Ας Μιλήσουμε

του Σπύρου Θεοδωράτου, από το Άρδην τ. 43, Ιούλιος 2003

Αυ­τό εί­ναι το μή­νυ­μα της δια­φη­μι­στι­κής κα­μπά­νιας της COSΜΟ­ΤΕ για τις υ­πη­ρε­σί­ες κι­νη­τής τη­λε­φω­νί­ας. Μή­νυ­μα που ε­πεν­δύ­ε­ται η­χη­τι­κά α­πό έ­να τρα­γού­δι του ελ­λη­νι­κού –με έ­δρα την Πά­τρα– μου­σι­κού σχή­μα­τος Raining Pleasure. Ά­κου­σμα αρ­κε­τά οι­κεί­ο πλέ­ον στο τη­λε­ο­πτι­κό κοι­νό, το η­χό­χρω­μα του εν λό­γω τρα­γου­διού συ­νά­δει ά­ρι­στα με τον πυ­ρή­να, το ΄΄μό­το΄΄ της συ­γκε­κρι­μέ­νης δια­φή­μι­σης. ΄΄Εί­μα­στε μια με­γά­λη οι­κο­γέ­νεια, ας μι­λή­σου­με..΄΄. Η ε­νορ­χή­στρω­ση, οι δεύ­τε­ρες φω­νές, και, α­σφα­λώς, ο αγ­γλι­κός στί­χος πα­ρα­πέ­μπουν φυ­σιο­λο­γι­κά στην βρε­τα­νι­κή ποπ σκη­νή (brit-pop), που α­πο­τε­λεί ί­σως το κυ­ρί­αρ­χο μου­σι­κό ρεύ­μα της ε­πο­χής για τις η­λι­κί­ες 20-35 (κα­τά προ­σέγ­γι­σιν). Διά­θε­ση για ζω­ή, θε­τι­κή σκέ­ψη, α­πε­νο­χο­ποί­η­ση, ε­ξω­στρέ­φεια. Αυ­τοί ή­ταν και πα­ρα­μέ­νουν οι πυ­λώ­νες της pop κουλ­τού­ρας, που σή­με­ρα α­πλώς έ­χει γί­νει πιο η­λε­κτρι­κή (ή και η­λε­κτρο­νι­κή) και ε­μπε­ριέ­χει η­χη­τι­κά μί­α πα­ρα­πά­νω δό­ση νε­α­νι­κό­τη­τας και δυ­να­μι­σμού. Τι εκ­προ­σω­πούν ό­λα αυ­τά; Μα, τον φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό στη μου­σι­κή. Σε μί­α ε­πο­χή ό­που η α­πό­λαυ­ση του α­τό­μου α­πο­τε­λεί μέ­γι­στη προ­τε­ραιό­τη­τα, ας προ­σπα­θή­σου­με να ε­ξε­τά­σου­με για μια στιγ­μή τα ΄΄πα­ρα­λει­πό­με­να΄΄, τη μό­δα που συ­νο­δεύ­ει και δια­δη­λώ­νει το συ­γκε­κρι­μέ­νο μου­σι­κό (και ό­χι μό­νο) κί­νη­μα. Κόμ­μω­ση ΄΄out-of-bed΄΄, που ση­μειο­λο­γι­κά θα πει: ΄΄έ­χω πολ­λή δου­λειά –τρέ­χω ό­λη μέ­ρα– δεν προ­λα­βαί­νω ού­τε να χτε­νί­σω τα μα­λιά μου΄΄. Έ­ντο­να χρώ­μα­τα στα ρού­χα –κόκ­κι­να, κί­τρι­να, πρά­σι­να, α­νοι­χτό γα­λά­ζιο– και στυ­λι­στι­κές πι­νε­λιές μπε-μπέ που α­να­γι­γνώ­σκο­νται ως ε­ξής: ΄΄μπο­ρεί να με­γά­λω­σα α­πό­το­μα, να α­νέ­λα­βα υ­πο­χρε­ώ­σεις και ή­δη να βγά­ζω λε­φτά, αλ­λά κα­τά βά­θος πα­ρα­μέ­νω έ­να πα­ρα­πο­νε­μέ­νο και γκρι­νιά­ρι­κο μω­ρό΄΄. Ύ­φος και προ­φο­ρά μπλα­ζέ, μι­σό­λο­γα, δή­θεν θλιμ­μέ­νη έκ­φα­ση, χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά στοι­χεί­α που ση­μαί­νουν:΄΄ξέ­ρω ποιος εί­μαι –έ­χω υ­πο­φέ­ρει πο­λύ στη ζω­ή μου– πρέ­πει να α­πο­δε­χτείς τους δι­κούς μου ό­ρους΄΄. Πρέ­πον εί­ναι να ση­μειω­θεί στο ση­μεί­ο αυ­τό μια κομ­βι­κού χα­ρα­κτή­ρα συ­γκυ­ρί­α. Εί­ναι τα μέ­σα της δε­κα­ε­τί­ας του ’90, ό­ταν η μέ­ση τά­ξη (που στη χώ­ρα μας πα­ρα­μέ­νει ρευ­στή και ΄΄α­χαρ­το­γρά­φη­τη΄΄) έρ­χεται σε ε­πα­φή με δύ­ο α­πλά πράγ­μα­τα: Την Ιν­δι­κή Κάν­να­βη και το Πο­δό­σφαι­ρο. Χω­ρίς να ε­πε­κτα­θώ πε­ραι­τέ­ρω, λό­γω