Αποκαλύψεις του Τζελάλ Μπαγιάρ για την μικρασιατική καταστροφή

667

Γράφει ο Καρδούχος Αλή, από το περιοδικό Ελλοπία τ. 14, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1993, σελ. 48-49.

Ο Τζελάλ Μπαγιάρ έγραψε σ’ ένα πολύτομο έργο τις αναμνήσεις του, που δημοσιεύθηκαν το 1967 και οι τελευταίοι τόμοι εκδόθηκαν το 1968 στη Κωνσταντινούπολη από τον εκδοτικό οίκο ΒΑΗΑ με τίτλο «Κι εγώ τα έγραψα». Στο οπισθόφυλλο εξηγεί τον τίτλο: Όταν διηγήθηκε στον Κεμάλ, μέρος από τις αναμνήσεις του, εκείνος τον προέτρεψε να τις γράψει, κάτι που έκανε και έδωσε έτσι τον παραπάνω τίτλο.

Η σημερινή ΜΙΤ (κρατική υπηρεσία πληροφοριών), το 1914 λεγόταν TESKILATI MAHSUSA (Τ.Μ.) και αρχηγός της ήταν ο Ε. KUSCUBAS1, του οποίου τα απομνημονεύματα δεν κοινοποιήθηκαν παρά μόνο στις τουρκικές αρχές. Αυτός φαίνεται ότι είχε πολύ καλή γνώμη για τον Τζελάλ Μπαγιάρ, γι’ αυτό, ο τελευταίος παραθέτει αποσπάσματα από τις αναμνήσεις του πρώτου: «Συνομιλίες διεξαγόταν μυστικά στο Γενικό Επιτελείο, με κυρίαρχο θέμα την επιτυχή διάλυση των μη τουρκικών μαζών στα μέρη με στρατιωτική σημασία» (σελ. 1537). «Όταν η κατάκτηση και ο εκτουρκισμός της «Γκιαούρ» Σμύρνης έγινε ένα ζωτικό θέμα για μας, ψάξαμε έναν υπεύθυνο γραμματέα, ένα κατάλληλο άνθρωπο που θάταν ικανός να τα καταφέρει» (σελ. 1597). «Οι συγκεντρώσεις μας, συνεχίστηκαν τον Μάιο, Ιούνιο και τον Αύγουστο του 1914» (σελ. 1573). Μετά από συνεχές και επίμονο ψάξιμο των ντοσιέ (φακέλλων), βρήκαν τον κατάλληλο άνθρωπο για τον εκτουρκισμό της Σμύρνης και της Ιωνίας: τον Τζελάλ Μπαγιάρ.

Όμως, ο αρχηγός της Τ.Μ. επισημαίνει: «Η εθνικοποίηση της Σμύρνης, ήταν πολύ δύσκολη, δυσκολώτερη κι από της Κωνσταντινούπολης. Διότι, εδώ βρίσκονταν όλα τα προξενεία φιλικών και εχθρικών κρατών με πολλούς υπαλλήλους (Σ.τ.Μ. πώς μπροστά στα μάτια τους να σφάξουν τους «Έλληνες»). Οι περισσότεροι είχαν κέντρο των πληροφοριών τους τη Σμύρνη… Αυτή θάταν η πρώτη γραμμή άμυνας πριν τα Δαρδανέλλια και την Κωνσταντινούπολη. Εδώ, η εθνικοποίηση ήταν πολύ σπουδαία κι έπρεπε να εφαρμοστεί στην ευρύτερη δυνατή κλίμακα» (σελ. 1576). Παρακάτω, αναφέρει πως οι Ρωμιοί απ’ την Πόλη ως την Μίλητο, ήταν πλειοψηφία και όλη η οικονομική ζωή ήταν στα χέρια τους. Καταλήγοντας, αναφέρει τις «τρεις κολώνες του σχεδίου εκτουρκισμού»: I) εν ονόματι του Στρατού ο στρατηγός Περτέβ Πασάς κι από το Γενικό Επιτελείο ο Τζαφέρ Ταϊάρ Μπέη, II) εν ονόματι του κυβερνώντος κόμματος «Ένωση και πρόοδος» ο υπεύθυνος γραμματέας Μαχμούτ Τζελάλ Μπέη, ο μετέπειτα Τζελάλ Μπαγιάρ, III) εν ονόματι της κυβέρνησης, ο βαλής Ραχμή Μπέη.

