Επιτέλους, η κοινωνική οικολογία ως πολιτικό πρόγραμμα!
Των Aurélien Bernier, Michel Marchand*
Σάββατο, 7 Απριλίου
Η λαϊκή συγκέντρωση της 18ης Μαρτίου 2012, στη Βαστίλη, δεν αποκάλυψε μόνο το εύρος της δυναμικής του Μετώπου της Αριστεράς. Έδειξε επίσης σε ποιο βαθμό σφάλλουν οι «ιστορικοί» ηγέτες του κινήματος Ευρώπη-Οικολογία-Οι Πράσινοι (EELV). Το ότι οι κυριότεροι υπεύθυνοι αυτής της οργάνωσης επιδίδονται σε κακοήθη σχόλια δεν μας εκπλήσσει. Αντίθετα, το περιεχόμενο των αντιδράσεων αξίζει να αναλυθεί.
Για την Σεσίλ Ντυφλό, «ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν», αναφερόμενος στα σύμβολα της Δημοκρατίας (République) «κάνει πολιτική κοιτάζοντας προς τα πίσω». Η Εύα Ζολύ (σ.σ. υποψήφια των Οικολόγων στις προεδρικές εκλογές, που στις δημοσκοπήσεις δεν ξεπερνούν το 1 με 1,5%) μιλά για «τα ωραία γαλλο-γαλλικά λόγια» που προέρχονται από την «παλιά αριστερά». Για τον Ζαν-Βενσάν Πλασέ, οι θέσεις του Μετώπου της Αριστεράς αντιπροσωπεύουν «μία μορφή γαλλο-γαλλικής υπαναχώρησης, άρνησης μιας Ευρώπης ανοιχτής και πιο δημοκρατικής» κατηγορεί τον Μελανσόν για «δημαγωγία» και του προσάπτει «έναν κάποιο νοτιο-αμερικανικό λαϊκισμό τύπου Τσάβες και Μοράλες».
Ανήσυχοι μπροστά στην εκλογική κατάρρευση που τους περιμένει, οι ηγέτες του EELV δεν καταλαβαίνουν ότι με αυτά τα λόγια εκφράζουν τις αιτίες της ίδιας της αποτυχίας τους. Πράγματι, αν η προεκλογική εκστρατεία της Εύα Ζολύ είναι καταστροφική, το πραγματικό πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο στη δική της προσωπικότητα. Με ένα πρόγραμμα αποκομμένο από την πολιτική, κοινωνική και στρατηγική πραγματικότητα, οι πνευματικοί ταγοί του EELV αποδεικνύουν ότι δεν έχουν ακόμα κατανοήσει την πραγματική φύση της παγκοσμιοποίησης και τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα που την συνοδεύουν.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 70, η γαλλική πολιτική οικολογία στηρίχτηκε σε μια φιλελεύθερη-ελευθεριακή κουλτούρα της αμερικανικής νέας αριστεράς, που είχε γεννηθεί την προηγούμενη δεκαετία. Οικοδομήθηκε πάνω στην αντιπυρηνική πολιτική, στη δαιμονοποίηση της EDF (σ.σ. η γαλλική ΔΕΗ) και του κράτους. Γρήγορα, επιβλήθηκε ο εξής συλλογισμός: αφού η μόλυνση δεν έχει σύνορα, και η οικολογία δεν θα πρέπει να έχει. Όλα αυτά μεταφράστηκαν σε μια βαθύτατη απόρριψη του κράτους, των συμβόλων της Δημοκρατίας, του έθνους, τα οποία ταυτίστηκαν με τον εθνικισμό. Προκειμένου να βραχυκυκλωθεί το κράτος από το τοπικό και το υπερεθνικό, οι ηγέτες των Οικολόγων, που συμμετείχαν στις εκλογικές αναμετρήσεις, από το 1974 και μετά, δημιούργησαν δύο τοτέμ: την περιφερειοποίηση και τον ευρωπαϊσμό.
Δυστυχώς, οι κυριότεροι υπερασπιστές της οικολογίας δεν κατανόησαν ότι, ταυτόχρονα, για λόγους διαμετρικά αντίθετους, οι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης αποσκοπούσαν και αυτοί στην εξασθένιση και την εννοιολογική υποβάθμιση του κράτους. Θα έπρεπε να τους έχουν μπει ψύλλοι στα αυτιά όταν ο Ρόναλντ Ρήγκαν διακήρυσσε, ήδη από το 1981, πως «το κράτος δεν είναι η λύση, το κράτος είναι το πρόβλημα». Όχι μόνο δεν έγινε κάτι τέτοιο αλλά οι πρόσφατες δηλώσεις τους επιβεβαιώνουν ότι οι σημερινοί «πράσινοι» ηγέτες επιμένουν ακόμα περισσότερο στην εσφαλμένη τους ανάλυση.