οι­κο­νο­μί­ας χώ­ρου και μό­νο, ση­μειώ­νω τα ε­ξής: Νέ­οι που σπού­δα­σαν σε χώ­ρες της κα­θ’ η­μάς Δύ­σης (κυ­ρί­ως στην Αγ­γλί­α, μή­τρα της ποπ κουλ­τού­ρας), δη­λα­δή άν­θρω­ποι με κά­ποια οι­κο­νο­μι­κή ά­νε­ση και κα­λό μορ­φω­τι­κό ε­πί­πε­δο, γνω­ρί­ζουν και δο­κι­μά­ζουν, σε με­γά­λη πλέ­ον κλί­μα­κα τα χρό­νια του ’90, το χα­σίς (και άλ­λα ψυ­χο­τρό­πα, που ό­μως εί­ναι λι­γό­τε­ρο δια­δε­δο­μέ­να και πιο α­κρι­βά, πχ. magic mushrooms) και α­να­κα­λύ­πτουν τη ση­μα­σί­α της ΄΄Ε­λα­φρό­τη­τας΄΄, σ’ αυ­τόν τον α­βά­στα­χτο, ο­μο­λο­γου­μέ­νως, κό­σμο. Μα­ζί με την ΄΄Ε­λα­φρό­τη­τα΄΄ συ­να­κο­λου­θεί και η δια­πί­στω­ση ΄΄πό­σο ω­ραί­ο εί­ναι το πο­δό­σφαι­ρο, αυ­τή η τό­σο πα­ρε­ξη­γη­μέ­νη μορ­φή δια­σκέ­δα­σης΄΄, με την δια­φο­ρά ο­τι οι Κο­λόμ­βοι του σή­με­ρα δεν γνω­ρί­ζουν καν την έν­νοια του τε­χνι­κού off-side, και, α­σφα­λώς, α­γνο­ούν την υ­παρ­ξια­κή και κοι­νω­νι­κή διά­στα­ση του πιο α­γα­πη­μέ­νου σπορ των λα­ών. Ω­στό­σο, α­πο­δέ­χο­νται ως αι­σθη­τι­κό τους γκου­ρού τον δε­ξιό χαφ της Manchester United, Ντέ­ι­βι­ντ Μπέ­καμ. Σή­με­ρα λοι­πόν στην Ελ­λά­δα, κά­ποιος που ζει ε­νερ­γά και α­πο­τε­λεί μέ­ρος αυ­τού που α­κα­δη­μαϊκά α­πο­κα­λεί­ται ΄΄κοι­νω­νι­κό γί­γνε­σθαι΄΄, εύ­κο­λα συ­να­ντά­ει με­γα­λο­στε­λέ­χη πο­λυε­θνι­κών, δι­δά­κτο­ρες ξέ­νων πα­νε­πι­στη­μί­ων (κυ­ρί­ως αγ­γλι­κών), νε­ο­α­νερ­χό­με­νους υ­πη­ρέ­τες της show-biz, α­κό­μη και 20ά­ρη­δες φοι­τη­τές της Νο­μι­κής, να κα­πνί­ζουν κάν­να­βη α­κού­γο­ντας δυ­να­τά Dandy Warhals και Bell&Sebastian, ή α­κό­μη και τους ξε­θω­ρια­σμέ­νους Blur –κά­ποιοι προ­τι­μούν την ΄΄ethnic΄΄ μου­σι­κή , που δεν εί­ναι πα­ρά μια πιο ΄΄ώ­ρι­μη΄΄ έκ­φαν­ση της pop κουλ­τού­ρας, κά­τι που θα α­να­λύ­σου­με άλ­λο­τε. Αυ­τά συμ­βαί­νουν την ώ­ρα που οι ί­διοι α­κρι­βώς άν­θρω­ποι πα­ρα­κο­λου­θούν με κέ­φι τις εκ­πο­μπές ό­που ο συ­μπα­θής Πα­νού­τσος προ­σπα­θεί ε­πί μα­ταί­ω να τους μυ­ή­σει στα μυ­στι­κά της μπά­λας, και α­στειεύ­ο­νται α­ε­νά­ως με­τα­ξύ τους α­να­πα­ρά­γο­ντας το χιού­μορ των δια­φη­μί­σε­ων, των πε­ριο­δι­κών τύ­που Nitro και του Λά­κη Λα­ζό­που­λου. Σω­στή λοι­πόν η δια­πί­στω­ση του Νηλ Πόστμαν, ότι ζού­με σε έ­ναν ΄΄κό­σμο που γνέ­φει κου-κου΄΄ και πως κυ­ρί­αρ­χα συ­στα­τι­κά της προ­ε­λαύ­νου­σας soft ι­δε­ο­λο­γί­ας (πα­ρα­κλά­δι της ο­ποί­ας α­πο­τε­λεί και η pop κουλ­τού­ρα και η μου­σι­κή έκ­φρα­ση αυ­τής), εί­ναι η ΄΄Ε­λα­φρό­τη­τα΄΄ και τα βα­σι­κά πα­ρά­γω­γά της: α­πο­πο­λι­τι­κο­ποί­η­ση και πα­θη­τι­κό­τη­τα. Αυ­τές εί­ναι οι δύ­ο ύ­που­λες ι­διό­τη­τες που πα­ρα­μο­νεύ­ουν ό­ταν τρέ­φε­ται κα­νείς με την ψευ­δαί­σθη­ση ο­τι.. ΄΄Εί­μα­στε μια με­γά­λη οι­κο­γέ­νεια…΄΄.

Α­θή­να, Μάρ­τιος 2003