Έτσι, ο Τζελάλ Μπαγιάρ, εγκαθίσταται οικογενειακώς στη Σμύρνη, στη σημερινή περιοχή Καρσίγιακα. Αρχίζει το «έργο» του, διώχνοντας τους Έλληνες και Αρμένιους παντοπώλες και εμπόρους απ’ τις παρυφές τις σιδηροδρομικής γραμμής Σμύρνης-Κασαμπά και διανέμοντας τα μαγαζιά τους σε Τούρκους (τακτική που ακολουθείται και σήμερα στο Κουρδιστάν). Επειδή ως και οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι ήταν Έλληνες, ανοίγει σχολεία για να εκπαιδεύσει Τουρκόπουλα που θα αντικαταστήσουν τους αποπεμφθέντες χριστιανούς. Οι Έλληνες, άρχισαν έντονες διαμαρτυρίες. Έρχεται στη Σμύρνη ο Εμβέρ Πασάς, που διατάσσει τον αρχηγό της Τ.Μ. να του φέρει αμέσως τον μητροπολίτη Εφέσου, που κατέφθασε λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Ο μητροπολίτης μεταξύ άλλων του λέει: «Παιδί μου, αυτός ο τόπος εδώ κι εκατοντάδες χρόνια έχει καταμερίσει τα επαγγέλματα. Το εμπόριο, με την άδεια και τη θέλησή σας, βρέθηκε σε μας. Ένας τρόπος ζωής που συνεχίζεται εδώ και αιώνες. Η καταστροφή του θα προκαλέσει μόνο ζημιά, εφόσον δεν χρειάζεται και είναι κι επικίνδυνη. Ο γραμματέας του κόμματος «Ένωση και πρόοδος» άρχισε να παίρνει απ’ τα χέρια μας τις σιδηροδρομικές εργασίες και κάθε είδους εμπόριο» (σελ. 1592). Υπενθυμίζουμε ότι ο Εμβέρ πασάς, είναι ο σφαγέας των Αρμενίων και ο εν λόγω γραμματέας είναι ο Τζελάλ Μπαγιάρ. Και το μόνο αποτέλεσμα της μητροπολιτικής έκκλησης ήταν ν’ αποδοθούν εύσημα στο Τζελάλ Μπαγιάρ για την αποτελεσματικότητά του. Καθώς όμως κανείς δεν εγκαταλείπει εύκολα τον τόπο του ή την δουλειά του, το αποτέλεσμα ήταν η σφαγή και ο διωγμός δεκάδων χιλιάδων χριστιανών.

Το ίδιο σχέδιο, εφαρμόζεται το 1915 στην Αρμενία. Το αποτέλεσμα εδώ ήταν η σφαγή των 1,5 εκατ. Αρμενίων, που δυστυχώς κανένα κράτος δεν έχει αναγνωρίσει ως σήμερα. Το 1914, οι Τούρκοι μπήκαν στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, ελπίζοντας ν’ ανακαταλάβουν τα εδάφη που έχασαν στους βαλκανικούς πολέμους, αλλά ηττήθηκαν και συνθηκολόγησαν στις 30 Οκτωβρίου του 1918.

