Μπορεί κάποιος να μην συμφωνεί με όλα τα επιχειρήματα του αρθρογράφου, αλλά το βασικό, ότι ο Μακρόν πήρε μια ηλίθια και αυτοκτονική απόφαση, είναι απολύτως σωστό. Α.Ρ.
Του Timothy Garton Ash από το capital.gr
Η εβδομάδα που πέρασε, ήταν καλή και κακή για την Ευρώπη. Καλή γιατί η Βρετανία έχει τώρα μια ισχυρή, σταθερή κεντρώα κυβέρνηση που θέλει να επαναφέρει τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ψηφοφόροι στη Γαλλία συσπειρώθηκαν για να κρατήσουν το σκληρό δεξιό Εθνικό Ράλι (RN) εκτός εξουσίας. Κακή γιατί η Γαλλία φαίνεται έτοιμη για μια περίοδο αδύναμης, ασταθούς, διχασμένης κυβέρνησης που θα εμποδίσει ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό είναι ένα κρίσιμο έτος για την ήπειρό μας, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να συνεχίζει να σφυροκοπά την Ουκρανία και τον Ντόναλντ Τραμπ να είναι και πάλι πιθανός πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, εκτός εάν ο Τζο Μπάιντεν παραμερίσει όπως θα έπρεπε.
Ας ξεκινήσουμε με τα καλά νέα, προτού πάθουμε ξανά κατάθλιψη. Η Βρετανία έχει μια υπεύθυνη, ρεαλιστική κυβέρνηση της κεντροαριστεράς, που εκλέγεται έως και πέντε χρόνια. Ηγείται ένας πρώην δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποφασισμένος να υπερασπιστεί το κράτος δικαίου στο εσωτερικό και διεθνώς. Αγκαλιάζει ένα συνετό μείγμα οικονομίας της αγοράς, κρατικής παρέμβασης και κοινωνικής δικαιοσύνης· υποστηρίζει σθεναρά την Ουκρανία και δεσμεύεται να επιδιώξει καλές σχέσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην πραγματικότητα, ταιριάζει πολύ καλύτερα με τις αξίες που διακηρύσσονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι η κυβέρνηση του κράτους μέλους της ΕΕ Ουγγαρίας, της οποίας ο αντιφιλελεύθερος εθνικιστής ηγέτης, Βίκτορ Όρμπαν, έχει καθίσει με τον Πούτιν στη Μόσχα για να δουν πώς μπορούν να αναγκάσουν την Ουκρανία να συνθηκολογήσει στο όνομα της “ειρήνης”.
Αλλά εδώ είναι το εμπόδιο: η Βρετανία (σε περίπτωση που δεν το είχατε προσέξει) δεν είναι πλέον μέλος της βασικής πολιτικής και οικονομικής κοινότητας της Ευρώπης. Σαν να προπονείτο για να τρέξει τα 100 μέτρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, ο Ντέιβιντ Λάμι, ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, επισκέφτηκε τους ομολόγους του στη Γερμανία, την Πολωνία και τη Σουηδία μόνο τις πρώτες μέρες της θητείας του. Εν τω μεταξύ, ο John Healey, ο νέος υπουργός Άμυνας, έσπευσε στην Οδησσό για συνομιλίες με τον Ουκρανό αντίπαλό του. Ο Λάμι ζήτησε εμφατικά και εύγλωττα για “επαναφορά”, “νέο ξεκίνημα” και “στενή εταιρική σχέση” με την ΕΕ και μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Η Βρετανία προτείνει ένα νέο σύμφωνο ασφαλείας ΗΒ-ΕΕ, με στενότερη συνεργασία σε πολλούς τομείς. Έχει εκφραστεί πολλή καλή θέληση στο Βερολίνο, το Παρίσι, τη Βαρσοβία και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όμως το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι θεσμικά απλώς μια άλλη “τρίτη χώρα” για την ΕΕ σημαίνει ότι η διαδικασία διαπραγμάτευσης αυτής της νέας, στενότερης σχέσης θα είναι περίπλοκη, με πολλές δυνατότητες αποκλεισμού ή βέτο για διάφορους εθνικούς, κομματικούς και γραφειοκρατικούς παράγοντες στο εσωτερικό. η ΕΕ. Επιπλέον, οι κόκκινες γραμμές που διακήρυξε ο Στάρμερ για να κερδίσει τους ψηφοφόρους υπέρ του Brexit πίσω στους Εργατικούς – χωρίς επιστροφή στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ, στην ενιαία αγορά ή στην ελευθερία κινήσεων – περιορίζουν σοβαρά το τι μπορεί να γίνει στο οικονομικό μέτωπο.
