Του Νικόλα Δημητριάδη
Στην προσεχή σύνοδο των ηγετών της Ε.Ε. αναμένεται να οριστικοποιηθεί ένα σχέδιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας για τη στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας. Το σχέδιο αυτό, ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, προβλέπει τη μαζική παραγωγή βλημάτων πυροβολικού, τόσο για την Ουκρανία, όσο και για την αναπλήρωση των αποθεμάτων πυρομαχικών των κρατών της Ε.Ε.[1]
Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπενθυμίζει σε όλους τις τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών που απαιτεί η διεξαγωγή ενός πολέμου. Ιδίως στο πυροβολικό, η κατανάλωση πυρομαχικών είναι τεράστια: τα αποθέματα εξαντλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα ενώ και τα ίδια τα πυροβόλα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και βλάβες, λόγω της εξαντλητικής χρήσης τους. Οι στρατοί των ευρωπαϊκών χωρών καλούνται πλέον να αναπροσαρμόσουν τα αποθέματα πυρομαχικών τους, αντιλαμβανόμενοι ότι οι υπάρχουσες ποσότητες δεν είναι επαρκείς.
Όπως είναι αναμενόμενο, η κατάσταση αυτή, εκτός της αμυντικής, έχει και την οικονομική πτυχή της, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποδειχθεί χρυσορυχείο για τη αμυντική βιομηχανία. Η παραγωγή όπλων έχει εκτοξευθεί και οι εταιρείες θησαυρίζουν. Την ίδια ώρα, βέβαια, η κατάσταση στην Ελλάδα είναι τουλάχιστον απογοητευτική.
Η ελληνική κρατική βιομηχανία όπλων, η γνωστή εταιρεία «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα – ΕΑΣ», όχι μόνον δεν λαμβάνει κάποιο «κομμάτι της πίτας» από την πανευρωπαϊκή «φρενίτιδα» εξοπλισμών, αλλά είναι ανίκανη να ολοκληρώσει ακόμη και τις παλιές παραγγελίες που είχε αναλάβει (και πληρωθεί). Το εργοστάσιο του Υμηττού έχει κλείσει (για να μετεγκατασταθούν στον χώρο του διάφορα υπουργεία) ενώ το 2021 η διοίκηση των ΕΑΣ υποχρεώθηκε να κλείσει και το εργοστάσιο στο Αίγιο, καθώς διαπίστωσε ότι μία έκθεση του… 2008 εντόπιζε σοβαρά προβλήματα στατικότητας και ασφάλειας. (Το κτήριο είχε πληγεί από τον σεισμό του 1995, χωρίς να ενδιαφερθεί κανείς να προβεί σε οποιαδήποτε επιδιόρθωση). Η κυβέρνηση αναμένει πλέον την ανέγερση μίας νέας βιομηχανικής μονάδας στο Αίγιο, ώστε να μπορέσουν στο μέλλον τα ΕΑΣ να εκπληρώσουν τις παραγγελίες που εκκρεμούν ή αναμένονται για τον Ελληνικό Στρατό.
Ο τοπικός βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, μάλιστα, ο υφυπουργός Ανδρέας Κατσανιώτης, διαφήμισε το σχέδιο ανέγερσης νέου εργοστασίου, αναρτώντας και μία φωτογραφία του υπάρχοντος εργοστασίου, που μόνον ντροπιαστική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Μία εικόνα που θυμίζει περισσότερο βιοτεχνία της δεκαετίας του ’70, παρά ένα εργοστάσιο από την παραγωγή του οποίου εξαρτάται η αμυντική θωράκιση της χώρας. Την ώρα που η Ελλάδα δαπανά δισεκατομμύρια για την άμυνά της, τα ΕΑΣ φυτοζωούν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη σύστασή τους, τα ΕΑΣ δεν έχουν εξελίξει ούτε ένα πρωτότυπο οπλικό σύστημα. Τα προγράμματα που αναλαμβάνουν αφορούν κυρίως στη τοπική συναρμολόγηση όπλων και πυρομαχικών που εισάγονται από το εξωτερικό για λογαριασμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Στις διάφορες παραγγελίες όπλων και πυρομαχικών, δηλαδή, δίδεται απλώς στα ΕΑΣ κάποιο υποκατασκευαστικό έργο, έτσι ώστε να συντηρούνται και μην… «μπαίνουν μέσα». Ακόμη κι έτσι, όμως, τα ΕΑΣ δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Δεν εκπλήσσει, λοιπόν, το ότι η παρουσία των ΕΑΣ στις αμυντικές εκθέσεις είναι περίπου διακοσμητική, με πλέον τραγική την εικόνα που παρουσίασαν στην έκθεση DEFEA το 2021. Την ώρα που ελληνικές αμυντικές εταιρείες, όπως ο όμιλος EFA, έκλειναν συμφωνίες εκατομμυρίων με πελάτες του εξωτερικού, το μοναδικό έκθεμα των ΕΑΣ ήταν ένα μουσειακό τεθωρακισμένο όχημα BMP-1, του οποίου τα ΕΑΣ ανέλαβαν… την εργοστασιακή συντήρηση. Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα για την επαναφορά σε λειτουργική κατάσταση 70 οχημάτων BMP-1, τα οποία είχαν παραχωρηθεί δωρεάν στην Αίγυπτο (ήταν οι εποχές Σύριζα, που δεν είχαμε ανακαλύψει ακόμη το κρυφό «υπερόπλο» που λέγεται ΒΜΡ-1 και τα εκποιούσαμε από ‘δώ και από ‘κει, χωρίς να διαμαρτύρεται κανείς ότι «αφοπλίζονται τα νησιά»…). Κι όμως: ακόμη και αυτό το πρόγραμμα, τα ΕΑΣ φάνηκαν ανίκανα να το φέρουν εις πέρας.
Είναι λοιπόν εξαιρετικά αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορέσουν τα ΕΑΣ και η ελληνική οικονομία να καρπωθούν ένα μέρος της πίτας, από το γιγαντιαίο πρόγραμμα παραγωγής πυρομαχικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο για τον ιδιωτικό τομέα της αμυντικής μας βιομηχανίας, η σχετική νομοθεσία του απαγορεύει να ασχοληθεί με την παραγωγή όπλων και πυρομαχικών – τυπικό δείγμα της παραδοσιακής αδιαφορίας των ελληνικών κυβερνήσεων απέναντι στην αμυντική βιομηχανία. Καθώς δεν έχει βρεθεί ακόμη κάποια κυβέρνηση που να επιθυμεί την αλλαγή της νομοθεσίας αυτής, δεν υφίσταται σήμερα κάποια εταιρεία που να μπορεί να επωφεληθεί του πανευρωπαϊκού αυτού προγράμματος. Για άλλη μία (και πολλοστή) φορά, μία ευκαιρία παραγωγικής ανάπτυξης (που αφορά άμεσα και την εθνική άμυνα) περνάει ανεκμετάλλευτη.
[1] Βλ. Σάββας Βλάσσης, «Συνεργατική προμήθεια πυρομαχικών από την ΕΕ με το βλέμμα στην Ουκρανία», www.doureios.com.