Ακριβώς τότε ο Τζελάλ Μπαγιάρ επικηρύχθηκε από Άγγλους και Γάλλους ως εγκληματίας πολέμου, υπεύθυνος για τη σφαγή των Ελλήνων και των Αρμενίων στην Ιωνία. Έτσι, πέρασε στην παρανομία. Η ηττημένη οθωμανική κυβέρνηση της Κωνσταντινουπόλεως, κάτω από την πίεση των συμμάχων, δήθεν ήθελε να τον συλλάβει, αλλά στην πραγματικόητα τον έκρυβε και τελικά τον φυγάδευσε απ’ την Σμύρνη με την βοήθεια ανωτάτων Τούρκων αξιωματικών. «Φόρεσα στολή αξιωματικού και έφιππος με συνοδεία αξιωματικών βγήκα από την Σμύρνη», γράφει ο ίδιος στη σελ. 1650. Λέει παρακάτω για την παράνομη ζωή του: «Ήμουν μαζί με τον συνταγματάρχη Αβνή μπέη, ο οποίος ήταν επικηρυγμένος για την σφαγή των Αρμενίων» και συνεχίζει αναφέροντας με ποιούς είχε επαφές όταν ήταν παράνομος σ’ ένα σπίτι της κωμόπολης Οντεμίς: «Δύο μέρες μετά, μας επισκέφθηκε ο καϊμακάμης Ζουχτού μπέης και μου δήλωσε ότι σκέφτεται σαν εμάς και θα μας βοηθήσει. Την επομένη, μας επισκέφθηκε ο λοχαγός Ταχήρ μπέης. Τον γνωρίζαμε από παλιά και τον εμπιστευόμασταν. Μιλήσαμε και μ’ αυτόν. Επειδή ξέραμε ότι η αποθήκη όπλων στο Οντεμίς ήταν πολύ εξοπλισμένη, το πρώτο μας μέλημα ήταν να βρούμε και να εξοπλίσουμε τους κατάλληλους ανθρώπους. Ο Ταχήρ μπέης, ανέλαβε προσωπικά την υπόθεση. Ήταν μια καλή αρχή» (σελ. 1731). Στη συνέχεια αναφέρει, πως εξόπλισαν τον τουρκικό πληθυσμό και τον έστρεψαν εναντίον των Ελλήνων. Έτσι λοιπόν, ενώ βρίσκεται στην παρανομία, συνεχίζει να είναι ο γενικός αρχηγός στην εξόντωση των χριστιανών. Στον Πόντο, η σφαγή των Ελλήνων εκτελέσθηκε από τον Τοπάλ Οσμάν. Τοπάλ Οσμάν της Ιωνίας, ήταν ο Τζελάλ Μπαγιάρ, που πριν ενταχθεί στο κεμαλικό κίνημα —για να συνεχίσει τον αφανισμό του Ρωμιών— έπαιρνε διαταγές απ’ το κόμμα της Ενώσεως και της Προόδου. Όταν ο κεμαλικός στρατός έφτασε το 1922 στην Ιωνία, βασιζόμενος στις εμπειρίες και στις αναφορές του Τζελάλ Μπαγιάρ, εφάρμοσε το σχέδιο εκτουρκισμού της Ιωνίας δηλ. τον ξεριζωμό των Ελλήνων, που είχε διακοπεί με την ήττα των Οθωμανών. Σύμφωνα με το σχέδιο δεν έπρεπε να μείνει ούτε ένας Έλληνας. Έσφαξαν ακόμη και τον μητροπολίτη Σμύρνης, Χρυσόστομο. Για να αποκλεισθεί δε η περίπτωση επανόδου των χριστιανών, έκαψαν και την ελληνική και την αρμενική συνοικία. Το ίδιο σχέδιο εφαρμόσθηκε με την ίδια αποτελεσματικότητα και στον Πόντο, κατά την περίοδο 1919-22.

