Ο ΖΑΠΠΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ
του Κ.Δημητρόπουλου
Το ΕΛ.Ι.ΑΜ.Ε.Π. και το Πανεπιστήμιο εξέδωσαν πρόσφατα ένα συλλογικό έργο σχετικά με το Ηπειρωτικό ζήτημα στην σύγχρονη διάστασή του (“Ο ελληνισμός της Αλβανίας”, Αθήνα 1995). Θα σταθούμε στο κομμάτι του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη με το τίτλο: “η ελληνική κοινότητα της Αλβανίας από τη σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας και δημογραφίας”, και ιδιαίτερα σ’ έναν πίνακα που βρίσκεται στο τέλος της εργασίας του και ονομάζεται: “Πληθυσμιακές και εθνοπολιτισμικές πληροφορίες των οικισμών της Ν. Αλβανίας” (σελ. 51-58).
Είναι εντυπωσιακός, ο τρόπος που χαρακτηρίζει μια σειρά χωριών και που χονδρικά εκτείνονται στην περιοχή δυτικά των βουνών της Νεμέρτσικας (κοντά στην Πρετεμή) ώς τα Κεραύνια όρη της Χιμάρας. Στα παραπάνω χωριά ο συγγραφέας μοίρασε … πιστοποιητικά εθνικοφροσύνης.
Σε γενικές γραμμές:
α) αναπαράγει τους ισχυρισμούς των Τιράνων για τις “μειονοτικές ζώνες”,
β) αποσιωπά τις πηγές του ώστε οι αναγνώστες να μην μπορούν να καταλάβουν βάσει ποιών στοιχείων προβαίνει στους “εθνικοπολιστικούς” του χαρακτηρισμούς,
γ) αναφέρεται σε αλβανόφωνα χωριά με ξεκάθαρη ελληνική συνείδηση σαν “αλβανικά-χριστιανικά” π.χ. Βούνος, Κηπαρό, Κουδέσι, Πηλιούρι (σελ.53), σε άλλα με το νεφελώδη χαρακτηρισμό “χριστιανικά” ενώ το αλβανικό κράτος δεν αμφισβήτησε ποτέ την ελληνικότητά τους όπως αυτά της κοινότητας Πωγωνίου (Πολίτσανη, Σχωριάδες, Σωπική, Χλωμό, Μαυρογέρι, Τσάτιστα κ.λ.π. (σελ. 57), σε “απροσδιόριστα” όπως “Τσέπο”, “Ταρορίνα”, Κόδρα, “Βαλάρε”, Αντων-Πότση κ.λ.π. (σελ. 56 και 57) και τέλος αμφισβητεί τον εθνικό χαρακτήρα χωριών γνωστών στην ιστορία για τη συμβολή τους στην παιδεία (Κεστοράτι-Ζωγράφεια Διδασκαλεία) ή ως γενέθλια γη ευγερτών (Λάμποβο των αδελφών Ζάππα),
δ) πολύ συχνά, λαθεύει στα ονόματα των τοπωνύμιων γιατί προφανώς τα μετάφρασε από αλβανικό κείμενο. Π.χ. αναφέρεται σε Αντιγόν (σελ. 57) ενώ πρόκειται για τη γνωστή από τα αρχαία χρόνια Αντιγόνεια ή σε Μασχολούρι (σελ. 56) εννοώντας το Μοσχοχώρι, αφήνει ανεξήγητα τα αρχικά “Μ.Τ.Σ.” (σελ. 54) που σημαίνουν Μηχανοτρακτερικός Σταθμός. Συχνά γίνονται και σφάλματα γεωγραφικής φύσης. Ανακαλύπτει χωριό με τ’ όνομα Κακογορατζή ανάμεσα στην Δερβιτσάνη και την Βάνιστα ενώ το σωστό είναι Γορατζή ή Κάλογορατζή, ( Κακογορατζή, είναι η παλιά ονομασία του χωριού Κρυονέρι που βρίσκεται βόρεια του Τσαμαντά). Παρόμοια είναι και η περίπτωση με την “κοινότητα Ζαγοριού” (σελ. 56) ή “Ζαγοριών” (σελ. 26). Ο Λ.Κ. προφανώς, εννοεί την ι την Πρεμετή. Επίσης, αναφέροντας τοπωνύμια στην αλβανική λαθεύει γραμματικά γιατί χρησιμοποιεί τον οριστικό τους τύπο π.χ. Pogradeci αντί του ορθού Pogradec, Vlora αντί του ορθού Vlore κ.λ.π.
ε) δεν έχει υπ’ όψιν του τα υπόλοιπα κείμενα του ίδιου βιβλίου. Χωριά τα οποία και καταγράψαμε ως μικτά ή αλβανικά βλέπουμε παρακάτω να ψηφίζουν το διάδοχο της “Ομόνοιας” πολιτικό σχήμα, την Ε.Α.Δ. Για παράδειγμα στο χωριό Γκιάστα αναφέρονται 220 Ελληνες και στην σελ. 99 στα αποτελέσματα των εκλογών της 22ας Μάρτη 1992 η Ε.Α.Δ. πήρε 247 ψήφους, στην Αβαρίτσα που αναφέρεται ως Αλβανομουσουλμανικό, από τα 252 έγκυρα ψηφοδέλτια η ΕΑΔ έλαβε τα 140 (σελ. 100).
Μια ολιγοήμερη επίσκεψη στην περιοχή, κάποιες συνομιλίες με ντόπιους και η ανάγνωση μερικών βιβλίων δεν παρέχουν τέτοιας μορφή γνώση για την έκθεση τόσο σοβαρών συμπερασμάτων. Η κριτική μας περιορίζεται σε πρόσωπα, σε διαφορές στην μεθοδική προσσέγγιση ή τις κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις. Κι αυτό γιατί, το ΕΛ.Ι.ΑΜ.Ε.Π. δεν είναι απλά και μόνο ένα ίδρυμα της συντηρητικής παράταξης. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Υπουργείο Εξωτερικών, και οι απόψεις του επηρεάζουν την πολιτική του. Τροφοδοτεί κατά τέτοιο τρόπο τους συν-κρατιστές του Αθηναϊκού κρατιδίου της ώστε να διαιωνίζεται, συν τοις άλλοις, και η μορφωτική τους ανεπάρκεια. Η παράταξη του “Οίκαδε” της Μικρασιάτικης συμφοράς, των “εθνικοφρόνων” Σουρλαίων και των σύγχρονων “ρεαλιστών” της Ομόσπονδης Κύπρου συνεχίζει απτόητη την πολιτική της…
