του Κώστα Σαμάντη
“…για να περάσει στον Πανελλήνιο χώρο το μήνυμα πως το παρόν και το μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην παράδοση….”
Ένα από τα πράγματα που οφείλει να κάνει ο επισκέπτης του νησιού είναι η περιήγηση στο Μουσείο Φαλτάϊτς. Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1964 από το Μάνο Φαλτάϊτς και είναι ένα από τα πρώτα τοπικά ιστορικο-λαογραφικά μουσεία της Ελλάδας, ο σημαντικότερος πολιτιστικός φορέας της Σκύρου με πανελλήνια ακτινοβολία. Δημιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονομιά και για να περάσει στον Πανελλήνιο χώρο το μήνυμα πως το παρόν και το μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην παράδοση.”
Έγραφε ο ιδρυτής του, ο Μάνος Φαλτάϊτς: “Aυτό που με ένοιαζε ήταν να δημιουργήσω «Μουσείο», ναό δηλαδή των Μουσών και όχι απλά μια έκθεση συλλογών. Όραμά μου ήταν να κάνω τη Σκύρο, μέσα από το Μουσείο, μια πρότυπη, ιδανική κοινότητα, όχι μόνο παράδειγμα για μίμηση στην Ελλάδα αλλά σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Θα μπορούσε, έτσι, να εκπληρώσει το μεγάλο προορισμό του ως κύτταρο αναγέννησης των Ελληνικών κοινοτήτων. Ως πρότυπο θα άνοιγε το δρόμο για τη δημιουργία άλλων τοπικών ιστορικο-λαογραφικών μουσείων σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, που όφειλαν να γίνουν κέντρα της πολιτιστικής ζωής του τόπου που βρίσκονταν.”
Ο καλλιτέχνης, ζωγράφος και συγγραφέας Μάνος Φαλτάϊτς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιανουαρίου του 1938 και ήταν γιός του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και ερευνητή Κώστα Φαλτάϊτς.
Σπούδασε νομικές και πολιτικές επιστήμες στην σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παντείου πανεπιστημίου και στη Νομική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, δεν άσκησε ποτέ την δικηγορία.
Από τα πρώτα κιόλας φοιτητικά του χρόνια, ανέπτυξε σημαντικότατη πολιτική δράση, οργανώνοντας και δημιουργώντας το μεταπολεμικό φοιτητικό κίνημα. Το 1955-1958 έπαιξε σημαντικότατο ηγετικό ρόλο σαν πρόεδρος της Εθνικής Παμφοιτητικής Ένωσης, ένωση η οποία ανέπτυξε έντονη δράση σε κρίσιμα εθνικά θέματα, όπως το Κυπριακό και η Βόρεια Ήπειρος, ενώ το 1958 πρωταγωνίστησε σε συλλαλητήρια των φοιτητών για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Το 1962 ίδρυσε την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) (η οποία είχε διαφορετική δράση από την ΠΕΑΝ που ιδρύθηκε την περίοδο της Κατοχής, το 1941) , μεθοδεύοντας τους αγώνες των νέων κατά της παγκοσμιοποίησης.Την ίδια περίοδο, διαισθανόμενος τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την ελληνική παράδοση η παγκοσμιοποίηση, παράλληλα με τους εθνικούς και κοινωνικούς του αγώνες, έδωσε τη μάχη για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μας κληρονομιάς.
Το 1963, οργάνωσε την κίνηση για την Ελληνική πνευματική αναγέννηση, κηρύσσοντας το έτος Περικλή Γιαννόπουλου, που υπήρξε το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός εκείνης της χρονιάς σε ολόκληρη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τους κορυφαίους εκπροσώπους της Ελληνικής διανόησης. Το 1964, σε ηλικία 26 ετών, ίδρυσε το Μουσείο Φαλτάϊτς -το πρώτο τοπικό λαογραφικό μουσείο της Ελλάδας- στο οποίο αφιέρωσε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Για το πόνημά του αυτό, για την πολύτιμη συμβολή του στην διάσωση και διατήρηση της ελληνικής παράδοσης, βραβεύθηκε το 1976 από την Ακαδημία Αθηνών.
Από το 1979 και μετά, μαζί με τη σύντροφο και συναγωνίστρια, την σύζυγό του Αναστασία, και τη συμπαράσταση μιας ομάδας στενών και αφοσιωμένων φίλων, οργάνωσε το κίνημα για την Αισθητική Αναγέννηση, εμπνευσμένο από την αρχαιοελληνική, βυζαντινή και νεώτερη παραδοσιακή μας κληρονομιά.
Παράλληλα, μέχρι το τέλος της ζωής του, ανάπτυξε και δίδασκε, τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Σκύρο, στη Σχολή του Δρόμου, την κοσμοθεωρία του Νταϊσμού και Κοινοτισμού, του διπολικού σχήματος της Αρμονίας και Δυσαρμονίας, της Συμπαντικής Ψυχής και Συνείδησης, σαν μια ολοκληρωμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία. Το 1993 ίδρυσε μαζί με την Αναστασία το Θέατρο και το Φεστιβάλ της Βιγλατορίας του Παλαιόπυργου, στη Σκύρο, στο οποίο πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι σημαντικότατες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
*Πληροφορίες από το Μουσείο Φαλτάϊτς https://faltaits.gr/el/
