Του Γιώργου Καραμπελιά από το slpress.gr
Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε δημιούργημα του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος και συνέλαβε την ανάγκη της δημιουργίας ενός κόμματος θεσμικού και ταυτόχρονα “αντιθεσμικού”, ικανού να εκφράσει τον ριζοσπαστισμό της μεταπολίτευσης και την κρίση των παλαιών πολιτικών σχηματισμών. Ενός κόμματος ικανού να συνενώσει το αίτημα του σοσιαλισμού, νεφελώδες αλλά διακηρυγμένο, με εκείνο του πατριωτισμού, που ήταν αναγκαίο και αναπόφευκτο μετά την εθνική καταστροφή της Κύπρου.
Να πραγματοποιήσει μια σύνθεση ανάμεσα στο Πολυτεχνείο, που συμβόλιζε τον ριζοσπαστισμό της μεταπολίτευσης, και την εθνική καταστροφή του 1974, και επομένως να εκφράσει μία τέτοια διπλή ευαισθησία. Μόνον έτσι εξάλλου θα μπορούσε να υπερκεράσει την παραδοσιακή Αριστερά, που είχε επίσης θεριέψει εξαιτίας της δικτατορίας, ιδιαίτερα στον νεανικό πληθυσμό.
Όχι μόνο πλειοδοτώντας σε συνθήματα κοινωνιστικού χαρακτήρα, αλλά και προτάσσοντας ταυτόχρονα την πατριωτική διάσταση, στην οποία μειονεκτούσε η Αριστερά. Άλλωστε, στο κοινωνικό επίπεδο, μπορούσε να εκφράσει αυτό που αποκαλούσε μικρομεσαίους, σε μία κοινωνία όπου οι μικροϊδιοκτήτες αποτελούσαν ακόμα την πλειονότητα του πληθυσμού. Και πράγματι το σχέδιό του ευοδώθηκε μέχρι κεραίας.
Στη συνέχεια, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η ενσωμάτωση του ΠΑΣΟΚ στο “σύστημα”, θα εκφράσει όχι μόνο μια μετάλλαξη του πολιτικού προσωπικού, μια “προδοσία”, αλλά κάτι πολύ σοβαρότερο, τον κοινωνικό μετασχηματισμό της ίδιας της κοινωνικής βάσης του κινήματος: Ο κρατικός μηχανισμός θα διογκωθεί υπέρμετρα, μέσα από τη δημιουργία ενός κοινωνικού κράτους διά του δανεισμού.
Εκσυγχρονισμός και εθνομηδενισμός
Οι αγρότες θα εκμεταλλευτούν σε βάθος τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα και τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και, τέλος, οι διανοούμενοι, τα πολιτικά στελέχη, οι δημοσιογράφοι, θα εκμεταλλευτούν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις νέες προοπτικές, τα ευρωπαϊκά προγράμματα, τις κρατικές προμήθειες, την εκτίναξη των αμοιβών τους, ιδιαίτερα στη δεκαετία 1990-2000.
Κατά συνέπεια ο σοσιαλισμός θα πάει περίπατο και θα μεταβληθεί στο συνώνυμο του ισχυρού κρατισμού των συνδικαλιστών και των κρατικοδίαιτων. Ταυτόχρονα, η ένταξη στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη θα εκληφθεί από το κυρίαρχο σύστημα των “βρυξελλόπληκτων” ως υποκατάστατο της εθνικής κυριαρχίας, με αποτέλεσμα όχι μόνο να φθαρεί η παραδοσιακή πατριωτική ψυχή του κόμματος, αλλά και με μεγάλη ταχύτητα, ιδιαίτερα στη δεκαετία του 2000, να μεταπηδήσει σε έναν ενίοτε ακραίο εθνομηδενισμό, στο όνομα του εκσυγχρονισμού.
Εθνομηδενισμό που θα εκφράζεται στην πιο καθαρή χημικά εκδοχή του με τον Γιώργο Παπανδρέου. Άλλωστε, αυτός, με τις διεθνείς του επαφές και τις ομολογημένες σχέσεις του με τον Τζωρτζ Σόρος και τη διεθνή σοσιαλδημοκρατία –ας μην ξεχνάμε και τα ζεϊμπέκικα στην Τουρκία– θα προσδίδει στον σημιτικό εκσυγχρονισμό μία πολυπολιτισμική εθνομηδενιστική διάσταση.