Ο Τζελάλ Μπαγιάρ, μετά το 1950 γίνεται πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, γίνεται δηλαδή ο Κεμάλ μετά τον Κεμάλ, αφού ήταν και ο Κεμάλ πριν τον Κεμάλ. Ως πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας έρχεται το 1952 στη Κομοτηνή, με σκοπό τη δημιουργία μιας τουρκικής μειονότητας, ως πρώτο βήμα, ενός σχεδίου για τον εκτουρκισμό της Θράκης. Ο εμπνευστής της ιδέας για τον εκτουρκισμό της Ιωνίας, εφαρμόζει στη Θράκη ένα νέο σχέδιο που συνοψίζεται ως εξής: Θα δοθεί τουρκική, εθνική συνείδηση στους μουσουλμάνους που δεν είναι Τούρκοι. Στη συνέχεια θα οργανωθούν και θα διαμαρτύρονται για δήθεν καταπιεστικές συνθήκες στην Ελλάδα. Μετά την Τουρκία θα προσπαθήσει να υπογράψει συνθήκες με την Ελλάδα για να έχει δικαίωμα λόγου για τη μειονότητα (η αρχή τέτοιας συμφωνίας ήταν η τότε ελληνοτουρκική «φιλία»). Οι οργανωμένες διαμαρτυρίες της μειονότητας μπορούν να γίνονται για οποιοδήποτε λόγο — γιατί μετά την Κυριακή ακολουθεί Δευτέρα, λόγου χάρη. Επόμενο βήμα δε, θα είναι οπωσδήποτε η επέμβαση την κατάλληλη στιγμή. Βέβαια, το σχέδιο αυτό μπορεί να αποτελέσει τελικά την αιτία της διάλυσης (αντί της επέκτασης) της Τουρκίας.

Συμπερασματικά: Από τα παραπάνω συνάγεται ότι για την μικρασιατική καταστροφή δεν ευσταθούν οι «κλασικές» θεωρίες —που υποστηρίζουν ακόμη και μερικοί Έλληνες ανιστόρητοι— ότι ο ξεριζωμός ήταν αποτέλεσμα της επέμβασης του ελληνικού στρατού στη Μικρασία. Αυτές οι απόψεις είναι αντιεπιστημονικές, αλλά και ταυτίζονται με τις κεμαλικές εκδοχές της ιστορίας που έγραψαν κι επέβαλαν οι νικητές Τούρκοι. Αν ήταν η παρουσία του ελληνικού στρατού αιτία του ξεριζωμού των Ελλήνων της Ιωνίας, προκύπτουν τα ερωτήματα: Γιατί ξεριζώθηκαν νωρίτερα οι Αρμένιοι και οι Πόντιοι αφού εκεί δεν έφτασε ποτέ ο ελληνικός στρατός; Ο ελληνικός στρατός έφταιγε για την εξαφάνιση από το 1940 και μετά της ελληνικής Κωνσταντινουπολίτικης κοινότητας των 300.000 ψυχών; Επομένως οι Τούρκοι είχαν ήδη σχεδιάσει τον εκτουρκισμό της Μικρασίας και η εφαρμογή του σχεδίου τους θα γινόταν είτε έφταναν σι Έλληνες στρατιώτες, είτε όχι. Η μικρασιατική εκστρατεία, απλώς επιβράδυνε τον αφανισμό. Όσο για τον Τζελάλ Μπαγιάρ, μη ξεχνάμε ότι ήρθε στην Κομοτηνή, πρεσβεύοντας την ελληνοτουρκική «φιλία», γι’ αυτό και προς τιμήν του ιδρύθηκε το ομώνυμο λύκειο σκοπός του οποίου ήταν ο εκτουρκισμός των μουσουλμανοπαίδων μέσω της εκπαίδευσης και η δημιουργία οργάνων της Τουρκίας μέσα στη Θράκη. Φανταστείτε να ιδρύσουν οι Πόντιοι λύκειο Τοπάλ Οσμάν, ή εμείς οι Κούρδοι όταν ανεξαρτητοποιηθούμε να ιδρύσουμε λύκειο προς τιμή του Οζάλ ή του Ντεμιρέλ. Δεν θάταν κατάπτυστη προσβολή της μνήμης των νεκρών μας;