Τίτλος: Το νόημα της Ιστορίας
Συγγραφέας: Νικολάϊ Μπερντιάεφ
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος
Εναλλακτικές Εκδόσεις 2021
Σελ. 314
Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, διαθέσιμο και στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των Εναλλακτικών Εκδόσεων.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο άνθρωπος είναι στον ύψιστο βαθμό ιστορικό ον. Βρίσκεται εντός της ιστορίας και η ιστορία βρίσκεται εντός του. Μεταξύ του ανθρώπου και της ιστορίας υφίσταται μια τόσο βαθιά, μυστηριακή, πρωταρχική και συνεκτική σχέση… που ο διαχωρισμός μεταξύ τους είναι αδύνατος. Είναι αδύνατον να αποσπάσεις τον άνθρωπο από την ιστορία και να τον εξετάσεις αφηρημένα, όπως είναι αδύνατον να αποσπάσεις την ιστορία από τον άνθρωπο, και να τη μελετήσεις από τα έξω, δηλαδή από μια μη ανθρώπινη οπτική γωνία. Ούτε είναι δυνατό να θεωρήσεις τον άνθρωπο απομονωμένο από τη βαθύτατη πνευματική πραγματικότητα της ιστορίας… Η «ιστορικότητα», με την κυριολεκτική της σημασία, αποκαλύπτει την ουσία της ύπαρξης, την εσωτερική πνευματική ουσία του κόσμου και του ανθρώπου, και όχι μόνον τα εξωτερικά φαινόμενα. Η «ιστορικότητα», από τη φύση της, δεν είναι φαινομενολογική αλλά βαθιά οντολογική…
Για να διεισδύσω σε αυτό το μυστήριο της «ιστορικότητας», πρέπει πρώτα απ’ όλα να κατανοήσω αυτήν και την ιστορία ως τα βάθη μου, ως κάτι δικό μου, ως τα βάθη της δικής μου ιστορίας και του δικού μου πεπρωμένου. Πρέπει να θέσω τον εαυτό μου εντός του ιστορικού πεπρωμένου και το ιστορικό πεπρωμένο εντός του δικού μου ανθρώπινου πεπρωμένου… Όλες οι ιστορικές εποχές αντιπροσωπεύουν το δικό μου ιστορικό πεπρωμένο∙ όλες αυτές είναι δικές μου…
Η ρωσική σκέψη στη διάρκεια του 19ου αιώνα ασχολήθηκε πρωτίστως με τα ζητήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Στο οικοδόμημα της φιλοσοφίας της ιστορίας διαμορφώθηκε η εθνική μας συνείδηση… Η αυθεντική ρωσική σκέψη τείνει προς το εσχατολογικό πρόβλημα του τέλους, έχοντας χροιά αποκαλυψιακή. Σε αυτό έγκειται η αντίθεσή της με τη σκέψη της Δύσης… Πάντοτε είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα προβλήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Ο παγκόσμιος πόλεμος και η επανάσταση αύξησαν αυτό το ενδιαφέρον… Ωρίμασε μέσα μου το σχέδιο ενός βιβλίου για τα θεμελιώδη προβλήματα της θρησκευτικής φιλοσοφίας της ιστορίας…
Ο Νικολάϊ Μπερντιάεφ (Κίεβο 1874 – Παρίσι 1948) θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους Ρώσους λογίους και στοχαστές του 20ού αιώνα. Γεννημένος σε αριστοκρατική οικογένεια, έζησε μέσα στα κατακλυσμιαία γεγονότα του πρώτου μισού ενός αιώνα, οι μετασεισμοί του οποίου, μάς στοιχειώνουν ακόμη. Μάρτυρας δύο παγκοσμίων πολέμων, παρακολούθησε την καταστροφή των υφιστάμενων πολιτισμών μέσα από την τραυματική γέννηση νέων κόσμων, ενώ έζησε εκ του σύνεγγυς τρεις ρωσικές επαναστάσεις. Συνελήφθη τέσσερις φορές λόγω πολιτικών υπονοιών, πρώτα από την αυτοκρατορική αστυνομία και έπειτα από εκείνη των μπολσεβίκων. Πέθανε στην εξορία μετά από έντονη και πολυετή πνευματική δραστηριότητα, σε μια φιλοσοφική απόσταση από την τρέχουσα πραγματικότητα. Δεν υπήρξε ποτέ κάτι περισσότερο από ένας γεμάτος περιέργεια, αλλά ανεπιθύμητος επισκέπτης της ιστορίας. Ενεπλάκη άφοβα σε αυτή στο επίπεδο των ιδεών, ενώ παρέμεινε ξένος προς τα μέσα και τους σκοπούς της, προικισμένος με τον ανίατο πόθο της υπερβατικότητας.