Και η βρετανική πολιτική δεν είναι τόσο διαφορετική από εκείνη στην ηπειρωτική Ευρώπη όσο φαίνεται με την πρώτη ματιά. Ένας βασικός λόγος για την κλίμακα της νίκης των Εργατικών ήταν ότι η ψήφος της δεξιάς μοιράστηκε μεταξύ των Συντηρητικών και του κόμματος Reform του Νάιτζελ Φάρατζ, που είναι το βρετανικό – ή ακριβέστερα, το αγγλικό – αντίστοιχο του RN της Μαρίν Λεπέν, του γερμανικού Alternative for Germany. ή το Italy’s Brothers of Italy, διοχετεύοντας ευρέως διαδεδομένες λαϊκές οικονομικές και πολιτιστικές ανησυχίες στον αποδιοπομπαίο τράγο της μετανάστευσης. Οι Αδελφοί της Αγγλίας του Φάρατζ – ή, αν προτιμάτε, η Εναλλακτική για την Αγγλία – συγκέντρωσαν περίπου το 14% των λαϊκών ψήφων, σε σύγκριση με περίπου 24% για τους Τόρις. Τα εθνικιστικά λαϊκιστικά αισθήματα και στις δύο πλευρές της Μάγχης θα περιορίσουν και θα περιπλέξουν την επαναφορά ΗΒ-ΕΕ, ενώ και στις δύο πλευρές η σκληρή δεξιά δυναμώνει.
Ωστόσο, τα νέα από το Λονδίνο είναι πιο ενθαρρυντικά από αυτά από το Παρίσι. Ναι, ένας αστροναύτης που περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη μας θα άκουγε έναν τεράστιο αναστεναγμό ανακούφισης από ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο στις 20:00 ώρα Γαλλίας το βράδυ της Κυριακής, καθώς μάθαμε ότι το RN δεν είχε επαναλάβει τη θεαματική του επιτυχία στον πρώτο γύρο αυτών των βουλευτικών εκλογών και θα ήταν μόνο η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στην Εθνοσυνέλευση, την κάτω βουλή του γαλλικού κοινοβουλίου. Αλλά εκεί τελειώνουν τα καλά νέα. Αν στη Βρετανία η λαϊκή ψήφος ήταν πρώτα και κύρια για να διώξουν τους Συντηρητικούς, στη Γαλλία ήταν να κρατήσουν έξω το RN και όχι να βάλουν κάποιον συγκεκριμένο.
Το αποτέλεσμα είναι ένα κοινοβούλιο διχασμένο μεταξύ τριών βασικών ομάδων: το βιαστικά “κατασκευασμένο” Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), ένας χαλαρός αριστερός συνασπισμός τεσσάρων πολύ διαφορετικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ευρωσκεπτικιστικού και λαϊκιστικού France Unbowed. Το κεντρώο σύνολο του Μακρόν, το οποίο στην πραγματικότητα δεν είναι ένα κόμμα, απλώς ένα σύνολο και το RN, το οποίο είναι ένα πολύ πειθαρχημένο κόμμα. Κανένας δεν έχει πλειοψηφία από μόνος του. Όλες οι επιλογές που συζητούνται για τον σχηματισμό κυβέρνησης είναι πιθανό να είναι ασταθείς και σχισματικές. Η χώρα έχει ένα αυξανόμενο εθνικό χρέος και μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα. Τα επεκτατικά σχέδια δαπανών από το NFP θα μπορούσαν ακόμη να προκαλέσουν την οργή των αγορών ομολόγων και να προβληματίσουν την ευρωζώνη. Σύμφωνα με το σύνταγμα, ο πρόεδρος δεν επιτρέπεται να προκηρύξει νέες εκλογές για έναν ακόμη χρόνο. Στην αντιπολίτευση, το RN μπορεί κάλλιστα να κερδίσει ακόμη μεγαλύτερη υποστήριξη, προετοιμάζοντας μια προεδρική υποψηφιότητα από τη Λεπέν ή τον Τζόρνταν Μπαρντέλα το 2027.