Ο Αντώνης Λιάκος, η Μυρσίνη Ζορμπά, ο Νίκος Μουζέλης, η Μαρία Ρεπούση θα εκφράζουν ιδεολογικά αυτό που ο ΓΑΠ εξέφραζε πολιτικά. Εντούτοις θα γνωρίσουν μία ταπεινωτική και αποφασιστική πολιτική ήττα με το σχέδιο Ανάν και μία μεγάλη ιδεολογική ήττα με το κάζο Ρεπούση. Έτσι, όταν ο ΓΑΠ θα αναλάβει την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αυτό είχε ήδη μεταβληθεί σε ένα κόμμα των πατρικίων και της διαπλοκής, έχοντας εξαντλήσει οριστικά τις παρακαταθήκες του αρχικού ΠΑΣΟΚ.
Η κόλαση των μνημονίων
Αυτό το κόμμα, με επικεφαλής τον ΓΑΠ, θα κατακτήσει την εξουσία για τελευταία φορά το 2009, μέσα στο πνεύμα της καταναλωτικής ευφορίας και του παρασιτισμού (“λεφτά υπάρχουν”). Και η συνέχεια είναι γνωστή: το θαύμα του παρασιτικού εκσυγχρονισμού, που είχε καταβαραθρώσει τις παραγωγικές δομές της χώρας, προς όφελος ενός μοντέλου άκρατου δανεισμού και εισαγωγών, θα σκάσει στα χέρια του χαρακτηριστικότερου εκφραστή του, του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος, με εγκληματική ελαφρότητα, θα ανοίξει τις πόρτες για την κόλαση των μνημονίων.
Κόλαση που θα οδηγήσει στη σταδιακή, αλλά σαρωτική, αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ και στην εκπαραθύρωση του ΓΑΠ, που στη λαϊκή συνείδηση παραμένει και δικαίως ως ο βασικός υπεύθυνος για τα μνημόνια, μια και –όπως όλοι ξέρουμε– το 2009 ήταν δυνατές και άλλες επιλογές, στηριγμένες στην εσωτερική δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Όμως ο ΓΑΠ, ως ο κατ’ εξοχήν κοσμοπολίτης και α-εθνικός εκφραστής του πολιτικού συστήματος, δεν ήξερε άλλο δρόμο εκτός από την προσφυγή στο ΔΝΤ και την παράδοση της χώρας στα χέρια του Σόιμπλε.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Με μία εκπληκτική ταχυδακτυλουργική κίνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να υποκαταστήσει, κυρίως στον χώρο των κρατικοδίαιτων του ΠΑΣΟΚ, τον εκπεσόντα πρίγκιπα, παριστάνοντας αρχικώς τον εχθρό των μνημονίων, για να υπογράψει το καλοκαίρι του 2015 το χειρότερο μνημόνιο παράδοσης της εθνικής περιουσίας. Πλέον είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που θα υποκαταστήσει το ύστερο ΠΑΣΟΚ στη θέση του δεύτερου πόλου εξουσίας απέναντι στη ΝΔ.
Το ΠΑΣΟΚ, μετά από περιπέτειες και τις παλινωδίες του ΓΑΠ, θα καταλήξει απολειφάδι του άλλοτε κραταιού οικοδομήματος και θα κρατήσει ένα μικρό ποσοστό των δυνάμεών του, ιδιαίτερα στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία, αλλά και ένα κομμάτι συνδεδεμένο μάλλον με το παλιό πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, όπως φαίνεται από όλες τις δημοσκοπήσεις. Πλέον όμως το πολιτικό τοπίο έχει μεταβληθεί ριζικά.
Η αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ
Η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη θα αφαιρέσει από το ΠΑΣΟΚ τις πλέον εκσυγχρονιστικές δυνάμεις και θα κινείται και ως “κόμμα του εκσυγχρονισμού”. Παράλληλα δε, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι αυτός που θα εκφράζει την ακραία εθνομηδενιστική πτέρυγα του άλλοτε πασοκικού χώρου και, καθόλου τυχαία, οι Λιάκος, Τσουκαλάς, Ρεπούση, Μπίστης και tutti quanti θα επιστρέψουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς κανένα ίχνος πατριωτικής ευαισθησίας, όπως φάνηκε και στην ψηφοφορία για την κύρωση της ελληνογαλλικής συμφωνίας.
