Του Eugene Rumer από το capital.gr
Πριν από είκοσι τέσσερα χρόνια, τον Ιούλιο του 2000, ο νεοεκλεγείς Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έγινε δεκτός στη σύνοδο κορυφής της G8 στο Nago της Ιαπωνίας, με ανάμεικτα συναισθήματα: ενθουσιασμού και δυσπιστίας. Στη διαδρομή προς τη Σύνοδο σταμάτησε στην Πιονγκγιάνγκ και ανακοίνωσε μια πιθανή σημαντική ανακάλυψη στον έλεγχο των εξοπλισμών: ο τότε ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ του είχε πει ότι η Βόρεια Κορέα δεν ενδιαφέρεται να αναπτύξει τη δική της ικανότητα βαλλιστικών πυραύλων και θα αρκεστούν στη χρήση “αποκλειστικά” πυραύλων από άλλες χώρες “για ειρηνική εξερεύνηση του διαστήματος”. Ένα μήνα αργότερα, ο Κιμ κορόιδευε τον ισχυρισμό του Πούτιν, ανακοινώνοντας ότι αυτό που είχε πει στον Ρώσο ηγέτη ήταν ένα αστείο.
Η διαφορά μεταξύ του Πούτιν του τότε και του τώρα δεν θα μπορούσε να είναι πιο εντυπωσιακή. Αυτή την εβδομάδα, ο Πούτιν ταξίδεψε στην Πιονγκγιάνγκ για να αγκαλιάσει έναν συνάδελφό του δικτάτορα και διεθνή παρία, υπονομεύοντας κατάφωρα τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να περιορίσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Βόρειας Κορέας, τις οποίες η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, είχε βοηθήσει να δημιουργήσει και είχε δεσμευτεί να επιβάλει. Σε ένδειξη αλληλεγγύης με τον σημερινό ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, ο Πούτιν υποσχέθηκε να συνεργαστεί μαζί του για να υπονομεύσει αυτές τις κυρώσεις. Ο Πούτιν ολοκλήρωσε την επίσκεψη υπογράφοντας συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Βόρεια Κορέα, συμπεριλαμβανομένης μιας διάταξης αμοιβαίας βοήθειας για την ασφάλεια.
Το σύμφωνο ασφαλείας με τη Βόρεια Κορέα αποτελεί μια υποβάθμιση για τον ίδιο, την ώρα έχει ήδη εκδοθεί από ένταλμα σύλληψης τον Μάρτιο του 2023 από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Η αγκαλιά του Βορειοκορεάτη δικτάτορα είναι η λογική προέκταση της πορείας του Πούτιν μετά την ολοσχερή εισβολή του στην Ουκρανία. Πόνταρε ολόκληρη τη θητεία του στη νίκη στην Ουκρανία. Όταν ο θρίαμβος αποδείχτηκε άπιαστος, πείσμωσε για να κερδίσει ακόμα κι αν αυτό σήμαινε ότι θα καταστρέψει τη χώρα του. Διακοπή των κρίσιμων διπλωματικών σχέσεων, δεσμών ασφάλειας και εμπορίου με τη Δύση.
Η δράση για το κλίμα και η επισιτιστική ασφάλεια έχουν γίνει παράπλευρα θύματα του πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία. Το πετρέλαιο είναι η σωτηρία της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας. Η Ρωσία ένωσε τις δυνάμεις της με τη Σαουδική Αραβία για να αντιταχθεί σε μια συμφωνία για σταδιακή κατάργηση του πετρελαίου στην περσινή COP28. Αυτό είναι βέβαιο ότι θα επαναληφθεί στη φετινή COP29 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, τη γενέτειρα της σύγχρονης βιομηχανίας πετρελαίου και τον νέο καλύτερο φίλο της Ρωσίας στον Νότιο Καύκασο. Τα σιτηρά είναι μια σημαντική εξαγωγή της Ουκρανίας και στην αρχή του πολέμου το 2022, η Ρωσία έκλεισε τις εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας σε μια προσπάθεια να ακρωτηριάσει την ουκρανική οικονομία χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η απειλή της πείνας σε πολλές αφρικανικές χώρες και η βλάβη στις εύθραυστες οικονομίες. Οι εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας τελικά επανήλθαν, αλλά η ζημιά έγινε.
Η προσέγγιση του Πούτιν στη Βόρεια Κορέα είναι ιδιαίτερα δυσοίωνη όταν πρόκειται για όπλα. Όταν ο στρατός του δεν είχε βλήματα πυροβολικού, στράφηκε στον Κιμ για βοήθεια. Ο Βορειοκορεάτης δικτάτορας υποχρεώθηκε, στέλνοντας περίπου 5 εκατομμύρια βλήματα πυροβολικού στη Ρωσία. Το τι παίρνει σε αντάλλαγμα ο Κιμ από τον “πολυαγαπητό φίλο του κορεατικού λαού” δεν είναι γνωστό, αλλά όταν ο Κιμ επισκέφτηκε τη Ρωσία το 2023, ο Πούτιν τον πήγε σε μια εγκατάσταση εκτόξευσης στο διάστημα, κάτι που υποδηλώνει ότι η ρωσική βοήθεια με το πυραυλικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας μπορεί να είναι το αντάλλαγμα.