Εν ολίγοις, ενώ η Βρετανία έχει ισχυρή κυβέρνηση αλλά αδύναμη θέση στην Ευρώπη, η Γαλλία θα έχει ισχυρή θέση στην Ευρώπη αλλά αδύναμη κυβέρνηση.
Η εξουσία και η επιρροή του Μακρόν έχουν μειωθεί σημαντικά – και αυτό είναι αποκλειστικά δικό του λάθος. Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Rishi Sunak πιθανότατα δεν υπολόγισε σωστά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών (και στη συνέχεια διεξήγαγε μια εκστρατεία γεμάτη βροχή, γεμάτη γκάφες), αλλά θα ήταν υποχρεωμένος να προκηρύξει εκλογές μέχρι το τέλος του έτους. Η “μοίρα” ήταν γραμμένη για τους Συντηρητικούς, μετά από 14 χρόνια στην εξουσία κατά τη διάρκεια των οποίων έχουν κάνει τέτοια ζημιά σε αυτή τη χώρα. Ο Μακρόν, αντίθετα, είχε μια σχετική αν και όχι απόλυτη πλειοψηφία για την κεντρώα ομάδα του σε ένα κοινοβούλιο που εκλεγόταν μέχρι το 2027, έτος κατά το οποίο λήγει η προεδρική του θητεία.
Θυμάμαι να τον παρακολουθώ στη Νορμανδία την επέτειο της D-day, στις 6 Ιουνίου, και να λέω στον εαυτό μου, “υπάρχει ένας άνθρωπος που έχει υπέπεσε σε ύβρις”. Μόλις τρεις μέρες αργότερα, ο “Δίας” πρόεδρος έκανε τη βιαστική, μελοδραματική ανακοίνωσή του για πρόωρες βουλευτικές εκλογές, φανερώνοντας αυτή την ιδιαίτερα καταστροφική μορφή βλακείας που δυστυχώς μοιράζεται με ορισμένους επίλεκτους Βρετανούς υποστηρικτές του Brexit: τη βλακεία των εξαιρετικά μορφωμένων και ευφυών ανθρώπων. Ως αποτέλεσμα, ο Δίας έχει γίνει Ίκαρος. Ζητώντας πολιτική “διευκρίνιση”, πέτυχε το αντίθετο.
Για όλη την Ευρώπη, η τραγωδία είναι ότι ο Μακρόν υπήρξε επίσης ο πιο ισχυρός υποστηρικτής αυτού που χρειαζόμαστε επειγόντως εμείς οι Ευρωπαίοι, σε έναν κόσμο υπερθέρμανσης που διχάζεται μεταξύ Πούτιν, Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ: περισσότερη ενότητα, περισσότερη συνοχή, περισσότερη δύναμη. Ή όπως το λέει: “l’Europe puissance”. Και έχει γίνει πρόσφατα η φωνή με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Δυτική Ευρώπη υπέρ της αυξημένης υποστήριξης για μια ταλαιπωρημένη Ουκρανία, της οποίας η μοίρα σήμερα κρέμεται στην ισορροπία. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, ο Μακρόν μας προειδοποιούσε ότι “η Ευρώπη είναι θνητή”. Τώρα, σε μια πράξη ανοησίας και ύβρεως, έχει μαχαιρώσει πισώπλατα τον εαυτό του και την Ευρώπη.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου
