθείτε», «όχι στην παγκοσμιοποίηση», ή με μη επεξεργασμένες, επικίνδυνες εκφράσεις πατριδοφιλίας, τύπου Σαμαρά ή Καρατζαφέρη. Στην πολιτική επιτρέπεται άγνοια των απόψεων του άλλου. Δεν επιτρέπεται κριτική του άλλου, όταν αγνοείς τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Εδώ σας αποδίδω ευθύνη. Σ’ έναν κόσμο παγκοσμιοποιημένο από τα κάτω, κόσμο των λαών, των ταυτοτήτων, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, σεβασμός σ’ αυτούς που πιστεύουν σε αυτοθεσμιζόμενες, ανοιχτές, δημοκρατικές δομές και περιεχόμενα.
Από όλα τα παραπάνω θα διαπιστώσατε ότι αυτά που εκφράσαμε, ή αυτά μέσα από τα οποία εκφράστηκα κι εγώ, είναι πολύ διαφορετικά απ’ αυτά που πιστεύουν ή ιεραρχούν οι άλλοι. Προβάλαμε ως συνέχεια και ασυνέχεια. Ήταν κάτι νέο, αλλά είναι δύσκολο να νικηθεί το παλιό, τα παλιά περιεχόμενα, τρόποι, πρόσωπα πολιτικής. Όλοι αυτοί έχουν αφήσει ίχνη ανεξάλειπτα στους προσανατολισμούς, τις αντιλήψεις, τον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς των ανθρώπων. Το παρελθόν, δυστυχώς, είναι ισχυρό και δεν είναι παρελθόν.
Το παρελθόν, το ’21, η άρνηση της ιστορίας τύπου Ρεπούση, το 2004, μπορεί να σημαίνουν κάτι μόνο γι’ αυτούς που ’χουν στραμμένο το βλέμμα τους στο μέλλον. Η έρευνα, η μελέτη, είναι κάτι άλλο από την πολιτική. Επειδή μέσα από το περιοδικό σας χρειάζεστε την κριτική για να οικοδομήσετε την ανάγκη ενός νέου πολιτικού υποκειμένου, θα ’θελα να σας επισημάνω ότι, πρώτον, οι πολιτικοί σκέπτονται σκοπό και επιπτώσεις του λόγου και της πράξης τους, οι ερευνητές, επιστήμονες, παραδίδουν πορίσματα μελετών και δεύτερον ότι είναι όπιο για τους διανοούμενους να νομίζουν ότι κάνουν πολιτική μιλώντας για την κοινωνία, αφού πολιτική είναι η συνομιλία με την κοινωνία. Εμείς δώσαμε ένα άλλο παράδειγμα που έχει, για τους μελετητές, πόσο μάλλον για τους πολίτες, μεγάλο ενδιαφέρον.
Κύριε διευθυντά
Προσπαθώ ν’ αποφύγω λόγια, πράξεις, κινήσεις που αδικούν παραδεδομένες αξίες και αρχές πολιτικής και δημοκρατίας. Όσα εξέθεσα παραπάνω αποτελούν μια βάση δεδομένων πολιτικής ταυτότητας που διαφοροποιεί σαφώς ή σαφέστατα από άλλους. Η υπενθύμισή τους ήταν για εμένα καθήκον, μια προϋπόθεση ηθικής και πολιτικής βάσης σχέσεων.
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΛΑΔΟΥΧΟΣ
Αρχιτέκτων
Απρίλιος 2008
Ξυλόκαστρο Κορινθίας