Επειδή δεν διευκρίνισε το ζήτημα του κράτους, η ενίσχυση του οποίου αποτελεί τον μοναδικό τρόπο να αποδοθεί η εξουσία στον λαό, καθώς και εκείνο της παγκοσμιοποίησης, το οικολογικό κίνημα δεν μπόρεσε να αναδειχθεί με διάρκεια. Για να επιβιώσει, έχει ανάγκη να συμμαχεί με τους σοσιαλ-δημοκράτες ή να ανοίγεται στην «κεντροδεξιά», πράγμα που το οδηγεί αναπόφευκτα στην αποπολιτικοποίηση του οικολογικού ζητήματος. Και δεν του μένει τίποτε άλλο από το να εκμεταλλεύεται τις αυταπάτες περί ευρωπαϊσμού και περιφερειοποίησης.
Μετά από 30 χρόνια ξέφρενου ευρω-φιλελευθερισμού, μετά από την πολύμηνη σοβαρότατη οικονομική κρίση, και παρά τα διαδοχικά κύματα λιτότητας που πέφτουν πάνω στους ώμους των λαών, οι ηγέτες του EELV εξακολουθούν να υπερασπίζονται σθεναρά έναν ευρωπαϊκό φεντεραλισμό, στηριγμένο στις μεγάλες Περιφέρειες, οι αρμοδιότητες των οποίων θα πρέπει να ενισχυθούν. Ένα σχήμα που, στην πράξη, οδηγεί στο να μεταφερθεί η εξουσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να ασκεί αντικοινωνική πολιτική, και στο να αναλαμβάνουν οι τοπικές συλλογικότητες τις καταστροφικές επιπτώσεις του ακραίου φιλελευθερισμού. Και ο ανυπόφορος Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, πρωταγωνιστής του ανοίγματος του EELV στην κεντροδεξιά, φτάνει, σήμερα, να προτείνει την υποψηφιότητά του στην προεδρία της ευρωπαϊκής Επιτροπής!
Πλάι στις παλινωδίες του EELV, το πρόγραμμα που υποστηρίζει ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν δίνει τις κατευθύνσεις για να αντιμετωπιστούν τα οικολογικά και κοινωνικά ζητήματα. Προτείνοντας την ανυπακοή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη ρύθμιση του διεθνούς εμπορίου, τη φορολόγηση του πλούτου, και τοποθετούμενο ταυτόχρονα σε μια διεθνιστική λογική, το Μέτωπο της Αριστεράς σκύβει πάνω στα πραγματικά προβλήματα και προσφέρει, επιτέλους, μια μείζονα πολιτική προοπτική και συνοχή: τη ρήξη με τον καπιταλισμό για την οικοδόμηση ενός σοσιαλισμού του 21ου αιώνα. Σίγουρα, το πρόγραμμα «Πρώτα ο άνθρωπος» έχει τα όριά του. Του λείπει μια αντιπαραγωγικίστικη λογική και περισσότερη τόλμη σε ό,τι αφορά τον οικολογικό και κοινωνικό προστατευτισμό, ή ακόμα και η έξοδος από το ευρώ, έτσι ώστε να ξαναπάρουμε στα χέρια μας τους μοχλούς της λαϊκής κυριαρχίας. Το ουσιώδες όμως περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα, δηλαδή η θέληση για μια πραγματικά αριστερή διακυβέρνηση και η οριστική ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού ζητήματος.
Μέχρι στιγμής, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, οι αριστεροί πολίτες έπρεπε να επιλέξουν: είτε να ψηφίσουν για την οικολογία, χωρίς την προοπτική ρήξης με την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων είτε να ψηφίσουν ενάντια στον καπιταλισμό, παραιτούμενοι από τα οικολογικά αιτήματα. Το 2012, για πρώτη φορά μετά την εμφάνιση της οικολογικής κρίσης, το Μέτωπο της Αριστεράς μας απαλλάσσει από το δίλημμα. Μας επιτρέπει, επιτέλους, να ψηφίσουμε για μια οικολογία κοινωνική και αλληλέγγυα, χωρίς συμβιβασμούς.
*Μέλη της Πολιτικής Κίνησης για τη Λαϊκή Εκπαίδευση και συγγραφείς του βιβλίου Ne soyons pas des écologistes benêts (Ας μην είμαστε χαζο-οικολόγοι), εκδ. Mille et une nuits, 2010.
Μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου
