Γράφει ο Γιώργος Ρακκάς, πολιτικός επιστήμονας από την ιστοσελίδα voria.gr
Ενώ το διεθνές περιβάλλον φαντάζει ταραγμένο όσο ποτέ –εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, αυξανόμενη ένταση μεταξύ Κίνας-Ταϊβάν & Νότιας και Βόρειας Κορέας– το πολιτικό σύστημα σε Ευρώπη και Αμερική βιώνει επικίνδυνους τριγμούς.
Βλέπουμε τι γίνεται εν όψει των Αμερικανικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν στις 5 Νοεμβρίου· δεν είναι μόνον η πρωτοφανής πόλωση και η καταβάρθρωση στο επίπεδο του πολιτικού διαλόγου που δείχνει μιαν Αμερική σκιά του αλλοτινού εαυτού της· είναι κυρίως η προοπτική το ίδιο αποτέλεσμα, οριακό στην μία ή την άλλη περίπτωση, να βυθίσει σε μια απίστευτη εσωστρέφεια τις Ηνωμένες Πολιτείες. Την ίδια στιγμή, ο κυβερνητικός συνασπισμός στην Γερμανία βρίσκεται σε παράλυση εξαιτίας της ανόδου του AfD, ενώ η συνεχής άνοδος της Λεπέν στην Γαλλία έχει ανατρέψει κάθε πολιτική ισορροπία ώστε σήμερα η Γαλλία να κυβερνάται υπό ειδικές καταστάσεις.
Ενώ, λοιπόν, το παγκόσμιο σύστημα βρίσκεται σε φάση συγκρουσιακής αναζήτησης των ισορροπιών, ο δυτικός κόσμος μοιάζει να ομφαλοσκοπεί. Τι είναι αυτό, όμως, που του έχει προκαλέσει τόσο τεράστια εσωστρέφεια;
Μια ιδεολογία η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα αντιπροσώπευε μόνο ένα εξωτικό φρούτο ακατανόητων κατά τα άλλα ακαδημαϊκών και ακραίων εξτρεμιστικών μειοψηφιών. Η κουλτούρα της αφύπνισης (woke), όμως, κυριαρχεί σε νευραλγικούς τομείς της πολιτικής και της πνευματικής ζωής, όπως είναι τα πανεπιστήμια, η βιομηχανία του θεάματος, διεθνή ΜΜΕ υψηλού κύρους, μεγάλες μερίδες των τεχνοκρατών και των πολιτικών ελίτ.
Τι είναι η woke κουλτούρα
Πρόκειται για ένα ιδεολογικό ρεύμα που αμφισβητεί εκ βάθρων την αξία και την σημασία του ευρωπαϊκού και αμερικανικού πολιτισμού, ο οποίος υποτίθεται ταυτίζεται εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά με τις σκοτεινές τους όψεις: είναι πολιτισμοί εκ θεμελίων αποικιοκρατικοί, πατριαρχικοί και δουλοκτητικοί και ακόμα και τα στοιχεία εκείνα που άλλοτε κανείς δεν αμφισβητούσε την οικουμενικότητά τους, αποτελούν στην πραγματικότητα συγκαλύψεις και εξωραϊσμούς της λευκής υπεροχής, και άρα θα πρέπει πλέον να αποκαθηλωθούν: από τους αρχαίους Κλασικούς και την Δημοκρατία, μέχρι τον νεώτερο ευρωπαϊκό πολιτισμό, τον Σαίξπηρ ή τους μεγάλους ευρωπαίους ζωγράφους τα έργα των οποίων βανδαλίζονται συμβολικά σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας· ή τον Χριστιανισμό και την αρχή της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπινου προσώπου που κληροδότησε.
Η κοινωνία, λοιπόν, καλείται να τα εγκαταλείψει όλα αυτά και να τα απαξιώσει, αναπροσανατολιζόμενη προς το ιδεώδες του πολυπολιτισμού. Πλέον η πνευματική και η αξιακή της ενότητα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, ούτε στοιχεία θεμελιώδη του ανθρώπινου βίου, όπως είναι η οικογένεια, τα δύο φύλα κ.λπ. Αντιθέτως, τα πάντα οφείλουν να είναι ρευστά, το κοινωνικό σύνολο να διασπαστεί σε διάφορες ‘φυλές ιδιαιτεροτήτων’ εθνικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών, και φυλετικών όπου η μία θα στρέφεται εναντίον της άλλης.
Αυτό το ιδεολογικό κλίμα έχει μετατρέψει τα αμερικανικά πανεπιστήμια σε προπύργια ενός πολιτικού φανατισμού που γκρεμίζει αγάλματα, απαιτεί από τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας πιστοποιητικά φρονημάτων και διεκδικεί να ακυρώσει ολόκληρες επικράτειες της γνώσης –όπως συνέβαινε στα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Είναι το κλίμα που επέτρεψε στον Τραμπ να συνδεθεί με μεγάλα κομμάτια των λαϊκών στρωμάτων, ώστε να εκλεγεί μια φορά πρόεδρος, και να διεκδικεί σήμερα με αξιώσεις μια δεύτερη θητεία. Το ίδιο συμβαίνει και με την ευρωπαϊκή ακροδεξιά. Όταν όλη αυτή η θεωρία που στα λόγια διακινεί τις μελιστάλαχτες έννοιες της συμπεριληπτικότητας και της αποδοχής, καταλήγει στην πραγματικότητα των γκέτο, των παράλληλων ισλαμικών κοινωνιών που έχουν στηθεί στο Παρίσι, το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τη Στοκχόλμη και τις διαπολιτισμικές συγκρούσεις που ζει σήμερα η Ευρώπη, τότε ουδεμία έκπληξη δεν θα πρέπει να προκαλεί η άνοδος της Λεπέν και του AfD.
Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο πέραν από την έλλειψη ενότητας που ταλανίζει σήμερα τον Δυτικό κόσμο, κι αυτό είναι η εσωτερική υπονόμευση αξιών που θα έπρεπε να πρωταγωνιστούν στην σημερινή χαοτική εποχή. Σήμερα, όπου παλιές αυτοκρατορίες όπως είναι η Ρωσία, το Ιράν, η Τουρκία και η Κίνα θέλουν να ανατρέψουν την αρχή της αυτοδιάθεσης των εθνών και να αναδιοργανώσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής (με λίγα λόγια να επιστρέψουμε στην εποχή της αποικιοκρατίας, μόνο που αυτήν δεν θα είναι πλέον δυτική), εκδηλώνεται εντονότερα από ποτέ η ανάγκη για μια πολιτική αρχών.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ εφ’ όσον πραγματικά θέλουν να υπηρετήσουν τις οικουμενικές αξίες του δυτικού κόσμου θα έπρεπε να κινηθούν πολύ πιο αποφασιστικά για να κόψουν τον βήχα του Πούτιν, ή του Ερντογάν· να παρέμβουν ουσιαστικά στο Μεσανατολικό, ώστε και οι ισλαμοφασιστικές οργανώσεις να περιθωριοποιηθούν, και να διασωθεί η προοπτική της συνύπαρξης Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ωστόσο μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ και ιδίως η Ευρώπη φαίνεται να αδυνατούν να πρωταγωνιστήσουν στις εξελίξεις.
Πώς, όμως, να το κάνουν; Πώς να βρουν την πυγμή ενός Τσώρτσιλ, ενός Ρούσβελτ ή ενός Ντε Γκωλ όταν από το πρωί μέχρι το βράδυ η woke ιδεολογία κανοναρχεί εναντίον αυτών ακριβώς των αξιών τις οποίες ο Δυτικός κόσμος έπρεπε σήμερα να υπερασπίζεται στο διεθνές στερέωμα; Ανέλπιστος σύμμαχος, λοιπόν, η ιδεολογία αυτή με τις δυνάμεις του Ευρασιατικού ολοκληρωτισμού.
Η πολιτιστική κρίση, και η κρίση αρχών και αξιών, είναι η πιο θεμελιώδης διάσταση που συνοδεύει την πτώση των Μεγάλων Δυνάμεων, κάτι που έχει επαληθευθεί τόσες και τόσες φορές ιστορικά. Ο Δυτικός κόσμος βρίσκεται σήμερα σε ένα τέτοιο σταυροδρόμι: είτε θα καταφέρει να ξεπεράσει την Woke ιδεολογία, και να επιστρέψει στις κλασικές του αξίες προκειμένου να αναγεννηθεί, είτε θα συρρικνώνεται και θα υποχωρεί εν μέσω ενός τεράστιου πολιτιστικού και πολιτικού διχασμού.
************************
*Στις 1 Νοεμβρίου και ώρα 7.00 το βιβλίο Η φιλοσοφία του Woke σε επιμέλεια Γιώργου Καραμπελιά παρουσιάζεται στον Ιανό της Θεσσαλονίκης (Αριστοτέλους 7), με ομιλητές τους: Γ. Καραμπελιά (εκδότη – συγγραφέα), π. Ν. Λουδοβίκο (καθ. πανεπιστημίου – συγγραφέα), Σ. Μουμτζή (αρθρογράφο – συγγραφέα) και Γ. Ρακκά (πολ. επιστήμονα).