Έτσι, εκ των πραγμάτων, από την αδράνεια των πολιτικών εξελίξεων και από τη στροφή ενός σημαντικού μέρους της Δύσης εναντίον της Τουρκίας, η ΝΔ του εκσυγχρονιστή Κυριάκου, αλλά και του πατριώτη Καραμανλή και του εθνιστή Σαμαρά, αναλαμβάνει, παρά τη θέληση των εθνομηδενιστών συμβούλων του Κυριάκου, καθώς και του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος, έναν ρόλο αποτροπής απέναντι στην Τουρκία, σε αντιπαράθεση με ένα εθνομηδενιστικό μπλοκ, αποτελούμενο από ΣΥΡΙΖΑ, Μέρα25 και ΚΚΕ.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ένα εθνομηδενιστικό ΠΑΣΟΚ υπό τον Γιώργο Παπανδρέου δεν καλύπτει κανένα πολιτικό κενό. Τον εκσυγχρονισμό τον έχει εγκολπωθεί η ΝΔ του Μητσοτάκη και τον εθνομηδενισμό ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΓΑΠ ξεφύτρωσε αίφνης ως διεκδικητής της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ μέσα από μια μάλλον περίεργη καραμπόλα, τις λεπτομέρειες της οποίας κάποτε θα μάθουμε. Σίγουρα, όμως, με ισχυρές επιχειρηματικές και εξωχώριες προτροπές.
Το πραγματικό πολιτικό κενό
Στον βαθμό δε που θα εκλεγεί, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην περαιτέρω αποσύνθεση του χώρου, καθώς οι πιο εκσυγχρονιστικές και πατριωτικές φωνές θα κατευθυνθούν προς το σπίτι τους ή προς τη ΝΔ και οι πιο εθνομηδενιστικές προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Εντούτοις, θα έχει προσφέρει μια σημαντική υπηρεσία σε όλες τις δυνάμεις που τρομάζουν μπροστά σε μια πιθανή επανεθνικοποίηση της πολιτικής ζωής, προσθέτοντας και το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ στην εθνομηδενιστική πτέρυγα.
Και θα προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες ακριβώς διότι, μεταξύ της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει ένα πραγματικό πολιτικό κενό, το οποίο θα μπορούσε να καλύψει μόνον ο… Ανδρέας του 1970. Δηλαδή, θα έπρεπε να εφευρεθεί ένα κόμμα του δημοκρατικού πατριωτισμού που θα απαντούσε στα ελλείμματα της ΝΔ ως προς μία ολοκληρωμένη πατριωτική αλλά και ταυτόχρονα κοινωνιστική πρόταση.
Και ο Γιώργος αναδύεται αιφνιδίως από το παρασκήνιο για να εμποδίσει οποιαδήποτε τέτοια, έστω και αχνή, πιθανότητα. Έστω και εάν το τίμημα θα είναι να ενταφιάσει τελεσίδικα αυτό που είχε δημιουργήσει ο πατέρας του. Άραγε, υπάρχουν άλλες δυνάμεις στο ΠΑΣΟΚ που θα μπορούσαν να παίξουν, έστω και στοιχειωδώς, έναν τέτοιο ρόλο; Είναι εξαιρετικά δύσκολο, διότι το πολιτικό προσωπικό του κόμματος είναι πολύ φθαρμένο.
Επί παραδείγματι, ο Ανδρέας Λοβέρδος θα μπορούσε να αποκολληθεί από τη σχέση του με τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Κώστα Σημίτη; Θα μπορούσε να ανοιχθεί στον χώρο του δημοκρατικού πατριωτισμού που, στη συντριπτική του πλειοψηφία, βρίσκεται σήμερα εκτός του ΚΙΝΑΛ; Πολύ δύσκολο, αλλά δεν θέλω να προκαταλάβω.
Υ.Γ.: Ο Γιώργος ξεπέρασε και τον εαυτό του! Στις υπογραφές στήριξης της υποψηφιότητάς του, περιλαμβάνεται και η δικιά του, η οποία φυσικά κόπηκε από την Εκλογική Επιτροπή!