Αυτό το επιταχυνόμενο ρεκόρ απερισκεψίας και περιφρόνησης των διεθνών κανόνων και κανόνων έχει προκαλέσει ένα διαρκές πλήγμα στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση. Για να το αναπληρώσει, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών -μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας- ο Πούτιν έχει εφαρμόσει τη δική του εκδοχή ενός άξονα περιστροφής προς την Ασία. Στην πραγματικότητα, ισοδυναμεί με έναν άξονα μόνο για την Κίνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, η Ρωσία εξαρτήθηκε όλο και περισσότερο από αυτή τη “χωρίς όρια φιλία”. Το 2023, η Κίνα αντιπροσώπευε το 30% των ρωσικών εξαγωγών και σχεδόν το 40% των ρωσικών εισαγωγών. Είναι ο βασικός προμηθευτής εξοπλισμού για την αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας, ακόμη και όταν οι κινεζικές εταιρείες ήταν πολύ προσεκτικές για να αποφύγουν να χτυπηθούν από τις κυρώσεις των ΗΠΑ για τη βοήθεια της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας. Και παρά τη ζεστασιά της φιλίας του Πούτιν με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, το μεγαλύτερο αίτημα του Ρώσου ηγέτη από τον Σι -η σύμβαση για έναν άλλο μεγάλο αγωγό φυσικού αερίου προς την Κίνα, για να αναπληρώσει την απώλεια της ευρωπαϊκής αγοράς- παραμένει άπιαστο.
Αλλού στην Ασία, η περιστροφή του Πούτιν έχει δώσει λίγα αποτελέσματα. Για χρόνια, ο αείμνηστος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Άμπε προσπαθούσε να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και να σημειώσει πρόοδο προς τη διευθέτηση του ζητήματος των Βορείων Εδαφών -τεσσάρων νησιών που κατελήφθησαν από τη Ρωσία στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συναντήθηκε με τον Πούτιν είκοσι πέντε φορές κατά τη διάρκεια της οκταετίας του ως πρωθυπουργός, και όχι μόνο αποκρούστηκαν όλες αυτές οι προτροπές, αλλά η Ρωσία υιοθέτησε μια ολοένα και πιο προκλητική στρατιωτική στάση προς την Ιαπωνία, πραγματοποιώντας κοινές αεροπορικές περιπολίες με την Κίνα και παραβιάζοντας τον εναέριο χώρο της Ιαπωνίας σε πολλές περιπτώσεις.
Ο δεύτερος και τελευταίος σταθμός του Πούτιν στην περιοδεία του στην Ασία είναι το Βιετνάμ. Αλλά αν η επίσκεψη στο Ανόι έχει σκοπό να διαφοροποιήσει τους οικονομικούς δεσμούς της Ρωσίας ή ακόμη και να δείξει ένα μέτρο ανεξαρτησίας από την Κίνα, η οποία έχει μια ιστορία δύσκολων σχέσεων με το Βιετνάμ, ο Ρώσος ηγέτης χάνει το χρόνο του. Το εμπόριο του Βιετνάμ με τη Ρωσία το 2023 ήταν 5 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 230 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κίνα. Οι προοπτικές για τις ρωσικές εξαγωγές όπλων – εδώ και καιρό βασικό στοιχείο της σχέσης της Μόσχας με το Ανόι – είναι ζοφερές, καθώς η ρωσική αμυντική βιομηχανία επικεντρώνεται στον εφοδιασμό του δικού της στρατού και το Ανόι αναζητά εναλλακτικούς προμηθευτές.
Ακόμη και για το Πεκίνο, η αγκαλιά Πούτιν-Κιμ μπορεί να μην δίνει πόντους στον Ρώσο ηγέτη. Όπως και στην Ουάσιγκτον, η προοπτική του ηγέτη της Βόρειας Κορέας να ενισχυθεί από τη Ρωσία και να εμπλέκεται σε ακόμη πιο προκλητικές δραστηριότητες είναι πιθανό να αποτελέσει πηγή ανησυχίας για την ηγεσία της Κίνας. Το Πεκίνο είναι επιφυλακτικό για την ενίσχυση των δεσμών ασφαλείας μεταξύ Τόκιο, Σεούλ και Ουάσιγκτον και απορρίπτει την έννοια του “βόρειου τριγώνου” Κίνας-Ρωσίας-Βόρειας Κορέας φοβούμενο μήπως ενθαρρύνει στενότερη συνεργασία ΗΠΑ-Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας ή “νότιου τριγώνου”. Παρόλα αυτά, ο Σι μπορεί να είναι επιφυλακτικός στις προσεγγίσεις του Πούτιν προς τον Κιμ, αλλά δεν δείχνει κανένα σημάδι να εγκαταλείψει τον φίλο του από τη Μόσχα.
Η αγκαλιά του Πούτιν με τον Κιμ δεν είναι σημάδι ότι ο Ρώσος ηγέτης γίνεται απελπισμένος. Ο πόλεμος δεν του πάει καλά, αλλά δεν πρόκειται να τα παρατήσει. Η οικονομία του Πούτιν έχει αποδειχθεί πολύ πιο ανθεκτική από ό,τι περίμενε κανείς πριν από τον πόλεμο, και οι φίλοι του στην Πιονγκγιάνγκ, την Τεχεράνη και το Πεκίνο τον βοηθούν. Όποιος στοιχηματίζει εναντίον του θα πρέπει να δει τρεις δεκαετίες προβλέψεων για την επικείμενη κατάρρευση της δυναστείας του νέου του φίλου. Η επίσκεψη είναι ένα σημάδι ότι ακολουθεί τη δολοφονική του πορεία στην Ουκρανία, και ότι η Δύση βρίσκεται σε μια αδιάκοπη αντιπαράθεση με ένα επικίνδυνο, αποφασιστικό και ικανό καθεστώς απατεώνων που έχει τοποθετηθεί για να κάνει τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου να μοιάζει συγκρατημένη συγκριτικά.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου
